Ο πλανήτης έμεινε άφωνος όταν τα πρώτα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν τα χαράματα της 24ης Φεβρουαρίου του 2022 στην Ουκρανία, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός πολέμου που έμελλε να στοιχίσει μέχρι τώρα τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες κι απ’ τις δύο πλευρές, να προκαλέσει τον θάνατο χιλιάδων αμάχων, την καταστροφή αναρίθμητων πόλεων, ενεργειακή κρίση ανά την υφήλιο και πληθωρισμό και πείνα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.
Πύραυλοι άρχισαν να πέφτουν βροχή στο Κίεβο, και μέσα σε λίγες μέρες Ρώσοι στρατιώτες άρχισαν να κυκλώνουν την ουκρανική πρωτεύουσα. Αλλά τα προειδοποιητικά σημάδια υπήρχαν: Ο Βλαντίμιρ Πούτιν συγκέντρωνε τις δυνάμεις του επί έναν χρόνο κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της Ουκρανίας, τουλάχιστον 100.000 στρατιώτες που περίμεναν το πράσινο φως. Η Ευρώπη έκλεινε τα μάτια πιστεύοντας ότι ο Πούτιν δεν θα διέταζε την εισβολή. Γιατί να θέλει κανείς να ξεκινήσει έναν πόλεμο στον 21ο αιώνα και μάλιστα στην Ευρώπη; έλεγαν. Κι όμως συνέβη.
Τι έγινε μέχρι τώρα στον πόλεμο στην Ουκρανία
Όταν αναφέρθηκαν για πρώτη φορά πυραυλικά πλήγματα σε περιοχές του Κιέβου στα τέλη Φεβρουαρίου 2022, οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι η Ουκρανία ήταν εντελώς απροετοίμαστη για την εισβολή. Εμπειρογνώμονες, αναλυτές και σχολιαστές έδιναν μικρές πιθανότητες στις δυνάμεις του Κιέβου να αποκρούσουν την επίθεση των υπέρτερων αριθμητικά εισβολέων. Αλλά αυτό ακριβώς έγινε. Ενώ οι ρωσικές δυνάμεις και σαμποτέρ έφθασαν μέχρι τα περίχωρα του Κιέβου, δεν κατάφεραν να το αλώσουν.
Κι όταν η προπαγανδιστική μηχανή της Μόσχας είπε στους Ουκρανούς ότι ο πρόεδρός τους είχε εγκαταλείψει τη χώρα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εμφανίστηκε μετά από λίγες ώρες με τους συμβούλους του τη δεύτερη νύχτα των μαχών και με το βίντεο των 40'' εμψύχωσε τον λαό του να αντισταθεί.
Σημαντικά ορόσημα σηματοδότησαν μέχρι τώρα τον πόλεμο. Ο Μάρτιος ήταν ο πιο αιματηρός μήνας των συγκρούσεων, καθώς, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, σκοτώθηκαν 3.326 άμαχοι, περισσότεροι από κάθε άλλον μήνα έκτοτε. Τον ίδιο εκείνο μήνα έγινε η σφαγή στην Μπούτσα, όπου βρέθηκαν εκατοντάδες πτώματα εκτελεσμένων Ουκρανών αμάχων στους δρόμους του προαστίου του Κιέβου, κάποια με ίχνη βασανιστηρίων και βιασμών από Ρώσους στρατιώτες.
Την ίδια εκείνη πρώτη φάση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, μέχρι τον Απρίλιο στιγμάτισε και η καταστροφή της Μαριούπολης, όπως και οι ομαδικοί τάφοι στο Ιζιούμ, που προκάλεσαν διεθνή κατακραυγή. Η Δύση απάντησε με διαδοχικές κυρώσεις και η ΕΕ απέπεμψε τη Μόσχα από το σύστημα διαβίβασης χρηματοπιστωτικών μηνυμάτων SWIFT, σπεύδοντας να απεξαρτηθεί ενεργειακά από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Πόλεμος στην Ουκρανία -Πού βρισκόμαστε σήμερα
Σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε, ο Πούτιν δήλωνε έτοιμος να διαπραγματευτεί με την Ουκρανία, κατηγορώντας τον Ζελένσκι ότι εκείνος εμποδίζει τον τερματισμό του πολέμου, επειδή δεν δέχεται τις αξιώσεις της Ρωσίας. Με το διάγγελμά του προ ημερών απέδειξε για άλλη μια φορά το ακριβώς αντίθετο.
