Φινλανδία και Σουηδία είναι έτοιμες να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, σηματοδοτώντας το τέλος της αποχής τους από τις στρατιωτικές συμμαχίες.
Το κοινοβούλιο της Φινλανδίας αναμένεται τις επόμενες ημέρες να εγκρίνει επίσημα την απόφαση για την ένταξη στον Οργανισμό Βορειοατλαντικής Συμμαχίας που ανακοίνωσαν ο πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο και η πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν σε συνέντευξη Τύπου στο Ελσίνκι την Κυριακή. Το απόγευμα της ίδιας μέρας, το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της γειτονικής Σουηδίας ανέτρεψε τη μακροχρόνια αντίθεσή του σε ένα τέτοιο βήμα, αφαιρώντας το τελευταίο εμπόδιο για την συμμετοχή στην προσπάθεια της Φινλανδίας.
Η κίνηση προαναγγέλλει μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό τοπίο ασφάλειας μετά τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, ο οποίος οδήγησε σε τεράστιες αλλαγές, από τις οποίες ξεχωρίζει η απόφαση της Γερμανίας για αύξηση των αμυντικών της δαπανών, όπως αναφέρει το Bloomberg. Η εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου στην Ουκρανία προκάλεσε μια αλλαγή σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη στη δημόσια αντίθεση Φινλανδίας και Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, παρόλο που η Ρωσία προειδοποιεί συνεχώς τις δύο σκανδιναβικές χώρες για τις πιθανές συνέπειες.
Σουηδία: Επιφυλάξεις για τα πυρηνικά και τις μόνιμες βάσεις του ΝΑΤΟ
«Η θέση για ένταξη στο ΝΑΤΟ σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι να εγκαταλείψουμε τη γραμμή πολιτικής ασφάλειας που η Σουηδία έχει διατηρήσει, με διάφορες μορφές, εδώ και 200 χρόνια», είπε η πρωθυπουργός της Σουηδίας και πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών, Μαγκνταλένα Άντερσον, σε δημοσιογράφους στη Στοκχόλμη, προσθέτοντας ότι η Σουηδία έχει ανάγκη τις εγγυήσεις ασφαλείας που συνοδεύουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
«Για εμάς τους Σοσιαλδημοκράτες είναι σαφές ότι η αποχή μας από στρατιωτικές δεσμεύσεις έχει εξυπηρετήσει καλά τη Σουηδία, αλλά το συμπέρασμά μας είναι ότι δεν θα μάς εξυπηρετήσει το ίδιο καλά στο μέλλον». Ωστόσο, σε δήλωσή του το κυβερνών κόμμα ανέφερε ότι θα υποστηρίξει πως η Σουηδία εκφράζει «μονομερείς επιφυλάξεις κατά της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων και μόνιμων βάσεων στο σουηδικό έδαφος».
Οι βουλευτές και των δύο χωρών πρόκειται να συζητήσουν τις αιτήσεις τους τη Δευτέρα, ενώ η Σουηδία είναι πιθανό να υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ τις επόμενες ημέρες, σύμφωνα με δημοσιεύματα των εκεί ΜΜΕ.
Εγγυήσεις ασφαλείας από ΗΠΑ και Ην. Βασίλειο για την «γκρίζα περίοδο»
Τη Δευτέρα, ο Νιινίστο πρόκειται να συναντήσει τον αρχηγό της μειοψηφίας της Ρεπουμπλικανικής Γερουσίας, Μιτς ΜακΚόνελ στο Ελσίνκι, μαζί με άλλους Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές, καθώς συνεχίζει την εκστρατεία για να εξασφαλίσει δικομματική υποστήριξη για την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Ο ΜακΚόνελ πρόκειται να επισκεφθεί τη Σουηδία, ενώ και ο Φινλανδός πρόεδρος θα πραγματοποιήσει διήμερη επίσκεψη στη Στοκχόλμη την Τρίτη.
Οι σκανδιναβικές χώρες υποστηρίχθηκαν ευρέως από τους υπουργούς Εξωτερικών του ΝΑΤΟ που συναντήθηκαν στο Βερολίνο το Σάββατο, καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προσπαθούν να κατευνάσουν τις ανησυχίες ότι η Τουρκία θα μπορούσε να εκτροχιάσει την προσπάθειά τους, επικαλούμενη ανησυχίες ότι η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν δείξει υποστήριξη στους Κούρδους «τρομοκράτες». Σημειώνεται ότι προϋπόθεση ένταξης νέων μελών στο 30μελές στρατιωτικό μπλοκ είναι η ομοφωνία των ήδη υπαρχόντων.
