Ένας άνδρας από την Ιαπωνία άκουγε πολύ συχνά ότι δεν κάνει αρκετά στη δουλειά του ή ότι δεν κάνει τίποτα, κι εκείνος αποφάσισε να αξιοποιήσει αυτό το «τίποτα» κάνοντας το επιχείρηση και βγάζοντας πολλά λεφτά.
Πριν φύγει από το Τόκιο για τη νέα της δουλειά, η Akari Shirai ήθελε να φάει στο αγαπημένο εστιατόριο που επισκεπτόταν με τον πρώην σύζυγό της.
Υπήρχε όμως ένα θέμα: δεν ήθελε να πλημμυρίσει με σκέψεις για το διαζύγιό της πηγαίνοντας μόνη της. Αλλά ούτε ήθελε να προσκαλέσει έναν φίλο και να του εξηγήσει την κατάσταση. Νοίκιασε, λοιπόν, τον Ιάπωνα «που δεν κάνει τίποτα».
Το σχεδόν σιωπηλό γεύμα τους διήρκεσε περίπου 45 λεπτά. Η Shirai παρήγγειλε το αγαπημένο της πιάτο και έκανε κατά διαστήματα ερωτήσεις. Μοιράστηκε αναμνήσεις από τον γάμο της με τον άνδρα και του έδειξε μια φωτογραφία από τον γάμο της. Εκείνος έγνεψε καταφατικά και έδινε κοφτές απαντήσεις, μερικές φορές κι ένα ξερό γέλιο. Ποτέ δεν ξεκίνησε συζήτηση. Ήταν ακριβώς αυτό που ήθελε η Shirai.
«Ένιωθα σαν να ήμουν με κάποιον, αλλά ταυτόχρονα ένιωθα ότι δεν ήμουν, αφού υπήρχε με έναν τρόπο που δεν έπρεπε να είμαι προσεκτική στις ανάγκες του ή να τον σκέφτομαι», λέει η 27χρονη Shirai. Δεν ένιωσα καμία αμηχανία ή πίεση να μιλήσω. Ίσως ήταν η πρώτη φορά που έφαγα σε πλήρη ησυχία».
Εδώ και χρόνια, υπάρχει μια βιομηχανία εξοχικών σπιτιών στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα που νοικιάζει αγνώστους για να υποδυθούν φίλους, μέλη της οικογένειας ή άλλους γνωστούς, ως ένας τρόπος να σωθεί το πρόσωπο σε κοινωνικές εκδηλώσεις όπου αναμένεται να συνοδεύονται.
Όμως τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ο Shoji Morimoto, 38 ετών, προσφέρει τον εαυτό του ως ένα ζεστό σώμα που μπορεί απλά να είναι εκεί, απελευθερώνοντας τους πελάτες του από τις κοινωνικές προσδοκίες των προφορικών και ανείπωτων κανόνων της ιαπωνικής κοινωνίας. Ο Morimoto -με το παρατσούκλι "Rental-san", έχει εμπνεύσει μια τηλεοπτική σειρά και τρία βιβλία και έχει τραβήξει τη διεθνή προσοχή μέσω των viral αναρτήσεών του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι εκδηλώσεις στις οποίες έχει παρευρεθεί ο Morimoto έχουν μεγάλη γκάμα. Περίμενε στη γραμμή τερματισμού ενός μαραθωνίου έναν πελάτη που ήθελε να δει ένα γνώριμο πρόσωπο στο τέλος του αγώνα. Κάποιοι τον προσέλαβαν για να καθίσει μαζί τους όσο τελειώνουν τη διατριβή τους, γιατί μπορεί να χαλάρωναν αν δούλευαν μόνοι τους. Ακούει επίσης τους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να περιγράφουν τον τίμημα της ψυχικής υγείας της πανδημίας.
Χρεώνει 10.000 γιεν (γύρω στα 75 ευρώ) ανά συνεδρία και συνήθως προσλαμβάνεται για να συνοδεύσει άτομα που βρίσκονται σε ένα σημείο καμπής στη ζωή τους ή θέλουν να ξαναγράψουν τραυματικές αναμνήσεις ή αντιμετωπίζουν μια ευάλωτη στιγμή που νιώθουν άβολα να μοιραστούν με φίλους ή οικογένεια. Απλώς θα είναι εκεί, χωρίς κρίση, και μακριά από τον προσωπικό τους χώρο.
Μια γυναίκα τον προσέλαβε για να τη συνοδεύει καθώς κατέθεσε τα έγγραφα διαζυγίου της. Κάποτε κάθισε με έναν πελάτη για μια συμβουλή για χειρουργική επέμβαση αιμορροΐδων - με πολλές γραφικές φωτογραφίες. Κάποιος τον προσέλαβε για έναν δραματικό αποχαιρετισμό καθώς επιβιβάστηκε σε ένα τρένο για να μετακινηθεί από το Τόκιο στην Οσάκα. Εμφανίστηκε και έγνεψε αντίο.
