Το Κατάρ έχει βρεθεί στο προσκήνιο τελευταία, καθώς τα ευρωπαϊκά κράτη σπεύδουν να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο ρωσικό αέριο.
«Είναι πάντα ωραίο να είσαι περιζήτητος. Όλοι στην Ευρώπη μάς μιλούν», είπε αστειευόμενος ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ, Σαάντ Σερίντα αλ Κάαμπι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης στο CNN. Η μικρή αυτή χώρα αποτελεί έναν από τους κορυφαίους προμηθευτές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο και τώρα οι Ευρωπαίοι αναζητούν σε αυτό εναλλακτικές λύσεις στο ρωσικό αέριο που τροφοδοτεί τις οικονομίες τους εδώ και δεκαετίες, καθώς η Μόσχα συνεχίζει τον βίαιο πόλεμο στην Ουκρανία.
Όμως ο Κάαμπι προειδοποίησε ότι η μετάβαση θα είναι δύσκολη. «Η αντικατάσταση της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη δεν είναι πρακτικά δυνατή ακόμα», είπε. Η τρέχουσα χωρητικότητα φυσικού αερίου του Κατάρ δεν θα ικανοποιήσει την ευρωπαϊκή ζήτηση, αλλά θα μπορούσε να το κάνει στο μέλλον.
Το 40% του αερίου της Ευρώπης προμηθεύει η Ρωσία
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από τη Ρωσία για περίπου το 40% του φυσικού αερίου της. Αυτή την εβδομάδα, ο γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ έφυγε από την πρωτεύουσα του Κατάρ, τη Ντόχα, έχοντας συμφωνήσει να ζητήσει από το Κατάρ να την προμηθεύσει με φυσικό αέριο. Αυτή τη στιγμή, η Γερμανία δεν έχει τερματικούς σταθμούς για να δέχεται απευθείας αποστολές LNG από το Κατάρ, αλλά σχεδιάζει να κατασκευάσει δύο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και η ομόλογός του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσαν την Παρασκευή μια κοινή ομάδα εργασίας με στόχο την εξεύρεση εναλλακτικών προμηθειών lLNG και τη μείωση της συνολικής ζήτησης για φυσικό αέριο.
«Η Ευρώπη υπήρξε προορισμός για εμάς και είναι μια σημαντική αγορά. Γι'αυτό και θα προμηθεύουμε την Ευρώπη», είπε ο υπουργός του Κατάρ, ο οποίος είναι επίσης πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της QatarEnergy.
Το Κατάρ έχει επενδύσει 28 δισεκατομμύρια δολάρια στην επέκταση του γιγαντιαίου κοιτάσματος North Field και αναμένει ότι η χωρητικότητα φυσικού αερίου θα αυξηθεί περισσότερο από 60% σε τέσσερα χρόνια. Όταν γίνει αυτό, περίπου το μισό αυτής της χωρητικότητας αναμένεται να πηγαίνει στην Ευρώπη. «Το σχέδιό μας είναι να είμαστε 50% ανατολικά του Σουέζ, 50% δυτικά του Σουέζ», είπε ο υπουργός, αναφερόμενος στην αιγυπτιακή πλωτή οδό.
Περίπου το 80% του φυσικού αερίου του Κατάρ πηγαίνει προς το παρόν σε αγοραστές στην Ασία, πολλοί από τους οποίους έχουν υπογράψει μακροπρόθεσμες συμβάσεις που δεν επιτρέπουν την εκτροπή των προμηθειών σε άλλους αγοραστές.
Και εδώ ακριβώς είναι όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το ρόλο που μπορεί να παίξει το Κατάρ στις προσπάθειες της Ευρώπης να απογαλακτιστεί από το ρωσικό αέριο.
Τι μπορεί να κάνει το Κατάρ για να βοηθήσει στη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο
Η Ρωσία έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο, σχεδόν τα διπλάσια από αυτά του Κατάρ, και οι προμήθειες φυσικού αερίου της χώρας αντιπροσωπεύουν το 40% της χρήσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι προς το παρόν είναι σχεδόν αδύνατο να αντικατασταθεί το ρωσικό αέριο.
«Βασικά δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για LNG στην παγκόσμια αγορά», δήλωσε ο Robin Mills, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Qamar Energy. Το εκτρεπόμενο LNG του Κατάρ είναι περιορισμένο «και η υποβολή προσφορών για αυτό θα ανεβάσει τις τιμές».
Ο μόνος τρόπος με τον οποίο το Κατάρ μπορεί να αντικαταστήσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι να εκτρέψει φορτία από άλλους πελάτες που έχουν υπογράψει μακροπρόθεσμες συμβάσεις, όπως εκείνους στην Ασία, κάτι που, όμως, δεν δείχνει διατεθειμένο να κάνει, καθώς μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπο με αξιώσειςγια αποζημίωση από αυτούς τους αγοραστές.
