Η Ευρώπη τιμά σήμερα χωρίς μεγάλες εκδηλώσεις, λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού, το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου πριν 75 χρόνια, με το Βερολίνο να χάνει την ευκαιρία να γιορτάσει για πρώτη φορά το γεγονός.
Κανονικά η Γερμανία δεν γιορτάζει την επέτειο της 8ης Μαΐου 1945, ημερομηνία που παραδόθηκε το καθεστώς των ναζί στους Συμμάχους. Όμως φέτος η πόλη του Βερολίνου είχε αποφασίσει να γιορτάσει την ημέρα, συνώνυμο της ήττας αλλά και της απελευθέρωσης από τον εθνικοσοσιαλισμό και των στρατοπέδων συγκέντρωσης, κάτι πρωτοφανές.
Ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ Βάλτερ- Σταϊνμάιερ - που είχε ζητήσει συγνώμη από την Πολωνία για τα θύματα της ναζιστικής επίθεσης- είχε σχεδιάσει επίσημη τελετή με 1.600 καλεσμένους, η οποία ακυρώθηκε εξαιτίας της πανδημίας. Ανάλογη εκδήλωση έχει πραγματοποιηθεί μόνο μία φορά στο παρελθόν στη Γερμανία, το 1995.
Αντί της τελετής ο Σταϊνμάιερ κατέθεσε στεφάνι μαζί με τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, το οποίο κόστισε τη ζωή σε 6 εκατομμύρια Εβραίους, και εκφώνησε ομιλία το μεσημέρι.
Μια συμβολική κίνηση, ένα είδος υπενθύμισης προς τη χώρα όπου παρατηρείται άνοδος του αντισημιτισμού και όπου το καθήκον της μνήμης αμφισβητείται πλέον τακτικά από το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το οποίο μπήκε στο κοινοβούλιο πριν τρία χρόνια.
Αντιπαράθεση στη Γερμανία
Ο επικεφαλής του AfD Αλεξάντερ Γκάουλαντ, που έχει προκαλέσει ήδη σκάνδαλο χαρακτηρίζοντας τη ναζιστική περίοδο (1933-1945) «μια κουτσουλιά» στη «μεγάλη Ιστορία» της Γερμανίας, δημιούργησε νέα αντιπαράθεση γύρω από την 8η Μαΐου. Επέκρινε τις εκδηλώσεις για την «πλήρη ήττα», όπως την αποκάλεσε, της Γερμανίας η οποία οδήγησε στην απώλεια της αυτονομίας της «να διαμορφώνει το μέλλον της».
Για το AfD η ημέρα είναι «αμφιλεγόμενη», διότι σημαίνει επίσης την απώλεια εδαφών στην ανατολική Ευρώπη και τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων Γερμανών αμάχων από τους βομβαρδισμούς των Συμμάχων. «Οι Γερμανοί με αυτό τον τρόπο παρουσιάζονται κυρίως ως θύματα», αντέδρασε ο πρόεδρος του Εβραϊκού Συμβουλίου της Γερμανίας Γιόζεφ Σούστερ. «Πιστεύω ότι πρόκειται μια ανεύθυνη ιστορική σχετικοποίηση των εγκλημάτων των ναζί», κατήγγειλε.
Τη θέση του AfD επέκριναν και άλλα γερμανικά πολιτικά κόμματα. «Γνωρίζουμε τα μαθήματα της βαριάς ιστορίας μας. Από το μίσος γεννιέται η δικτατορία και η δικτατορία οδήγησε στον πόλεμο», δήλωσε η υφυπουργός Πολιτισμού Μόνικα Γκρούτες.
Ακύρωση της παρέλασης στη Μόσχα
Αλλού στην Ευρώπη η πανδημία του κορονοϊού έχει αλλάξει τα αρχικά σχέδια για τον εορτασμό της επετείου.
Στη Μόσχα, η «ημέρα της νίκης» γιορτάζεται στις 9 Μαΐου. Αρχικά ήταν προγραμματισμένη μια μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία παρουσία πολλών ξένων ηγετών, όμως χρειάστηκε να αναβληθεί για λόγους δημόσιας υγείας. Θα πραγματοποιηθούν μόνο πτήσεις πολεμικών αεροσκαφών.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα απευθύνει διάγγελμα στους Ρώσους που αναμένουν να ακούσουν κυρίως τις αποφάσεις της κυβέρνησης για μετά την 11η Μαΐου, όταν λήγει το lockdown που κηρύχθηκε πριν ένα μήνα.
Διάγγελμα της βασίλισσας Ελισάβετ
Στο Λονδίνο η βασίλισσα Ελισάβετ Β΄θα απευθυνθεί σήμερα στους Βρετανούς με μήνυμα που θα μεταδοθεί από το BBC one στις 21:00 τοπική ώρα (23:00 ώρα Ελλάδας), δηλαδή «ακριβώς την ώρα που ο πατέρας της Γεώργιος Στ’ μίλησε στο ραδιόφωνο το 1945», ανέφερε ανακοίνωση της βρετανικής κυβέρνησης.
Εξαιτίας της πανδημίας οι γιορτές που είχαν προγραμματιστεί στους δρόμους αλλά και η παρέλαση των βετεράνων ακυρώθηκαν. Η κυβέρνηση της Βρετανίας κάλεσε τους πολίτες να γιορτάσουν από τα σπίτια τους, προτείνοντας ιδέες για παιχνίδια ή συνταγές.
Η βρετανική Daily Mail, πάντως, έχει ένα εξαιρετικό αφιέρωμα για την επέτειο των 75 χρόνων:
Στο ελάχιστο οι εορτασμοί στη Γαλλία
Στεφάνι θα καταθέσει ο Εμανουέλ Μακρόν
Περιορισμένοι θα είναι οι εορτασμοί και στη Γαλλία, όπου ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα καταθέσει στεφάνι στο άγαλμα του στρατηγού ντε Γκολ στο Παρίσι και στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη.
Στην Πράγα, Τσέχοι πολιτικοί αξιωματούχοι θα καταθέσουν επίσης στεφάνια στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, ένας ένας ανά δέκα λεπτά.
Δένδιας: Η Ελλάδα ήταν και τότε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας
Τιμώντας την επέτειο, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έγραψε στο Twitter:
«Πριν 75 χρόνια το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας παραδίδεται άνευ όρων και ο κόσμος ολόκληρος περνά σε μια νέα εποχή. Η Ελλάδα ήταν και τότε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, συμβάλλοντας με τις θυσίες και τον ηρωικό αγώνα της στη Νίκη των Συμμάχων».
Φωτογραφίες: AP