Ο Morimoto συχνά ανακαλύπτει ότι οι πελάτες του δεν θέλουν να επιβαρύνουν τους ανθρώπους που τους ενδιαφέρουν με τις ανάγκες τους.
«Νομίζω ότι όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ευάλωτοι ή βρίσκονται σε προσωπικές στιγμές, γίνονται πιο ευαίσθητοι απέναντι στους ανθρώπους που είναι κοντά τους, όπως το πώς θα γίνουν αντιληπτοί ή το είδος των ενεργειών που θα κάνουν για αυτούς», λέει. «Επομένως, νομίζω ότι θέλουν απλώς να επικοινωνήσουν με έναν άγνωστο, χωρίς δεσμεύσεις».
Σε αντίθεση με άλλους τομείς της βιομηχανίας ενοικίασης, οι προσδοκίες του Morimoto είναι ελάχιστες. Παρόλα αυτά, παρέχει το είδος της συναισθηματικής υποστήριξης που πολλοί άνθρωποι ποθούν, αλλά μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν, ειδικά κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας που έχει επιδεινώσει τα συναισθήματα απομόνωσης, λέει ο Yasushi Fujii, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Meisei στο Τόκιο.
«Στην αλληλεπίδραση με φίλους και άλλους ανθρώπους, υπάρχουν πάντα άγνωστοι παράγοντες που μπορούν να παίξουν ρόλο. Αλλά συναντώντας τον Rental-san, είναι πολύ εύκολο να ξέρεις τι να περιμένεις και να έχεις τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης», λέει ο Fujii.
Μια χούφτα άλλοι «ενοικιαζόμενοι» έχουν παρόμοιες περιπτώσεις, όπως ένας άντρας που προσλαμβάνεται για να του κεράσουν τα γεύματα, και ένας που αυτοαποκαλείται «άσχημος» τύπος που ισχυρίζεται ότι ενισχύει την αυτοεκτίμηση των άλλων. Αλλά ο Morimoto έχει εξειδικεύσει την αγορά στο να μην κάνει τίποτα, για μετρητά, και πολλοί άνθρωποι τον προσλαμβάνουν τώρα για αυτήν την καινοτομία.
Ο Morimoto, ο οποίος μεγάλωσε στο Kansai, μια νότια περιοχή της Ιαπωνίας, σκέφτηκε αυτή την ιδέα, αφού του είπαν σε προηγούμενες δουλειές ότι δεν έκανε αρκετά και δεν είχε αρκετή πρωτοβουλία για να πετύχει. Τώρα έχει εκπληρώσει περίπου 4.000 αιτήματα και έχει έναν έως δύο πελάτες την ημέρα, από τρεις σε τέσσερις πριν από την πανδημία. Όπως λέει, βγάζει αρκετά για να διατηρήσει ένα νοικοκυριό με διπλό εισόδημα και την ανατροφή ενός γιου.
«Μου έλεγαν συχνά ότι δεν έκανα αρκετά ή ότι δεν έκανα τίποτα, οπότε αυτό έγινε κόμπλεξ για μένα. Αποφάσισα να το εκμεταλλευτώ και να το κάνω επιχείρηση», λέει.
Ο τρόπος ζωής λειτουργεί καλά για τον Morimoto, ο οποίος δεν είναι τόσο ομιλητικός ή εκφραστικός ακόμα και όταν δεν εργάζεται. Φοράει το μπλε καπέλο του με την υπογραφή του και ένα φούτερ με κουκούλα –και ένα κενό βλέμμα– έτσι ώστε οι πελάτες να μπορούν να τον αναγνωρίσουν εύκολα, αλλά ντύνεται όταν η κατάσταση απαιτεί να δείχνει πιο επίσημος.
Ο Morimoto διστάζει να κάνει πάρα πολλές υποθέσεις σχετικά με το γιατί το επιχειρηματικό του μοντέλο έχει αποκτήσει φήμη. Λέει ότι έχει μάθει να μην κρίνει τους άλλους και να έχει ενσυναίσθηση για ανθρώπους που μπορεί να περνούν βαθιές προσωπικές προκλήσεις αλλά δεν το δείχνουν.
«Ακόμη κι αν οι άνθρωποι φαίνονται φυσιολογικοί και ωραίοι στην επιφάνεια, συχνά έχουν σοκαριστικά παρελθόντα ή μυστικά ή αδύνατα προβλήματα», λέει. «Οι άνθρωποι που έρχονται σε μένα με τρελά προβλήματα, συνήθως δεν είναι άνθρωποι που φαίνονται σαν να υποφέρουν. Όλοι, ακόμα και αυτοί που φαίνονται καλά, έχουν όλα τα δικά τους προβλήματα και μυστικά».