Για τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές της Κυριακής προετοιμάζεται η Φινλανδία, το νεότερο μέλος του ΝΑΤΟ με τη μεγαλύτερη μεθοριακή γραμμή με τη Ρωσία.
Η γεωγραφική θέση της πιο ευτυχισμένης χώρας στον κόσμο, η προάσπιση των φιλελεύθερων δημοκρατικών αξιών, η ευρωστία της οικονομίας της – με ΑΕΠ 283 δις. δολαρίων και κατά κεφαλήν ετήσιο εισόδημα άνω των 50.000 δολαρίων – καθιστούν τη Φινλανδία σημαιοφόρο των δυτικών θέσεων και της κοινωνικής και θεσμικής δύναμης στα σύνορα με τη Ρωσία.
Κάπου 4,5 εκατομμύρια πολίτες έχουν δικαίωμα ψήφου στις εκλογές της Κυριακής – και σε έναν πιθανό δεύτερο γύρο στις 11 Φεβρουαρίου - για την ανάδειξη του νέου προέδρου της Φινλανδίας μεταξύ εννέα υποψηφίων – έξι ανδρών και τριών γυναικών – που θα διαδεχθεί στο ύπατο αξίωμα της χώρας τον λίαν δημοφιλή -μεταξύ άλλων για τη σκληρή στάση του έναντι της Ρωσίας - συντηρητικό Σάουλι Νιινίστο, η δεύτερη εξαετής θητεία του οποίου λήγει τον Μάρτιο.
Γιατί είναι σημαντικός ο ρόλος του προέδρου στη Φινλανδία
Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας είναι υπεύθυνος για το εκτελεστικό έργο της κυβέρνησης, αλλά ο πρόεδρος της χώρας παραμένει άμεσα υπεύθυνος για την άμυνα και την εξωτερική πολιτική της, όπως προβλέπεται από σχετικά άρθρα του Συντάγματος.
Ο πρόεδρος είναι ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμενων και αυτός που αποφασίζει για τον διορισμό των αρχηγό των σωμάτων. Ο πρόεδρος εκπροσωπεί τη Φινλανδία στις συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ, είναι αυτός που κηρύττει πολέμους, απευθύνεται στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και συναντάται με ξένους ηγέτες.
Ο πρόεδρος της Φιλανδίας συνεργάζεται με τους αρμόδιους υπουργούς και τη Βουλή για την επικύρωση των διεθνών συνθηκών της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι ο ρόλος του είναι σημαντικός για τις σχέσεις της σκανδιναβικής χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο.
Γιατί είναι σημαντικές οι εκλογές της Κυριακής
Τα καθήκοντα της προεδρίας αναφορικά με την άμυνα και την εξωτερική πολιτική καθίστανται ακόμη σημαντικότερα στη διάρκεια μιας μεγάλης αλλαγής φρουράς.
Ο απερχόμενος πρόεδρος Νιινίστο δεν δικαιούται βάσει του Συντάγματος να είναι υποψήφιος για τρίτη θητεία, επομένως οι Φινλανδοί θα πρέπει να εκλέξουν τον πρώτο νέο αρχηγό κράτους μετά από 12 χρόνια. Αν και αυτό είναι απίθανο να σηματοδοτήσει μια δραματική αλλαγή αλλαγή στην εξωτερική και αμυντική πολιτική, ο επόμενος πρόεδρος θα πρέπει να αποφασίσει για ορισμένα βασικά ζητήματα.
Η Ουκρανία ενδιαφέρεται να αποκτήσει τα γηρασμένα μαχητικά F-18 Hornet της Φινλανδίας, μόλις η Πολεμική Αεροπορία της τελευταίας αποκτήσει τα νέα της F-35. Στο Ελσίνκι δεν έχουν ακόμη καταλήξει εάν η Φινλανδία έχει την πολυτέλεια να ξεφορτωθεί τα F-18 Hornet. Η πρώην πρωθυπουργός Σάνα Μαριν μπήκε σε μπελάδες επειδή άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να δώσει η Φινλανδία τα μαχητικά σε μια στιγμή που δεν είχε παραλάβει ακόμη και ενσωματώσει στην πολεμική αεροπορία της τα F-35.
Ένα άλλο θέμα είναι κατά πόσον ο ρόλος του νέου προέδρου θα αλλάξει λόγω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Το κύριο καθήκον του ήταν μέχρι πριν από μερικά χρόνια οι διμερείς σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά τώρα η θέση αλλάζει επειδή δεν έχουν απομείνει πολλά από αυτές τις σχέσεις. Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς αλλάζει η προεδρία; Θα γίνει ο πρόεδρος της χώρας ένας νατοϊκός πρόεδρος; Και φαίνεται πώς υπάρχει συναίνεση γι’ αυτό», δήλωσε η Μίνα Αλάντερ, ερευνήτρια στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων.
Οι προεδρικές εκλογές στη Φινλανδία μπορεί επίσης να λειτουργήσουν ως οδοδείκτης αναφορικά με την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η ευρωπαϊκή πολιτική ενόψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου.
Στις περσινές βουλευτικές εκλογές, οι Φινλανδοί ανέτρεψαν την κυβέρνηση υπό την ηγεσία των Σοσιαλδημοκρατών, η οποία έκανε εκστρατεία για υψηλότερες δαπάνες για την υγεία και την εκπαίδευση, υπέρ μιας κεντροδεξιάς κυβέρνησης που υποστηρίζει τη δημοσιονομική πειθαρχία και περισσότερη πυρηνική ενέργεια.
Τα φαβορί
Για να επικρατήσει κάποιος υποψήφιος και να αναλάβει καθήκοντα την 1η Φεβρουαρίου θα πρέπει να συγκεντρώσει πάνω από τις μισές ψήφους την Κυριακή, σε αντίθετη περίπτωση θα διεξαχθεί δεύτερος γύρος μεταξύ των δύο πρώτων στις 11 Φεβρουαρίου.
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις εμφανίζουν ως φαβορί της αναμέτρησης της Κυριακής τον 55χρονο πρώην πρωθυπουργό της Φινλανδίας, τον κεντροδεξιό Αλεξάντερ Στουμπ και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών, προερχόμενο από το κόμμα των Πρασίνων, Πέκα Χααβίστο, αλλά ουδείς εκ των υποψηφίων αναμένεται να ξεπεράσει το 50%.
Ο Στουμπ, που ήταν επικεφαλής της κυβέρνησης το 2014-2015 και ο Χααβίστο, που διεκδικεί για τρίτη φορά το ύπατο αξίωμα της Φινλανδίας, αναμένεται να πιάσουν ποσοστά από 23%-27%, ενώ έπεται ο πρόεδρος της Βουλής, ο ακροδεξιός Jussi Halla-aho με 18% και στην τέταρτη θέση ο κεντρικός τραπεζίτης Όλι Ρεν με 14%.