Αποφασισμένος να πραγματοποιήσει το μεγαλεπήβολο και δαπανηρό σχέδιό του για την κατασκευή της Διώρυγας στην Κωνσταντινούπολη εμφανίζεται σε κάθε ευκαιρία ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Επικαλείται μάλιστα τη βελτίωση της ασφάλειας στη μεγαλούπολη, καθώς από τον Βόσπορο περνούν πολλά τάνκερ με πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ας σημειωθεί, ωστόσο, ότι το τελευταίο δυστύχημα στον Βόσπορο συνέβη πριν από περίπου 50 χρόνια.
Η πολεοδόμος Αϊσέ Γικίτσι, από την πρωτοβουλία «Είτε η διώρυγα, είτε η Κωνσταντινούπολη», θεωρεί ότι το κόστος του έργου -με προϋπολογισμό 8 δισεκατομμύρια δολάρια- θα δεκαπλασιαστεί μέχρι να ολοκληρωθεί: «Η σημερινή οικονομική κατάσταση δεν επιτρέπει την κατασκευή τέτοιων έργων. Είναι μια τρέλα. Εμείς όμως οργανώνουμε την αντίσταση στο εγχείρημα σαν να έχει ξεκινήσει ήδη το έργο, διότι η εμπειρία μας δείχνει ότι σε αυτή τη χώρα όλα είναι πιθανά».
Ωφελημένες μόνον οι κατασκευαστικές εταιρείες
Ένας από τους γνωστότερους αντιπάλους του φιλόδοξου σχεδίου είναι ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος κάνει λόγο για πρότζεκτ-εφιάλτη: «Μιλάμε για ένα τσιμεντένιο κανάλι στον πυθμένα και τις όχθες. Παντού μπετόν. Το έργο δεν ωφελεί κανέναν, εκτός από τις κατασκευαστικές εταιρείες και τους επενδυτές ακινήτων».
Απίθανο θεωρείται ότι μέρος της δαπάνης κατασκευής θα επιστρέψει στα δημόσια ταμεία μέσω τελών διέλευσης. Βάσει της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936, η διέλευση από τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων είναι δωρεάν.
Σενάρια για είσπραξη τελών διέλευσης
Υπάρχουν ωστόσο σενάρια, σύμφωνα με τα οποία η Τουρκία ενδέχεται να αποχωρήσει από τη διεθνή Συνθήκη και να εισπράττει τέλη διέλευσης για τα εμπορικά που περνούν από τη Διώρυγα.
Ίσως γι' αυτόν τον λόγο πρόσφατα 100 απόστρατοι ναύαρχοι του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού καλούσαν την Άγκυρα να μην αποσυρθεί από τη Συνθήκη του Μοντρέ. Η κυβέρνηση αντέδρασε με δεκάδες προσαγωγές ναυάρχων.
Όσοι επικροτούν τα σχέδια του Τούρκου προέδρου ισχυρίζονται ότι τα στενά του Βοσπόρου δεν επαρκούν πλέον για τη διέλευση του αυξανόμενου αριθμού πλοίων.
Την ώρα που η τουρκική κυβέρνηση υπολογίζει ότι μέχρι το 2050 θα διέρχονται 78.000 πλοία, τα πλοία που περνούν τα στενά έχουν μειωθεί τα τελευταία 15 χρόνια από περίπου 55.000 σε 41.000. Η τάση αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, όσο περιορίζεται η σημασία των ορυκτών καυσίμων.
Τουρκικές τράπεζες απρόθυμες να χρηματοδοτήσουν το φαραωνικό πρότζεκτ του Ερντογάν
Για να προχωρήσει, όμως, το «τρελό πρότζεκτ» του Ερντογάν, όπως ο ίδιος το είχε αποκαλέσει, όταν πέταξε την ιδέα στο τραπέζι προ δεκαετίας, θα πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει επαρκή χρηματοδότηση, πράγμα που δεν φαίνεται και τόσο σίγουρο στην παρούσα φάση. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Τουρκίας εμφανίζονται απρόθυμες να ρίξουν χρήματα στη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών αλλά και εξαιτίας των επενδυτικών ρίσκων εντός τέτοιου εγχειρήματος, όπως δήλωσαν τέσσερις τραπεζίτες στο Reuters.
Δύο από τις πηγές αυτές είπαν στο πρακτορείο ότι εμπόδιο στη χρηματοδότηση του πρότζεκτ στέκεται ένα παγκόσμιο σύμφωνο αειφορίας που έχουν υπογράψει έξι από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Τουρκίας. Η απροθυμία τους σημαίνει ότι θα πρέπει να εξασφαλιστεί κρατική και διεθνής χρηματοδότηση. Εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Οικονομικών δεν σχολίασε το ρεπορτάζ του Reuters, αλλά ο σύμβουλος του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, ερωτηθείς αν θα μετάσχουν τουρκικές τράπεζες στη χρηματοδότηση της Διώρυγας της Κωνστανστινούπολης είπε ότι το πρότζεκτ «σίγουρα» θα προσελκύσει επενδυτές και πιστωτές όταν ξεκινήσει σύντομα ο σχετικός διαγωνισμός.
Πηγή: DW