Το όνειρο μιας δεύτερης θητείας για την απερχόμενη πρωθυπουργό της Φινλανδίας, Σάνα Μαρίν, η οποία ηγήθηκε του κεντροαριστερού κυβερνητικού συνασπισμού από το 2019, έσβησε μετά τις χθεσινές εκλογές.
Το κόμμα της, οι Σοσιαλδημοκράτες, ήρθε τρίτο με 19,9% (43 έδρες), οριακά πίσω από τους νικητές της βραδιάς, το κεντροδεξιό συντηρητικό κόμμα «Εθνική Συμμαχία» (NCP), του πρώην υπουργού Οικονομικών Πέτερι Όρπο, που εξασφάλισε ποσοστό 20,8% και 48 έδρες, και το εθνικιστικό, αντιμεταναστευτικό κόμμα «Φινλανδοί», που κατέγραψε νέο ρεκόρ 46 εδρών, με ποσοστό 20,1%.
Έτσι, ο Όρπο θα διαδεχθεί τη Μαρίν και θα σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση συνασπισμού της χώρας.
Πρόκειται για έναν κάπως άχρωμο πολιτικό, χωρίς διεθνές προφίλ, που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη Σάνα Μαρίν.
Στο τέλος μιας προεκλογικής καμπάνιας, κατά την οποία κυριάρχησε το θέμα της οικονομίας και ειδικά του δημόσιου χρέους, το οποίο ο Όρπο υποσχέθηκε να μειώσει με περικοπές των κοινωνικών δαπανών, το κόμμα του κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση (+3,6%) και κατέκτησε οκτώ νέες έδρες στη φινλανδική Βουλή.
Πικρή ήττα για τη Σάνα Μαρίν
Για τη Μαρίν, που κατάφερε να αυξήσει τις έδρες του κόμματός της -κάτι πρωτόγνωρο από το 2003 στη Φινλανδία για παράταξη που ηγείτο απερχόμενης κυβέρνησης-, ενώ η ίδια εξασφάλισε προσωπικά τις περισσότερες ψήφους, η ήττα είναι πικρή, αφού το τελικό ποσοστό των Σοσιαλδημοκρατών ήταν κατά τι μικρότερο από εκείνο των δύο άλλων βασικών αντιπάλων τους.
Η Μαρίν εξακολουθεί να απολαμβάνει υψηλά ποσοστά δημοτικότητας και επαινείται ευρέως τόσο για τους χειρισμούς της που οδήγησαν τη Φινλανδία μια ανάσα από την ένταξη στο ΝΑΤΟ, όσο και για την επιτυχημένη διαχείριση της πανδημίας της κορωνοϊού στη χώρα.
Η Σάνα Μαρίν αναγνώρισε χθες βράδυ την ήττα της. «Συγχαρητήρια στον νικητή των εκλογών, συγχαρητήρια στην Εθνική Συμμαχία, συγχαρητήρια στο Κόμμα των Φινλανδών, η δημοκρατία μίλησε», είπε απευθυνόμενη στους οπαδούς της.
Η 37χρονη σήμερα πολιτικός έγινε η νεότερη πρωθυπουργός της Φινλανδίας το 2019, όταν ηγήθηκε ενός συνασπισμού πέντε κομμάτων, που όλα τους είχαν γυναίκες στο τιμόνι τους.
Παρά την άμεση αντίδραση της κυβέρνησης Μαρίν στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στην κούρσα προς τις εκλογές κυριάρχησαν κυρίως η οικονομία και το κρατικό χρέος, καθώς όλα τα μεγάλα κόμματα είχαν υποστηρίξει την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Πολλοί Φινλανδοί αντιμετωπίζουν τη Μαρίν ως μια πολιτικό που προκαλεί πόλωση. Τον περασμένο χρόνο δέχθηκε σκληρή κριτική όταν κυκλοφόρησε το βίντεο που την έδειχνε να χορεύει «προκλητικά», να τραγουδά και να πίνει σε ένα ιδιωτικό πάρτι, παρέα με influencers. Οι υποστηρικτές της Μαρίν κατήγγειλαν ότι οι επιθέσεις εις βάρος της ήταν σεξιστικές, και γυναίκες σε όλη τη χώρα ανήρτησαν βίντεο όπου χόρευαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε ένδειξη αλληλεγγύης.
Ο άχρωμος διάδοχος της Μαρίν
Ο Πέτερι Όρπο, από την άλλη, δεν διαθέτει τη λάμψη «ροκ σταρ» της Μαρίν, σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή του φινλανδικού κρατικού δικτύου YLE, Μάτι Κοϊβίστο. Ο Όρπο «είναι πολιτικός καριέρας. Είναι στο "παιχνίδι" από τη δεκαετία του 1990 και είναι σχετικά σταθερός και ήρεμος. Κάποιοι τον κατηγορούν ότι ίσως είναι πολύ πράος και ανιαρός, αλλά αυτό αποδίδουν στη Φινλανδία».
Ως έναν λιγότερο συναρπαστικό από τη Σάνα Μαρίν και λίαν μετριοπαθή πολιτικό περιγράφει τον Όρπο και η Βέσα Βάρες, καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Τούρκου της Φινλανδίας. «Κάτι σαν ιδεώδης γαμπρός», λέει.
Οι Συντηρητικοί θα λάβουν πρώτοι την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, με τον 53χρονο Όρπο να καλείται να εξασφαλίσει μια κυβερνητική πλειοψηφία άνω των 100 εδρών στη φινλανδική Βουλή των 200 εδρών, έργο πιθανώς δύσκολο.
Τα σενάρια για την επόμενη ημέρα
Ο νικητής των εκλογών έχει μπροστά του δύο επιλογές: είτε να σχηματίσει δεξιό κυβερνητικό συνασπισμό με το εθνικιστικό, ευρωσκεπτικιστικό, αντιμεταναστευτικό Κόμμα των Φινλανδών, υπό τη Ρίικα Πούρα, είτε να καταλήξει σε συμφωνία με τους Σοσιαλδημοκράτες της Σάνα Μαρίν.
«Το Κόμμα των Φινλανδών είναι πολύ δύσκολος εταίρος επειδή είναι ιδιαίτερα άπειροι και έχουν στις τάξεις τους βουλευτές που εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με σχεδόν τα πάντα», σχολιάζει η Βάρες. «Το φυσιολογικότερο για τον Όρπο θα ήταν να συνεργαστεί με τους Σοσιαλδημοκράτες, αλλά η επικεφαλής τους, Σάνα Μαρίν, ανήκε στην αριστερή πτέρυγα του κόμματος, και είναι προφανές ότι δεν συμπαθεί τους Συντηρητικούς», προσθέτει.
Αλλά και η πολιτική επιστήμων Τζένι Καριμάκι, του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, υπογραμμίζει ότι η Μαρίν δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της αναφορικά με τις φιλοδοξίες της εφεξής.
Σε αυτή τη φάση, στο κόμμα της Μαρίν κυριαρχούν ανάμεικτα συναισθήματα, λέει, επειδή από τη μία αύξησαν τις έδρες τους στη Βουλή, αλλά δεν κατάφεραν να κόψουν πρώτοι το νήμα και να παραμείνει πρωθυπουργός η Μαρίν. «Ωστόσο, η πολιτική κουλτούρα στη Φινλανδία είναι γνωστή για την ευελιξία της, την ικανότητα των πολιτικών να διαπραγματεύονται και να καταλήγουν σε συμβιβασμούς», σημειώνει η Τζένι Καριμάκι.