Το συμβατικά εκτρεπόμενο αέριο δίνει στον πωλητή την ευελιξία να ανακατευθύνει τις αποστολές στην αγορά με την υψηλότερη αξία, ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς.
Καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να μειώσει την εξάρτησή της από τους υδρογονάνθρακες, οι αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας, όπως η Κίνα και η Ινδία, μπορεί να είναι πιο ελκυστικοί προορισμοί για το φυσικό αέριο του Κατάρ, δήλωσε ο Yousef Alshammari, ανώτερος ερευνητής στο Imperial College του Λονδίνου.
Οι ΗΠΑ μπορούσαν επίσης να αναδειχθούν σε βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ήδη σήμερα, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα εργαστούν για να προμηθεύσουν την Ευρώπη με τουλάχιστον 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου το 2022 σε συνεργασία με άλλα έθνη. «Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τις ΗΠΑ. Νομίζω ότι σίγουρα οι ΗΠΑ θα είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές, αν όχι ο μεγαλύτερος προμηθευτής στην Ευρώπη κάποια στιγμή», δήλωσε ο Κάαμπι.
Η αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου με αυτό του Κατάρ θα αντιμετώπιζε προβλήματα επιμελητείας;
Η παροχή αερίου της Ρωσίας στην Ευρώπη παραδίδεται μέσω αγωγών. Δεν υπάρχουν αγωγοί φυσικού αερίου από το Κατάρ στην Ευρώπη, επομένως η ενέργεια του κράτους του Κόλπου θα πρέπει να αποσταλεί στην Ευρώπη σε υγροποιημένη μορφή.
«Η υγροποίηση του φυσικού αερίου είναι ενεργοβόρα, εκπέμπει άνθρακα και αυτό αντισταθμίζει τα κλιματικά οφέλη από τη χρήση φυσικού αερίου. Θα είναι κάτι δύσκολο για τους ευρωπαίους φορείς χάραξης πολιτικής καθώς θέτουν φιλόδοξες ατζέντες για το κλίμα και καθαρούς μηδενικούς στόχους»,
τονίζει ο Alshammari.
Τα ευρωπαϊκά έθνη θα χρειαστούν επίσης υποδομές για να υποστηρίξουν αυτές τις αποστολές, οι οποίες μπορεί να χρειαστούν χρόνο για να κατασκευαστούν, δήλωσε η Κάρεν Γιανγκ, ανώτερη συνεργάτιδα στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής της Ουάσιγκτον. «Η μετάβαση στο φυσικό αέριο του Κατάρ μπορεί να είναι ευκολότερη για χώρες που έχουν ήδη αυτήν την υποδομή, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία», είπε.
«Το πρόβλημα είναι ότι η Ευρώπη μεταπηδά σε μια αγορά LNG που δεν μπορεί να καλύψει την άμεση ανάγκη της για τεράστιους όγκους», υπογράμμισε από την πλευρά του ο Νίκος Τσάφος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών στην Ουάσιγκτον. «Φυσικά, το Κατάρ θα μπορούσε να στείλει περισσότερο φυσικό αέριο στην Ευρώπη, αλλά δεν το έχει κάνει ακόμη παρά τις απίστευτα υψηλές τιμές στην Ευρώπη, κάτι που υποδηλώνει ότι οι ροές του προς την Ασία μπορεί να είναι πιο σταθερές από ό,τι πιστεύουμε», συμπλήρωσε ο κ. Τσάφος.
Τι θα σήμαινε αυτό για τις σχέσεις Κατάρ-Ρωσίας;
Το Κατάρ επιθυμεί να παρουσιάσει τις συμφωνίες του για το φυσικό αέριο ως εμπορικές συναλλαγές και ο Αλ Κάαμπι είπε ότι δεν είναι υπέρ της ανάμειξης της πολιτικής με την ενέργεια. «Πρόκειται για μια εμπορική συμφωνία μεταξύ εμπορικών οντοτήτων», σημείωσε χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στην πιθανή συνεργασία με γερμανικές εταιρείες ενέργειας για την προμήθεια φυσικού αερίου.
«Από επιχειρηματική σκοπιά, δεν επιλέγουμε πλευρές, ενεργούμε ως επιχείρηση και κάνουμε τις δουλειές μας», τόνισε, Ο Mills, πάντως, σχολιάζει ότι «το Κατάρ θα ήθελε να το παρουσιάσει ως μια κίνηση βασισμένη στην αγορά και όχι μια στρατηγική ευθυγράμμιση ενάντια στη Ρωσία».