Mπορεί η κρίση με την απειλούμενη απέλαση των πρεσβευτών των δέκα δυτικών χωρών από την Τουρκία να εκτονώθηκε, αλλά το σόου της οργής -προς εσωτερική κυρίως κατανάλωση - του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήλθε να καταφέρει ένα ακόμη βαρύ πλήγμα στην αξιοπιστία της χώρας του, επισημαίνουν οι Financial Times.
Η κρίση ξέσπασε μετά την έκκληση των πρεσβευτών ΗΠΑ, Γαλλίας, Γερμανίας κι άλλων επτά χωρών για την απελευθέρωση του φιλάνθρωπου, αντιφρονούντα ακτιβιστή Οσμάν Καβαλά που κρατείται εδώ και τέσσερα χρόνια στην απομόνωση με αβάσιμες, παντελώς αστήρικτες κατηγορίες. Εκμανείς ο «νεο-σουλτάνος», όπως τον αποκαλούν οι FT, Ερντογάν, απάντησε ότι καμία από τις δέκα χώρες δεν θα αποφυλάκιζε «ληστές, φονιάδες και τρομοκράτες» και διέταξε δημοσίως τον ΥΠ ΕΞ Τσαβούσογλου να χαρακτηρίσει personae non gratae τους πρεσβευτές. Κι όταν οι πρεσβείες επανεπιβεβαίωσαν την προσήλωσή τους στη Σύμβαση της Βιέννης για τις διπλωματικές σχέσεις που απαγορεύουν την ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις της φιλοξενούσας χώρας, ο Ερντογάν έσπευσε να θριαμβολογήσει ότι «έκαναν ένα βήμα πίσω» κι ότι κατά τη γνώμη θα είναι εφεξής «πιο προσεκτικοί στις δηλώσεις τους».
Η διπλωματική εκεχειρία με το πλούσιο παρασκήνιο μπορεί να φρέναρε προς το παρόν την κατάρρευση της λίρας, που είχε ήδη πάρει προ πολλού την κατιούσα με την αλλοπρόσαλλη πολιτική επιτοκίων του Ερντογάν, αλλά προκάλεσε νέο ρήγμα στις σχέσεις της Άγκυρας με τη Δύση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ξένες επενδύσεις και την πορεία της οικονομίας της. Και δεν πρόκειται να εμποδίσει τα δικαστήρια της Νέας Υόρκης να συνεχίσουν τη νομική διαδικασία εις βάρος της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank, που κατηγορείται ότι βοήθησε το Ιράν να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις, ούτε θα πείσει την κυβέρνηση Μπάιντεν να άρει τους περιορισμούς στην πώληση μαχητικών στην Τουρκία λόγω της προμήθειας των ρωσικών S-400.
To επεισόδιο «που καταδεικνύει τον ανησυχητικό βαθμό εξάρτησης της τουρκικής πολιτικής από τις ιδιοτροπίες ενός όλο και αυταρχικότερου και αλλοπρόσαλλου ηγέτη», όπως σχολιάζει το άρθρο, θα αποξενώσει ακόμη περισσότερο την Άγκυρα από τους νατοϊκούς συμμάχους και θα σπρώξει ακόμη βαθύτερα στην αγκαλιά του Βλαντίμιρ Πούτιν τον Ερντογάν. Όσοι βλέπουν στην κρίση με τους πρέσβεις ένα σκηνοθετημένο επεισόδιο από τον Ερντογάν και τον συνασπισμό του των νεο-ισλαμιστών και υπερεθνικιστών για να εκτρέψει την προσοχή της τουρκικής κοινής γνώμης από τα προβλήματα της οικονομίας και να τη συσπειρώσει κατά των κακών ξένων με το βλέμμα στραμμένο στις κάλπες του 2023 έχουν εν μέρει δίκιο. «Ο εθνολαϊκισμός του, καθώς βυθίζονται τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις, έχει τακτικά κίνητρα, αλλά η αντιπάθειά του προς τον Καβαλά είναι ενστικτώδης», σχολιάζουν οι FT.
Και πηγάζει από τη δράση του Καβαλά υπέρ της επούλωσης των ιστορικών πληγών με τις μειονότητες της Τουρκίας, ειδικά τους Αρμένιους και τους Κούρδους. Ο Ερντογάν αποκαλεί «κόκκινο Σόρος» τον Καβαλά, επειδή ο τελευταίος ήταν μέλος της Open Society του Τζορτζ Σόρος. Ο λόγος της αντιπάθειάς του πηγάζει επειδή στο εστιατόριο του Καβαλά στην Κωνσταντινούπολη πανηγύρισε το φιλοκουρδικό HDP την είσοδό του στη Βουλή μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2015, που στοίχισαν την αυτοδυναμία στο κόμμα του Ερντογάν. Ο Ερντογάν θεωρεί ότι ο Καβαλά και ο επίσης φυλακισμένος ηγέτης του HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς προσπάθησαν να του κλείσουν το δρόμο προς τη μετατροπή του πολιτεύματος σε προεδρικό. Οι δέκα δυτικές χώρες μπορεί να έπραξαν σοφά, λένε οι FT, με την ανακοίνωση των πρεσβειών τους αποστερώντας από τον Ερντογάν την ευκαιρία να επιρρίπτει στους κακούς ξένους τα δεινά της Τουρκίας, αλλά θα πρέπει να συνεχίσουν να πιέζουν για την αποφυλάκιση του Καβαλά και την εδραίωση του κράτους Δικαίου στη χώρα. Καθώς – όπως επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα– όσο περισσότερο απομακρύνεται απ’ αυτό ο Ερντογάν σε τόσο βαθύτερο οικονομικό και πολιτικό βάραθρο θα ωθείται η Τουρκία.