Οι υποψηφιότητες για ένταξη θα πρέπει να επικυρωθούν από τα κοινοβούλια των χωρών του ΝΑΤΟ, μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει μήνες, προτού Σουηδία και Φινλανδία ενταχθούν και αρχίσουν να απολαμβάνουν τις δεσμεύσεις συλλογικής άμυνας βάσει του άρθρου 5. Και οι δύο χώρες έχουν ήδη λάβει δεσμεύσεις από συμμάχους, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, σχετικά με πρόσθετα μέτρα ασφαλείας για τη λεγόμενη «γκρίζα περίοδο» μεταξύ της υποβολής των υποψηφιοτήτων ένταξης και της πιθανής έγκρισής τους, όταν και θα αρχίσουν να ισχύουν γι' αυτές οι συλλογικές εγγυήσεις ασφάλειας.
Γιατί η Τουρκία αντιτίθεται σε Φινλανδία και Σουηδία
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, δήλωσε την Κυριακή ότι είναι αρκετά σίγουρος ότι οι σύμμαχοι θα καταλήξουν σε συναίνεση για τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Παρόμοια ήταν τα σχόλια και του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος δήλωσε ότι η Τουρκία «έχει ξεκαθαρίσει ότι η πρόθεσή της δεν είναι να εμποδίσει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ».
Η Τουρκία διαμαρτύρεται εδώ και καιρό για ανεπαρκή συνεργασία από την πλευρά του ΝΑΤΟ και των Ευρωπαίων συμμάχων στον αγώνα της με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν χαρακτηρίσει ως «τρομοκρατική οργάνωση».
«Εκπρόσωποι της Σουηδίας και της Φινλανδίας πραγματοποιούσαν συναντήσεις με μέλη των PKK και YPG, ενώ η Σουηδία τούς προμήθευε και με όπλα», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, την Κυριακή στο Βερολίνο. Πρότεινε επίσης οι δύο χώρες να άρουν την απαγόρευση εξαγωγής όπλων προς την Τουρκία και σημείωσε ότι απαιτείται μια πιο συμφιλιωτική στάση από τη Σουηδία.
Ποια θα είναι η απάντηση της Ρωσίας
Η είσοδος της Σουηδίας και της Φινλανδίας θα επεκτείνει σημαντικά τα σύνορα του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και θα έδινε στη Βορειοατλαντική Συμμαχία το περιθώριο προστασίας των χωρών της Βαλτικής, όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία, που από καιρό θεωρούνταν ευάλωτη περιοχή. Ουσιαστικά, θα απομόνωσε τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ που βρίσκεται ανάμεσα στην Πολωνία και τη Λιθουανία στη Βαλτική Θάλασσα.
Οι στρατοί και των δύο χωρών είναι συμβατοί με το ΝΑΤΟ και περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό πυροβολικού και τανκς. Η Φινλανδία, της οποίας τα σύνορα με τη Ρωσία έχουν μήκος περίπου 1.300 χιλιόμετρα, διατηρούσε ένα σύστημα στρατολόγησης, διοικώντας μια εφεδρεία 900.000 στρατιωτών και ήταν σε θέση να αναπτύξει 280.000 από αυτούς σε καιρό πολέμου. Η Σουηδία, από την άλλη, επανέφερε την στράτευση το 2018.
Το Σάββατο, ο πρόεδρος Νιινίστο είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν, κατά την οποία τον ενημέρωσε ότι ότι η σκανδιναβική χώρα σχεδιάζει να επιδιώξει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Η κίνηση θα ήταν «λάθος γιατί δεν υπάρχουν απειλές για την ασφάλεια της Φινλανδίας», είπε ο Πούτιν στον Φινλανδό πρόεδρο, σύμφωνα με δήλωση του Κρεμλίνου, προσθέτοντας ότι θα μπορούσε να βλάψει τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Η αντίδραση του Πούτιν στο σχέδιο της Φινλανδίας ήταν «πιο ήπια από ποτέ», είπε ο Νιινίστο στους δημοσιογράφους την Κυριακή. «Μπορεί να θέλει να αποφύγει το ζήτημα αυτό να γίνει θέμα συζήτησης στη Ρωσία», συμπλήρωσε ο πρόεδρος της Φινλανδίας.