Ο Έντι Ζεμενίδης, εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας, (HALC) συνομίλησε με την διεθνολόγο Μαριλίζα Αναστασοπούλου στο podcast «Ti kosmos» και ανέλυσε τη σημασία των midterms για την Αμερική, αλλά και για την Ελλάδα.
Η Μαριλίζα Αναστασοπούλου είναι ερευνήτρια και δημοσιογράφος. Επιμελείται ένα πρόγραμμα συνεντεύξεων και podcast για τα διεθνή θέματα σε σχέση με την Ελλάδα, το οποίο υποστηρίζεται από το γραφείο Διπλωματίας του ΝΑΤΟ. Έχει εργασθεί ως ερευνήτρια για το Harvard Business School, σε ντοκιμαντέρ, ως φωτογράφος, καθώς και ως σύμβουλος επιχειρήσεων στα Βαλκάνια.
Οι κρίσιμες ενδιάμεσες εκλογές της Τρίτης
Την ερχόμενη Τρίτη, 8 Νοεμβρίου 2022, διεξάγονται οι ενδιάμεσες εκλογές (midterms) στην Αμερική. Μπορεί να μην αλλάζει ο Πρόεδρος, όμως αλλάζει η σύνθεση του Κογκρέσου, καθώς και διάφορες άλλες σημαντικές θέσεις, όπως Κυβερνήτες Πολιτειών. Ο Έντι Ζεμενίδης εξηγεί ποιοι είναι οι σημαντικοί υποψήφιοι ελληνικής καταγωγής καθώς και φιλέλληνες, όπως ο Μπομπ Μενέντεζ, πώς μπορεί να επηρεαστούν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις και πού πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στο μέλλον.
«Αν δούμε το Σύνταγμα, το Κογκρέσο είναι πιο δυνατό και από τον Πρόεδρο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Ζεμενίδης, οπότε αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικές είναι οι ενδιάμεσες εκλογές.
Τα βασικά σημεία της ανάλυσης του Έντι Ζεμενίδης παρατίθενται περιληπτικά στη συνέχεια. Ολόκληρη η συνέντευξη είναι διαθέσιμη στο podcast.
Τα προγνωστικά
Παραδοσιακά το κόμμα που ελέγχει το Κογκρέσο χάνει τη Γερουσία ή τη Βουλή των Αντιπροσώπων ή και τα δύο, δίνοντας έτσι περισσότερη εξουσία στην αντιπολίτευση. Φαίνεται ότι ο Μπάιντεν θα χάσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ τα προγνωστικά για τη Γερουσία είναι 50-50. Το τι θα συμβεί θα εξαρτηθεί από το πώς θα ψηφίσουν οι «ανεξάρτητοι», αυτοί οι οποίοι δεν στηρίζουν κανένα από τα δύο κόμματα, και οι οποίοι για πρώτη φόρα εκπροσωπούν περισσότερο από το 30% των ψηφοφόρων, δηλαδή είναι περισσότεροι και από τους υποστηρικτές των Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι έχουν πέσει στο 25 % από 33% όταν ψήφισαν τον Τραμπ.
Η ατζέντα των κομμάτων
Οι ανεξάρτητοι ψηφοφόροι, οι οποίοι βρίσκονται περισσότερο στα προάστια δίνουν προτεραιότητα στον πληθωρισμό και στην εγκληματικότητα, θέματα που είναι περισσότερο στην ατζέντα των Ρεπουμπλικάνων. Από την άλλη πλευρά η δημοτικότητα των Δημοκρατικών ευνοήθηκε από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που αναίρεσε το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση και έστρεψε τη δημόσια συζήτηση σε θέματα ελευθερίας και ατομικών δικαιωμάτων. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν στους λόγους του τονίζει ότι οι εκλογές δεν είναι δημοψήφισμα και ότι διακυβεύεται η δημοκρατία της χώρας *.
Οι φιλελεύθεροι δεν εκπροσωπούνται από κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα και «για πρώτη φορά, νομίζω υπάρχει μια ατμόσφαιρα κι ένα σκηνικό που μπορεί, σε επόμενες εκλογές, να δημιουργηθεί τρίτο κόμμα στην Αμερική» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ζεμενίδης. Ήδη βλέπουμε πολιτικούς, όπως ο γερουσιαστής Sanders που στηρίζει τους Δημοκρατικούς αλλά είναι σοσιαλιστής και ο Evan McMullin που κατεβαίνει στη Γιούτα για Γερουσιαστής και δηλώνει ανεξάρτητος. «Βλέπουμε τεράστιες αλλαγές στην αμερικανική πολιτική που δεν τις βλέπουμε ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ευρώπη».
