«Είστε οικογένεια!». Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θέλησε σήμερα να διαβεβαιώσει τις έξι βαλκανικές υποψήφιες για ένταξη χώρες ότι κάποια μέρα θα ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να αμβλύνει την απογοήτευση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων που βρίσκονται εδώ και χρόνια στον προθάλαμο της Ένωσης, με αυξανόμενη την τάση να στραφούν προς την Ρωσία και την Κίνα.
Έπειτα από εβδομάδες διαβουλεύσεων, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα επαναδιατυπώσουν σήμερα στο τελικό ανακοινωθέν της άτυπης συνόδου κορυφής την δέσμευσή τους για την ένταξη στο ευρωπαϊκό μπλοκ της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Βόρειας Μακεδονίας, του Κοσόβου και της Αλβανίας, αν εκπληρώσουν τα κριτήρια.
Ωστόσο, η διαδικασία διεύρυνσης παραμένει ακινητοποιημένη και οι ηγεσίες των έξι χωρών δεν θα πρέπει να περιμένουν την απεμπλοκή της στο προσεχές μέλλον.
«Το μήνυμα είναι ότι τα Δυτικά Βαλκάνια ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα θέλουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαστε μια ευρωπαϊκή οικογένεια», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στους δημοσιογράφους προσερχόμενη στην σύνοδο με τους βαλκανικούς ηγέτες στο Μπερντό της Σλοβενίας.
«Μοιραζόμαστε τη ίδια Ιστορία. Μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες και είμαι βαθιά πεπεισμένη ότι μοιραζόμαστε επίσης το ίδιο πεπρωμένο», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν που επιστρέφει από περιοδεία την περασμένη εβδομάδα στην περιοχή.
Με την οικονομική στήριξη που ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ, είναι η ώρα να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας, να δείξουμε ότι παραμένουμε ο κύριος επενδυτής και ο εγγύτερος εμπορικός εταίρος», δήλωσε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος.
Σύμφωνα με το Αυστριακό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (OIIP), για την ενθυλακωμένη αυτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση περιοχή το «ύστατο καρότο» είναι η ένταξη στην Ένωση.
Αλλά στον δύσκολο δρόμο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, οι ηγέτες των έξι χωρών δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα υπάρξει δραματική πρόοδος στο προσεχές μέλλον.
Χωρίς ορίζοντα
Έχουν την στήριξη της προεδρεύουσας Σλοβενίας. Ωστόσο, οι διαφωνίες είναι πολύ ισχυρές: ορισμένοι ανησυχούν για μεταναστευτική ροή που θα προέρχεται από τις χώρες αυτές, άλλοι θεωρούν εξαιρετικά ανεπαρκείς τις μεταρρυθμίσεις, για παράδειγμα ως προς τις προδιαγραφές λειτουργίας της δημοκρατίας.
Η Γαλλία, η Δανία και η Ολλανδία έχουν παγώσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία από το 2019.
Από την πλευρά της η Βουλγαρία προβάλλει την ιστορική της γλωσσική και πολιτιστική διαφορά με τα Σκόπια για να δικαιολογήσει το βέτο της στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Όσο για το Κόσοβο και την Σερβία, η οποία δεν έχει αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της πρώην επαρχίας της, οι ταραγμένες τους σχέσεις αποτελούν μεγάλο εμπόδιο στην ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κατά την διάρκεια της περιοδείας της στην περιοχή, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι ελπίζει πως θα υπάρξει πρόοδος μετά τις βουλευτικές εκλογές της 14ης Νοεμβρίου στην Βουλγαρία.
«Έχουμε ετοιμαστεί πολλές φορές για έναν γάμο, αλλά οι προσκεκλημένοι δεν ήρθαν», της απάντησε ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα θέτοντας εν αμφιβόλω την αξιοπιστία της ΕΕ. «Αν και δεν ετοιμαζόμαστε πια (για τον γάμο), συνεχίζουμε να δείχνουμε την αγάπη μας», πρόσθεσε ωστόσο.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας δήλωσε ότι ελπίζει πως η σύνοδος κορυφής θα στείλει ένα σαφές μήνυμα.
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ, η χώρα του οποίου έχει το καθεστώς της υποψήφιας χώρας εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία, απηύθυνε το ίδιο μήνυμα.
Έπειτα από διαπραγματεύσεις, τα μέλη της ΕΕ δέχθηκαν να επαναλάβουν «την δέσμευσή τους απέναντι στην διαδικασία διεύρυνσης» ώστε να αποφύγουν την ρήξη της εμπιστοσύνης. Αλλά παρέμειναν κωφοί στο αίτημα της Σλοβενίας για την θέσπιση του χρονικού ορίζοντα του 2030.
