Ο αριθμός των νεκρών από τον τραγικό σεισμό στην Τουρκία και τη Συρία έχει ξεπεράσει τις 20.000 και θα μπορούσε να αποδειχθεί ένας από τους πιο θανατηφόρους της δεκαετίας.
Αν και περιοχές όπως η Ιαπωνία και η Καλιφόρνια φημίζονται για τους σεισμούς, η Τουρκία και η Συρία βρίσκονται σε μια σεισμικά ενεργή περιοχή όπου συγκλίνουν τρεις τεκτονικές πλάκες. Και παρόλο που είναι αδύνατο να προβλεφθεί ακριβώς πού και πότε θα χτυπήσουν οι σεισμοί, γνωρίζουμε ότι τα χειρότερα γεγονότα συμβαίνουν κατά μήκος των ορίων των πλακών της Γης.
Είναι γνωστό ότι οι σεισμοί συμβαίνουν όταν δύο τεκτονικές πλάκες που έχουν αντίθετες κατευθύνσεις συμπίπτουν και στη συνέχεια ολισθαίνουν ξαφνικά.
«Ένας σεισμός συμβαίνει σε ένα μέρος όπου η πίεση που έχει συσσωρευτεί σταδιακά εδώ και δεκαετίες είναι τελικά σε θέση να ξεπεράσει την αντίσταση. Αυτό επιτρέπει στους παρακείμενους βραχώδεις όγκους να περάσουν ξαφνικά ο ένας δίπλα στον άλλον», είπε στη MailOnline ο David Rothery, καθηγητής Planetary Geosciences στο Open University.
Έλληνας καθηγητής εξηγεί: Περιοχές γνωστές για την υψηλή σεισμικότητα οι πληγείσες σε Τουρκία και Συρία
Σοβαροί σεισμοί συμβαίνουν συνήθως πάνω από ρήγματα όπου συναντώνται οι τεκτονικές πλάκες, αλλά οι μικρές δονήσεις μπορεί να συμβούν στη μέση αυτών των πλακών.
Το επίκεντρο του σεισμού μεγέθους 7,8 βαθμών της Δευτέρας ήταν περίπου 26 χλμ. ανατολικά της τουρκικής πόλης Nurdagi, κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Μερικές ώρες αργότερα, ένας δεύτερος σεισμός 7,5 Ρίχτερ χτύπησε δυόμισι μίλια νότια-νοτιοανατολικά της τουρκικής πόλης Ekinozu.
Η Τουρκία βρίσκεται πάνω από μεγάλα ρήγματα που συνορεύουν με τρεις διαφορετικές τεκτονικές πλάκες -της Ανατολίας, την Αραβική και της Αφρικής.
Η αραβική πλάκα ωθείται προς τα βόρεια στην ευρασιατική πλάκα, πιέζοντας την πλάκα της Ανατολίας προς τα δυτικά προς το Αιγαίο Πέλαγος.
«Πρόκειται για μια πολύ γνωστή περιοχή υψηλής σεισμικότητας. Η περιοχή του Χαλεπίου και του Γκαζιεντέπ έχουν βιώσει μια σειρά από ιστορικά καταστροφικούς σεισμούς και ένα γεγονός παρόμοιου μεγέθους συνέβη πριν από περίπου δύο αιώνες», είπε στη Daily Mail ο Δρ. Αναστάσιος Σέξτος, καθηγητής αντισεισμικής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.
Η Καλιφόρνια στη μία άκρη του σεισμικού «Δακτυλίου της Φωτιάς»
Ακολουθεί μια καταγραφή των σημαντικότερων εστιών σεισμού στον κόσμο, από την Ιταλία και τη Νέα Ζηλανδία μέχρι την Κίνα και την Ινδονησία.
Ιταλία
Η Ιταλία βιώνει αρκετούς σημαντικούς σεισμούς, όπως αυτός των 6,2 Ρίχτερ που σκότωσε σχεδόν 300 ανθρώπους στην πόλη Amatrice και σε κοντινά χωριά το 2016. Η Μόντενα στη βόρεια Ιταλία επλήγη από σεισμό 5,8 Ρίχτερ το 2012 που σκότωσε 17 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 350.
Σχεδόν ολόκληρη η ιταλική χερσόνησος αλλά κυρίως το νότιο τμήμα της βρίσκεται κοντά στη γραμμή μεταξύ της ευρασιατικής και της αφρικανικής πλάκας που εφάπονται. Τα Απέννινα Όρη, γνωστά ως η γεωλογική ράχη της Ιταλίας, εκτείνονται από βορρά προς νότο της χώρας και περιέχουν αρκετές γραμμές ρήγματος, όπου ενώνονται δύο τεκτονικές πλάκες.
Καλιφόρνια
Περίπου το 80-90% των σεισμών σε όλο τον κόσμο συμβαίνουν κατά μήκος μιας περιοχής που είναι γνωστή ως «Δακτύλιος της Φωτιάς». Αυτή η ζώνη γεωλογικής καταστροφής βρίσκεται στο χείλος του Ειρηνικού Ωκεανού. Καλύπτει τη δυτική ακτή των ΗΠΑ -κυρίως την Καλιφόρνια- το δυτικό Μεξικό, την Κεντρική Αμερική, τη δυτική Νότια Αμερική, συμπεριλαμβανομένου του Περού, καθώς και τη Νέα Ζηλανδία, την Ιαπωνία και άλλες χώρες.