Ιστορικής σημασίας ο ρόλος του Μπομπ Μενέντεζ
Στη συζήτησή μας σταθήκαμε ιδιαίτερα στον φιλέλληνα Δημοκρατικό Γερουσιαστή και πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων του Κογκρέσου, Μπομπ Μενέντεζ. «Εγώ νομίζω παίζει ένα μεγάλο μεγάλο ρόλο- και η ιστορία θα το γράψει - το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής, ή Πρόεδρος, ή αντιπρόεδρος τα τελευταία δέκα χρόνια είναι ο Μπομπ Μενέντεζ…Και ο Μενέντεζ ξέρει τι είναι τα όχι μόνο και τα δικαιώματα, αλλά και οι ευθύνες του Κογκρέσου» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ζεμενίδης. Το Κογκρέσο στην Αμερική είναι πιο ισχυρό απ’ ότι μια Βουλή στην Ευρώπη, είναι το πρώτο κείμενο στο Σύνταγμα.
Ο Μενέντεζ, ο οποίος είναι κομβικής σημασίας για την προστασία των ελληνικών συμφερόντων, πρόσφατα προειδοποίησε ότι θα ασκήσει βέτο στην πώληση F-16 στην Τουρκία εάν χρειαστεί. Ο ίδιος έχει ακόμα δύο χρόνια από την εξαετή θητεία του, οπότε δεν συμμετέχει στις ενδιάμεσες εκλογές. Αν η Γερουσία τελικά περάσει στα χέρια των Ρεπουμπλικάνων, από πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων του Κογκρέσου, θα γίνει αντιπρόεδρος της Επιτροπής, ωστόσο και από αυτή τη θέση διατηρεί το δικαίωμα βέτο.
Έλληνες και φιλέλληνες υποψήφιοι για τη Γερουσία και τη Βουλή
Δύο άλλοι σημαντικοί γερουσιαστές φιλέλληνες, ο Δημοκρατικός Κρις βαν Χόλεν από το Μέριλαντ, ο οποίος είναι μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων και ο Ρεπουμπλικάνος Μάρκο Ρούμπιο από τη Φλόριντα φαίνεται να έχουν εξασφαλίσει την επανεκλογή τους στις ενδιάμεσες εκλογές.
Στη Βουλή των Αντιπροσώπων οι Ελληνοαμερικανοί Γκας Μπιλιράκης (Ρεπουμπλικάνος- Φλόριντα) και Τζον Σαρμπάνης (Δημοκρατικός- Μέριλαντ) φαίνεται να έχουν εξασφαλίσει μία άνετη νίκη. Οι Κρις Πάπας (Δημοκρατικός- Νιου Χάμσαϊρ) και η Ντίνα Τάιτους (Δημοκρατική- Νεβάδα) έχουν προβάδισμα αλλά δεν είναι βέβαιη η εκλογή τους.
Η περίπτωση του Αμερικανότουρκου φιλό- Ερντογάν υποψηφίου Δρ. Μεχμέτ Οζ
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναμέτρηση για τη Γερουσία στην Πολιτεία της Πενσυλβάνια, μεταξύ του Δημοκρατικού Τζον Φέτερμαν και του Ρεπουμπλικάνου Δρ. Μεχμέτ Οζ, η οποία αυτή τη στιγμή δημοσκοπικά είναι στο 50-50. Η Αμερική παρακολουθεί στενά διότι αυτή η έδρα είναι κρίσιμη για το ποιο κόμμα θα έχει τον έλεγχο της Γερουσίας. Η ελληνική κοινότητα παρακολουθεί με ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον γιατί «αν μπει αυτός, εμείς προβλέπουμε ότι θα είναι ένας όχι απλά φιλο -Τούρκος, αλλά ένας φίλος του Ερντογάν μέσα στη Γερουσία», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ζεμενίδης. Μας εξήγησε ότι το πρόβλημα δεν είναι ότι είναι Αμερικανότουρκος. Το θέμα είναι ότι ενώ γεννήθηκε στην Αμερική, πήγε να υπηρετήσει στον τουρκικό στρατό, έβγαλε τουρκική υπηκοότητα, δεν έχει μιλήσει ποτέ κατά της Τουρκίας και έχει πληρωθεί και από τις τουρκικές αερογραμμές. Το γεγονός ότι ο αντίπαλός του, Τζον Φέτερμαν, υπέστη ένα εγκεφαλικό πρόσφατα έχει οδηγήσει σε σημαντική άνοδο την υποψηφιότητα του Δρ. Οζ, δημιουργώντας μεγάλη ανησυχία στην ελληνική πλευρά.