«Μία καταληκτική χρονολογία θα κινητοποιούσε τις ηγεσίες να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις», δήλωνε πηγή της σλοβενικής προεδρίας, σύμφωνα με την εφημερίδα Dvernik.
Σύμφωνα με το OIIP, η Σλοβενία δεν είναι και ο καλύτερος συνήγορος της περιοχής, λόγω των «ανελεύθερων τάσεων» της ηγεσίας της, που θυμίζουν τις αντίστοιχες τάσεις της Βουδαπέστης.
«Είναι μεγάλη αδικία, είναι έλλειψη δικαιοσύνης για τους πολίτες της χώρας μας», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι προσερχόμενος στην σύνοδο κορυφής, σημειώνοντας ότι υπάρχουν ακόμη πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσόβου από την Σερβία (2008).
Πρέπει να υπάρξει λιγότερος φόβος από την πλευρά της ΕΕ και λιγότερη πικρία από την πλευρά των Βαλκανίων. Συνεχίζω να τρέφω ελπίδες, πρόσθεσε ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, ο οποίος θα συναντηθεί σήμερα με τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς, μαζί με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ.
«Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική ας εκκινήσει από την πίσω αυλή μας»
Κατά την διάρκεια δείπνου χθες στο Κάστρο του Μπερντό κοντά στην Λιουμπλιάνα με θέμα την στρατηγική της ΕΕ απέναντι στην Κίνα, το Αφγανιστάν και τις ΗΠΑ, πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική πρέπει να εκκινήσει από την κοντινή περιοχή των Βαλκανίων.
«Μιλήσαμε διά μακρών για τον ρόλο της Ευρώπης… Εδώ είναι ένα παράδειγμα. Αν θέλουμε να κάνουμε ισχυρότερη την Ευρώπη και να επεκτείνουμε την γεωπολιτική μας επιρροή, πρόκειται εδώ για την πίσω αυλή μας», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Λετονίας Κρισιάνις Κάρινς στους δημοσιογράφους. Την άποψή του συμμερίζεται ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς.
«Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προσφέρει στην περιοχή μία αληθινή προοπτική, πρέπει να γνωρίζουμε ότι άλλες υπερδυνάμεις -η Κίνα, η Ρωσία ή η Τουρκία- θα διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο εκεί. Η περιοχή ανήκει γεωγραφικά στην Ευρώπη και έχει ανάγκη από μία ευρωπαϊκή προοπτική», δήλωσε ο Κουρτς.
Χώρες όπως η Δανία, η Γαλλία και η Ολλανδία φοβούνται την επανάληψη όσων ακολούθησαν την εσπευσμένη ένταξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας του 2007 και την μετανάστευση των Ανατολικοευρωπαίων προς την Βρετανία που έστρεψε την χώρα κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Μόσχα και Πεκίνο προωθούν τα πιόνια τους
Απέναντι στην αποτυχία των προσπαθειών ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, Ρωσία και Κίνα προωθούν τα πιόνια τους.
Έχουν στείλει εκατομμύρια δόσεις εμβολίων στην περιοχή για να βοηθήσουν τις χώρες των Βαλκανίων να αντιμετωπίσουν την πανδημία.
Αν η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία και το Μαυροβούνιο είναι μέλη του ΝΑΤΟ, η Μόσχα διατηρεί πολιτιστικές σχέσεις με τις ορθόδοξες χώρες, όπως η Σερβία.
Και το Πεκίνο έχει χορηγήσει μεγάλα δάνεια σε έργα υποδομής, όπως το δάνειο ύψους ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων για την κατασκευή δρόμου, το οποίο δυσκολεύεται να αποπληρώσει το Μαυροβούνιο.
Σε απάντηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση επαίρεται για το οικονομικό πακέτο βοήθειας που μπορεί να φθάσει τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ σε διάστημα επτά ετών.
Υπόσχεται επίσης μέτρα όπως η κατάργηση των τελών περιαγωγής, την ώρα που το βιοτικό επίπεδο των πληθυσμών δεν βελτιώνεται.
Το ίδρυμα Bertelsmann, που κάνει λόγο για μία «άθλια» οικονομική κατάσταση, υπενθυμίζει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις έξι χώρες αντιστοιχεί στο «20% έως 40% του αντίστοιχου για την Γερμανία».