Η Καλιφόρνια επίσης καταγράφει συχνά σεισμούς επειδή βρίσκεται πάνω στο ρήγμα του Σαν Αντρέας, όπου ενώνονται δύο τεκτονικές πλάκες. Το ρήγμα αυτό εκτείνεται περίπου 750 μίλια στη δυτική πολιτεία των ΗΠΑ, με την πλάκα του Ειρηνικού από τη μία πλευρά και την πλάκα του Ατλαντικού από την άλλη.
Η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού της Καλιφόρνια ζει κοντά στο ρήγμα του Σαν Αντρέας, το οποίο αποτελεί μέρος του Δακτυλίου της Φωτιάς. Μια έκθεση του 2015 από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ προειδοποίησε ότι ο κίνδυνος «ένας μεγάλος σεισμός» να χτυπήσει την Καλιφόρνια έχει αυξηθεί δραματικά.
Ιαπωνία και Νέα Ζηλανδία, δύο χώρες με συχνούς και δυνατούς σεισμούς
Ιαπωνία
Στην αντίθετη πλευρά του δακτυλίου βρίσκεται η χώρα που είναι πιθανώς η πιο γνωστή για τους σεισμούς της, η Ιαπωνία. Το Χονσού, το κύριο νησί της Ιαπωνίας, βρίσκεται στη διασταύρωση τριών τεκτονικών πλακών -της Ευρασιατικής, της Φιλιππίνων και της Βόρειας Αμερικής. Τον Μάρτιο του 2011, ένας σεισμός μεγέθους 9,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στα ανοιχτά της βορειοανατολικής ακτής της Ιαπωνίας προκάλεσε τσουνάμι, σκοτώνοντας περισσότερους από 18.400 ανθρώπους.
Αλλά λόγω της υψηλής σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή, η Ιαπωνία είναι και μια άψογα προετοιμασμένη χώρα. Για παράδειγμα, τα κτίρια ενισχύονται με τοίχους από σκυρόδεμα και ειδικούς αρμούς που μειώνουν την πίεση όταν το έδαφος κουνιέται. Επίσης, οι ασκήσεις φυσικών καταστροφών ξεκινούν από το νηπιαγωγείο και όλα τα ιαπωνικά κινητά τηλέφωνα διαθέτουν σύστημα ειδοποίησης σεισμού, δίνοντας στους χρήστες ένα παράθυρο 5 έως 10 δευτερολέπτων για να αναζητήσουν καταφύγιο πριν από τον σεισμό.
Νέα Ζηλανδία
Η Νέα Ζηλανδία βρίσκεται στο όριο μεταξύ δύο τεκτονικών πλακών, της Αυστραλιανής και της πλάκας του Ειρηνικού. Μία από τις χειρότερες καταστροφές της Νέας Ζηλανδίας ήταν ο σεισμός 6,3 Ρίχτερ στο Κράιστσερτς τον Φεβρουάριο του 2011, ο οποίος σκότωσε 185 ανθρώπους και προκάλεσε σοβαρές ζημιές στα κτίρια και τις υποδομές της πόλης.
Ο μεγαλύτερος γνωστός σεισμός στη Νέα Ζηλανδία ήταν μεγέθους 8,2 Ρίχτερ στην Wairarapa το 1855. Προκλήθηκε από κίνηση κατά μήκος ενός ρήγματος στον κόλπο Palliser, στο νότιο άκρο του βόρειου νησιού, και άλλαξε το τοπίο της περιοχής Wellington, της πρωτεύουσας του έθνους. Ωστόσο, ο αριθμός των θανάτων που προκλήθηκαν υπολογίστηκε μεταξύ πέντε και εννέα και παραδόξως λίγοι άνθρωποι τραυματίστηκαν.
Στην Κίνα ο φονικότερος σεισμός όλων των εποχών, με 830.000 θύματα
Κίνα
Η Κίνα δεν αποτελεί μέρος του Δακτυλίου της Φωτιάς, αλλά βρίσκεται σε μια περιοχή όπου συναντώνται η πλάκα του Ειρηνικού, η ινδική και η πλάκα των Φιλιππίνων. Δυστυχώς, ο μεγάλος αριθμός κτιρίων χαμηλής κατασκευαστικής ποιότητας και ο μεγάλος πληθυσμός σημαίνει ότι οι σεισμοί στην Κίνα έχουν ως αποτέλεσμα υψηλούς αριθμούς νεκρών.
Η Κίνα βίωσε μερικούς από τους πιο θανατηφόρους σεισμούς στην ιστορία. Ο σεισμός του 1976 στην Τανγκσάν είχε ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 300.000 θανάτους, ενώ ένας άλλος στο Χαϊγιουάν το 1920 λέγεται ότι προκάλεσε 273.400. Ο φονικότερος σεισμός όλων των εποχών λέγεται ότι έγινε στη Σαανσί το 1556, ο οποίος άμεσα και έμμεσα προκάλεσε συνολική απώλεια 830.000 ανθρώπων.
Ινδονησία
Ένα από τα πιο θανατηφόρα γεγονότα της σύγχρονης εποχής συνέβη το 2004, όταν ένας σεισμός 9,1 Ρίχτερ έπληξε τη δυτική ακτή της Ινδονησίας, η οποία βρίσκεται επίσης εντός του Δακτυλίου της Φωτιάς. Τα γιγάντια τσουνάμι που ακολούθησαν δημιούργησαν κύματα ύψους έως και 30 μέτρων που έφτασαν στις ακτές της Ινδονησίας, της Σρι Λάνκα, της Ινδίας και της Ταϊλάνδης.
Η Ινδονησία, η χώρα που επλήγη περισσότερο, απαριθμούσε 167.540 νεκρούς ή αγνοούμενους, αν και ο συνολικός αριθμός των νεκρών ήταν περίπου 230.000.