Διακομματική στήριξη απέναντι στην Ελλάδα
Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα στο Κογκρέσο η στήριξη απέναντι στην Ελλάδα είναι διακομματική. Η μεγαλύτερη παρουσία των Ελλήνων της διασποράς σε Πολιτείες όπου εκλέγονται Δημοκρατικοί οδηγεί πιθανώς στο να υπάρχουν περισσότεροι φίλοι στο Δημοκρατικό κόμμα, όμως αν το δούμε και ιστορικά, στήριξη υπάρχει και στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα.
Ο διεθνής ρόλος της Αμερικής
Ένα κομμάτι του Ρεπουμπλικανικού κόμματος που ενστερνίζεται το America First, καθώς και οι ριζοσπαστικοί αριστεροί μέσα στο Δημοκρατικό κόμμα δεν επιθυμούν η Αμερική να παίζει ηγετικό ρόλο. Μετά τις εκλογές έχει ιδιαίτερη σημασία να εξετάσουμε ποια πρόσωπα θα μπουν σε ποιες επιτροπές. «Για παράδειγμα, ο κ. Κέβιν Μακάρθι, που μάλλον θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Βουλής, λέει μπορεί να μη δώσουμε την ίδια υποστήριξη στην Ουκρανία. Αν η Βουλή της Αμερικής τραβήξει πίσω -γιατί όταν σκεφτόμαστε και βοήθεια που θέλει η Ελλάδα, τα F-35, οικονομική βοήθεια σε αυτά τα θέματα κ.α. όλα περνάνε από τη Βουλή- επηρεάζει την περιοχή μας, επηρεάζει τις αμυντικές σχέσεις, επηρεάζει όλο τον κόσμο» είπε ο κ. Ζεμενίδης.
«Όταν μπουν οι καινούργιοι πρέπει να δούμε και να δώσουμε πολύ σημασία πώς θα πλησιάσουν αυτό το διεθνή ρόλο που έχει η Αμερική και φυσικά θα το δούμε, πρώτα απ’ όλα και πάνω από όλα, πόση υποστήριξη θα συνεχίσει προς την Ουκρανία. Το άλλο που ξέρουμε ότι θα μείνει σταθερό είναι ότι και οι Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί έχουν ένα πολύ εχθρικό, μια εχθρική νοοτροπία προς την Κίνα και με τις τελευταίες πρωτοβουλίες του Σι Τζινπίνγκ της Κίνας, νομίζω θα συνεχίσει».
Τρία πράγματα με ενδιαφέρον για το μέλλον
Πρώτον να δώσουμε σημασία στην εκλογή του Μπομπ Μενέντεζ Τζούνιορ, ο οποίος κατεβαίνει στην έδρα που κρατούσε ο πατέρας του στη Βουλή των Αντιπροσώπων. «Είναι ένα νέο παιδί, με μεγάλο ταλέντο, ιδιαίτερα φιλέλληνας, ο οποίος το πρώτο ταξίδι του το έκανε στην Κύπρο και γνωρίζει καλά τα ελληνικά και τα κυπριακά θέματα.»
Ένα δεύτερο σημαντικό θέμα είναι η επανεκλογή της Ελένης Κουναλάκη ως Lieutenant Governor (αντικυβερνήτης) της Καλιφόρνιας. Υπάρχει προοπτική η κα Κουναλάκη να γίνει Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, αν ο τωρινός Κυβερνήτης κατέβει υποψήφιος για πρόεδρος, ή και γερουσιαστής στις επόμενες εκλογές, διότι η σημερινή γερουσιαστής Dianne Feinstein δεν θα ξανακατέβει. Η Καλιφόρνια είναι ιδιαίτερα σημαντική- αν ήταν χώρα οικονομικά θα ήταν πιο σημαντική και από τη Γερμανία.
Τρίτον, σε αυτές τις εκλογές κατεβαίνει, μετά από χρόνια απουσίας, για το αξίωμα του Γενικού Γραμματέα (Secretary of State) της Πολιτείας του Ιλινόις, ο Δημοκρατικός Αλέξης Γιαννούλιας. Ο κύριος Γιαννούλιας, που ήταν πριν 12 χρόνια Treasurer της πολιτείας του Ιλινόις, είχε κατέβει και για τη θέση στη Γερουσία του Ομπάμα, είχε υπηρετήσει δύο χρόνια σαν πρόεδρος του HALC και έχει παίξει και για τον Πανιώνιο. Στο Ιλινόις αυτή η θέση είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί οι γερουσιαστές είναι κάπως ηλικιωμένοι και ανοίγονται προοπτικές.
Ακούστε το podcast του Έντι Ζεμενίδης, με την διεθνολόγο Μαριλίζα Αναστασοπούλου