Για να γίνουν οι ευρωεκλογές πραγματικά ευρωπαϊκές, θέλουν οι ευρωβουλετές να αλλάξουν τον εκλογικό νόμο, με απόφαση της συνόδου της ολομέλειας.
Την Τρίτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε έκθεση νομοθετικής πρωτοβουλίας με στόχο να αναθεωρηθούν οι κανόνες για τις ευρωπαϊκές εκλογές. Η νομοθετική πρόταση εγκρίθηκε με 323 ψήφους υπέρ, 262 κατά και 48 αποχές, ενώ το σχετικό ψήφισμα με 331 ψήφους υπέρ, 257 κατά και 52 αποχές.
Πανευρωπαϊκή περιφέρεια
Σύμφωνα με το σύστημα που προτείνουν οι ευρωβουλευτές, κάθε ψηφοφόρος θα έχει δύο ψήφους: μία για την εκλογή υποψηφίων από τις εθνικές εκλογικές περιφέρειες και μία σε μια πανευρωπαϊκή εκλογική περιφέρεια, από την οποία θα εκλέγονται 28 επιπλέον ευρωβουλευτές. Για να εξασφαλιστεί η ισόρροπη γεωγραφική εκπροσώπηση στα υπερεθνικά αυτά ψηφοδέλτια, τα κράτη μέλη θα χωριστούν σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού τους.
Στα πανευρωπαϊκά ψηφοδέλτια θα συμμετέχουν υποψήφιοι που θα προέρχονται αναλογικά από τις τρεις αυτές κατηγορίες χωρών. Τα πανευρωπαϊκά ψηφοδέλτια θα πρέπει να υποβάλλονται από ευρωπαϊκές εκλογικές οντότητες, όπως συνασπισμούς εθνικών πολιτικών κομμάτων, εθνικές ενώσεις ψηφοφόρων ή ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα.
Στήριξη της γυναικείας εκπροσώπησης
Το Ευρωκοινοβούλιο θέλει επίσης να προωθήσει την ισότητα των φύλων, τονίζοντας ότι, παρά τη συνολική βελτίωση που σημειώθηκε στις τελευταίες εκλογές, ορισμένες χώρες δεν εξέλεξαν ούτε μία γυναίκα ευρωβουλευτή. Το κείμενο προτείνει να καθιερωθούν στα ψηφοδέλτια υποχρεωτικά συστήματα εναλλαγής ανδρών και γυναικών υποψηφίων ή ποσοστώσεις, χωρίς ταυτόχρονα να παραβιάζονται τα δικαιώματα των Non-binary ατόμων.
Εκλογή προέδρου της Κομισιόν από τους πολίτες
Στην νομοθετική πρόταση εντάσσεται και το δικαίωμα στους πολίτες να ψηφίζουν υποψηφίους για τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ένα σύστημα «κορυφαίων υποψηφίων» μέσω των πανευρωπαϊκών ψηφοδελτίων. Δηλαδή στα ψηφοδέλτια που θα επιλέγουν οι πολιτικές ομάδες για την πανετυρωπαϊκή περιφέρεια, ο κορυφαίος στη λίστα υποψήφιος θα είναι και υποψήφιος της εκάστοτε πολιτικής ομάδας για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή διάσταση των εκλογών προτείνονται επίσης τα ακόλουθα:
- Η 9η Μαΐου ως κοινή ευρωπαϊκή ημέρα διεξαγωγής των εκλογών
- Δικαίωμα του εκλέγεσθαι για όλους τους Ευρωπαίους ηλικίας 18 ετών και άνω
- Υποχρεωτικό κατώτατο εκλογικό όριο 3,5% για τις εκλογικές περιφέρειες με 60 ή περισσότερες έδρες
- Ισότιμη πρόσβαση στις εκλογές για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, καθώς και δυνατότητα επιστολικής ψήφου
Προτείνεται επίσης να συσταθεί μια νέα ευρωπαϊκή εκλογική αρχή που θα επιβλέπει τη διαδικασία και θα διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τους νέους κανόνες.
Πότε και πώς θα εφαρμοστεί
Όπως ορίζει το άρθρο 223 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η νομοθετική πρωτοβουλία του Κοινοβουλίου θα πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από το Συμβούλιο. Αφού γίνει αυτό, η πρόταση θα επιστρέψει στο Κοινοβούλιο, ώστε οι ευρωβουλευτές να δώσουν τη συγκατάθεσή τους. Στη συνέχεια, η πρόταση θα πρέπει να εγκριθεί από όλα τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους ισχύοντες συνταγματικούς τους κανόνες. Οι διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο θα ξεκινήσουν μόλις τα κράτη μέλη καταλήξουν σε κοινή θέση.
Πιο «ευρωπαϊκές» εκλογές
«Οι πολίτες θα ξέρουν ότι ψηφίζουν για ευρωπαϊκές πολιτικές οντότητες και επικεφαλής υποψηφίους για το αξίωμα του Προέδρου της Επιτροπής. Το Κοινοβούλιο στέλνει ισχυρό μήνυμα στο Συμβούλιο ότι τώρα είναι η ώρα να αλλάξει η εκλογική νομοθεσία ώστε να έχουμε εκλογές που αντικατοπτρίζουν την υφιστάμενη πολιτική πραγματικότητα», συμπλήρωσε ο Ισπανός ευρωβουλευτής, ένας εκ των εισηγητών της πρότασης.
Όπως δήλωσε και ο Ισπανός ευρωβουλευτής, Ντεβέσα Ντομένεκ (Σοσιαλιστές& Δημοκράτες): «Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα αυξήσουν την ορατότητα των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και θα τους επιτρέψει (ειδικά στους υποψηφίους τους στις ευρωπαϊκές λίστες) να πραγματοποιούν προεκλογικές καμπάνιες σε όλη την ΕΕ, ώστε να δημιουργηθεί το έδαφος για έναν πραγματικό πανευρωπαϊκό διάλογο.