Το θερμόμετρο της έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας (δύο νατοϊκών συμμάχων) πιθανώς να ανέβει μετά την κατάρριψη του τουρκικού drone από αμερικανικό μαχητικό στη Συρία.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν χθες Πέμπτη ότι η απόφαση για την κατάρριψη του drone τύπου Anka -του μεγαλύτερου και ακριβότερου που διαθέτουν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις- ελήφθη επειδή το μη επανδρωμένο αεροσκάφος κρίθηκε ως εν δυνάμει απειλή για αμερικανικές δυνάμεις που βρίσκονταν κοντά στη Χασάκα της Συρίας.
Αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Άμυνας είπε ότι το drone που καταρρίφθηκε δεν ανήκε στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Η αρχική εκτίμηση είναι ότι πιθανώς ανήκε στη ΜΙΤ, στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες, που επιχειρούν εκ νέου στοχευμένες δολοφονικές επιθέσεις κατά Κούρδων μαχητών στην περιοχή μετά το πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα στην Άγκυρα.
Τι συνέβη με το τουρκικό drone
Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, τo βράδυ της Πέμπτης τουρκικά αεροπορικά πλήγματα κατέστρεψαν 30 στόχους Κούρδων μαχητών στη Βόρεια Συρία, ανάμεσά τους μια πετρελαιοπηγή, μια αποθήκη και καταφύγια, ενώ «εξουδετέρωσαν» και πολλούς μαχητές.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, πτέραρχος Πατ Ράιντερ, είπε ότι τουρκικά drones έκαναν επιθέσεις στη Χασάκα της Συρίας το πρωί της Πέμπτης σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από θέσεις Αμερικανών στρατιωτών. Λίγες ώρες αργότερα ένα τουρκικό drone πλησίασε σε απόσταση μικρότερη των 500 μέτρων τους Αμερικανούς στρατιώτες, και ως εκ τούτου κρίθηκε ως δυνητική απειλή και κατερρίφθη από αμερικανικό μαχητικό F-16.
«Δεν έχουμε ενδείξεις ότι η Τουρκία στόχευε σκόπιμα αμερικανικές δυνάμεις», είπε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ κάλεσε σε αποκλιμάκωση
Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Τούρκο ομόλογό του Γιασάρ Γκιουλέρ το βράδυ της Πέμπτης και κάλεσε να υπάρξει «αποκλιμάκωση στη Βόρεια Συρία», ανέφερε ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησαν οι υπηρεσίες του.
Επέμεινε ιδίως στη «σημασία της αυστηρής τήρησης των ισχυόντων πρωτοκόλλων επικοινωνίας μέσω των συνηθισμένων διαύλων στρατού προς στρατό», σύμφωνα με το κείμενο.
Η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Άμυνας
Σε ανακοίνωση Τύπου που έδωσε στη δημοσιότητα το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, η οποία δεν αναφέρεται ρητώς στο συμβάν, σημειώνεται πως οι δύο αξιωματούχοι αναφέρθηκαν «στις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία» και στον «στενό συντονισμό τους στην περιφέρεια», με τον Τούρκο υπουργό να διαβεβαιώνει ότι η Άγκυρα είναι «έτοιμη για κοινό αγώνα με τις ΗΠΑ εναντίον του Νταές» (αραβικό ακρώνυμο της τζιχαντιστικής οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος»).
Οι σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας βρίσκονται σε μια ευαίσθητη φάση, με την Ουάσιγκτον να ελπίζει ότι η Άγκυρα θα επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Μολονότι οι ΗΠΑ δεν έχουν καταρρίψει τουρκικό αεροσκάφος στο παρελθόν, έχουν σημειωθεί εντάσεις στο παρελθόν, όπως το 2019, όταν Αμερικανοί στρατιώτες δέχθηκαν πυρά πυροβολικού από τουρκικές θέσεις. Ο γενικός επιτελάρχης των ΗΠΑ, στρατηγός Τσαρλς Κ. Μπράουν, μίλησε με τον Τούρκο ομόλογό του για «την ανάγκη να ακολουθηθούν κοινά πρωτόκολλα αποκλιμάκωσης προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια του προσωπικού μας στη Συρία», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο αμερικανικός στρατός.
Πώς θα αντιδράσει ο Ερντογάν;
Το γεγονός ότι το τουρκικό υπουργείο Άμυνας έσπευσε να διαψεύσει πως το drone ανήκε στις ένοπλες δυνάμεις ίσως αποτελεί ένδειξη ότι η Άγκυρα δεν επιθυμεί κλιμάκωση της έντασης με τις ΗΠΑ, ή απλώς επιβεβαιώνει ότι το μη επανδρωμένο αεροσκάφος ανήκε στη ΜΙΤ.
Πολλά θα εξαρτηθούν, τώρα, από το πώς θα αποφασίσει να αντιδράσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πιθανώς ο Τούρκος πρόεδρος να δεχθεί πιέσεις από τον ακροδεξιό υπερεθνικιστή σύμμαχό του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να αντιδράσει δυναμικά, αλλά το ότι το drone ήταν μη επανδρωμένο και δεν χάθηκαν ζωές Τούρκων ίσως να διευκολύνει τα πράγματα για τον Ερντογάν.
Παρατηρητές, σύμφωνα με το Al Monitor, θεωρούν ότι η κατάρριψη του τουρκικού drone μειώνει ακόμη περισσότερο τις πιθανότητες η τουρκική Εθνοσυνέλευση να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, θέμα για το οποίο οι ΗΠΑ πιέζουν εδώ και καιρό την Άγκυρα.
Η Τουρκία στυλώνει τα πόδια επιμένοντας πως η Στοκχόλμη πρέπει να κινηθεί αποτελεσματικά κατά τρομοκρατών του PKK που έχουν βρει καταφύγιο στη Σουηδία, αλλά το κύριο αίτημά της είναι η πώληση από την Ουάσιγκτον στην Άγκυρα μαχητικών F-16 και κιτ αναβάθμισης κόστους 20 δισ. δολαρίων, που σκοντάφτει στο Κογκρέσο.