Δημοσίευμα της Deutsche Welle αναφέρει πως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης ενδέχεται να ετοιμάσει μέσα στην εβδομάδα το ένταλμα σύλληψης του Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Ένα σενάριο που ακούγεται έντονα τα τελευταία 24ωρα, με το Ισραήλ να μην κρύβει μεν την ανησυχία του, αλλά να τονίζει πως το ΔΠΔ δεν έχει «καμία δικαιοδοσία» σε βάρος τους.
Το ένταλμα σύλληψης δεν θα αφορά μόνο τον Νετανιάχου, αλλά και τον υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ και τον αρχηγό του γενικού επιτελείου του Ισραήλ, Χέρζι Χαλέβι.
Ήδη ο Νετανιάχου έχει τονίσει ότι δεν θα αποδεχθεί ποτέ οποιαδήποτε προσπάθεια του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου να υπονομεύσει το δικαίωμά του στην αυτοάμυνα.
Ποιες διώξεις μπορεί να δρομολογήσει η Χάγη σε βάρος του Νετανιάχου
Εναντίον μεμονωμένων ανθρώπων σε βάρος των οποίων υπάρχει η υποψία ότι διέπραξαν κατά την άσκηση εξουσίας ένα από 4 βασικά εγκλήματα:
- γενοκτονία,
- σοβαρά εγκλήματα πολέμου,
- εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας
- επιθετικό πόλεμο.
Στην πραγματικότητα, το ΔΠΔ ξεκίνησε έρευνες από το 2021 για πιθανούς δράστες στο Ισραήλ, αλλά και για μαχητές της Χαμάς με τις ίδιες κατηγορίες. Έρευνες διεξάγονται επίσης για πράξεις βίας που διαπράττονται από Ισραηλινούς εποίκους στη Δυτική Όχθη.
Το ΔΠΔ μπορεί να αναλάβει δράση μόνο εάν τα κράτη δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμούν να ασκήσουν δίωξη σε εθνικό επίπεδο για τα προαναφερθέντα εγκλήματα.
Για την ώρα, θεωρείται απίθανο τα ισραηλινά δικαστήρια να κινήσουν ποινικές διαδικασίες κατά του αρχηγού της κυβέρνησης, των υπουργών του ή της ηγεσίας του στρατού, όχι μόνο λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου.
Μια άλλη προϋπόθεση είναι ότι είτε το κράτος καταγωγής του φερόμενου ως δράστη πρέπει να αναγνωρίζει το δικαστήριο, και το Ισραήλ δεν το αναγνωρίζει, είτε η χώρα, στην οποία διαπράχθηκαν τα φερόμενα ως εγκλήματα.
Αυτό θα μπορούσε να παίξει ρόλο εδώ, γιατί τα Παλαιστινιακά Εδάφη έχουν προσχωρήσει στη συνθήκη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Εκτός από το Ισραήλ, ούτε οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, σχεδόν όλα τα αραβικά κράτη και το Ιράν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Το ένταλμα σύλληψης βέβαια δεν είναι απόφαση, αλλά ένδειξη ότι το ΔΠΔ λαμβάνει αρκετά σοβαρά υπόψη του τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται εναντίον ενός υπόπτου, ώστε να τους διερευνήσει.
Σύμφωνα με τον ιστότοπό του, το ΔΠΔ εκδίδει ένταλμα σύλληψης μόνο εάν οι δικαστές κρίνουν απαραίτητο να εμφανιστεί ο ενδιαφερόμενος για να δικαστεί.
Αυτό συμβαίνει επειδή είναι απαραίτητο για τις διαδικασίες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Άλλοι λόγοι μπορεί να είναι ότι οι δικαστές φοβούνται ότι ο κατηγορούμενος θα μπορούσε να παρεμποδίσει τη διαδικασία ή να διαπράξει κι άλλα αδικήματα.
Αλλά επειδή το ΔΠΔ δεν διαθέτει δική του αστυνομική δύναμη που θα μπορούσε να συλλάβει τους υπόπτους, είναι πολύ απίθανο τα μέλη της ισραηλινής κυβέρνησης να δικαστούν στη Χάγη.
Τα μειονεκτήματα για Νετανιάχου σε περίπτωση εντάλματος
Ένα ένταλμα σύλληψης θα περιόριζε σημαντικά την ελευθερία μετακίνησης του Νετανιάχου και των υπουργών του διεθνώς, σε περίπτωση που επίσης θα καταζητούνται. Αυτό συμβαίνει επειδή και οι 124 εταίροι της Συνθήκης του ΔΠΔ είναι υποχρεωμένοι να συλλαμβάνουν καταζητούμενους στο έδαφός τους και να τους παραδίδουν στο Δικαστήριο. Είναι εξάλλου και ο λόγος που ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν συμμετέχει σε διεθνείς συναντήσεις από τότε που το Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψής του για την απαγωγή παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία. Ο Ρώσος πρόεδρος προτιμά να ταξιδεύει σε χώρες που δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Οι έρευνες του ΔΠΔ δεν θα πρέπει να συγχέονται με τις κατηγορίες για γενοκτονία που έχουν διατυπώσει ορισμένα κράτη εναντίον του Ισραήλ. Υπάρχει η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο μεταξύ άλλων της Νότιας Αφρικής για τους πολλούς νεκρούς πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.
Το Διεθνές Δικαστήριο εδρεύει επίσης στη Χάγη, αλλά δεν ερευνά σε βάρος ατόμων και δεν εκδίδει εντάλματα σύλληψης. Έχει αποκλειστική δικαιοδοσία επί των διαφορών μεταξύ κρατών.
Τέλη Ιανουαρίου, το Διεθνές Δικαστήριο αναγνώρισε τον «κίνδυνο γενοκτονίας στη Λωρίδα της Γάζας». Ωστόσο, η επείγουσα αίτηση της Νότιας Αφρικής για την παύση όλων των εχθροπραξιών από το Ισραήλ δεν έγινε δεκτή. Μετά από αυτή την αρχική απόφαση, η διαδικασία γενοκτονίας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο είναι πλέον πιθανό να συνεχιστεί για μήνες ή και χρόνια.