Η ομιλία του επιβεβαίωσε ότι η Μόσχα δεν θα σταματήσει αν δεν πάρει αυτό που θέλει. «Δεν βλέπω καμία ένδειξη ότι είναι πρόθυμος να κάνει πίσω ή ότι θέλει να διαπραγματευτεί τώρα», λέει η Νάτια Σεσκούρια, ιδρύτρια του Περιφερειακού Ινστιτούτου Μελετών Ασφαλείας (RISS).
Ένας λόγος μπορεί να είναι και η τεράστια υποστήριξη προς την Ουκρανία που προσείλκυσε ο Ζελένσκι περιοδεύοντας σε Ευρώπη και ΗΠΑ ζητώντας ενίσχυση της χώρας του, μεταξύ άλλων με βαρέα τανκς και μαχητικά αεροσκάφη. Για μεγάλο χρονικό διάστημα η Δύση απέρριπτε το αίτημα του Κιέβου σχετικά με τα τανκς, μέχρι που τελικά το αποδέχθηκε.
Προς το παρόν αρνούνται να δώσουν στον Ζελένσκι τα «φτερά για την ελευθερία», όπως ο ίδιος αποκαλεί τα μαχητικά αεροσκάφη, αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι μπορεί τελικά να ενδώσουν και σε αυτή την επιθυμία του Ουκρανού προέδρου.
Μόλις λίγες ώρες μετά την ομιλία του Πούτιν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, από τη Βαρσοβία διατράνωσε την υποστήριξη της χώρας του και της Δύσης στην Ουκρανία κι ορκίστηκε ότι η Ρωσία «ουδέποτε» θα νικήσει στον πόλεμο.
Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, συνεχίζει να καταγράφει τρομακτικές απώλειες και οι δυνάμεις της να πολεμούν με κατώτερο οπλισμό, την ώρα που η Ουκρανία διαθέτει σύγχρονα οπλικά συστήματα, από τεθωρακισμένα Bradley και S-300 μέχρι HIMARS, αντιαρματικά Nlaw, έως drones Bayraktar TB2, ενώ ετοιμάζεται να παραλάβει Leopard 2, μια μακρά λίστα.
Ενώ οι δυνάμεις της Ρωσίας υπερτερούν αριθμητικά, ο Πούτιν ετοιμάζεται να στείλει έως και 300.000 στρατιώτες στην Ανατολική Ουκρανία κατά την εαρινή επίθεση.
Και τώρα τι;
Αν κρίνει κανείς από τις μέχρι τώρα κινήσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Πούτιν θα διπλασιάσει τις προσπάθειες να πετύχει τους πολεμικούς του στόχους στην Ουκρανία. Ίσως προχωρήσει σε μια (αδήλωτη) δεύτερη επιστράτευση, ίσως διπλασιαστούν οι ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις με στόχο την παράλυση της ουκρανικής υποδομής, ακόμη και προσπάθειες για διάχυση της σύρραξης. Οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει ανησυχία για τις ρωσικές προσπάθειες αποσταθεροποίησης της Μολδαβίας στη νότια πλευρά της Ουκρανίας, τις οποίες διαψεύδει η Μόσχα.
Το μόνο που έχουν κάνει οι ρωσικές δυνάμεις μέχρι στιγμής είναι να καταστρέφουν ό,τι βρίσκεται μπροστά τους, ώστε να μην απομείνει κάτι για να το υπερασπιστούν οι Ουκρανοί, όπως έκαναν στο Σεβεροντονέτσκ, στο Λισιτσάνσκ, στην Ποπάσνα και πρωτίστως στη Μαριούπολη. Όμως, η ρωσική πολεμική μηχανή αντιμετωπίζει ήδη προβλήματα με την προμήθεια πυρομαχικών στις ρωσικές γραμμές του μετώπου, σύμφωνα με Ουκρανούς και Δυτικούς αξιωματούχους.
Μια επιτυχημένη αντεπίθεση από τις ουκρανικές δυνάμεις, ειδικά με μια ώθηση προς τα νότια μέσω της Ζαπορίζια προς τη Μελιτόπολη, θα ανέβαζε ακόμη υψηλότερα τα διακυβεύματα για το Κρεμλίνο. Τον Σεπτέμβριο ο Πούτιν προειδοποίησε ότι «σε περίπτωση απειλής για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας και για την υπεράσπιση της Ρωσίας και του λαού μας, σίγουρα θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα οπλικά συστήματα που έχουμε στη διάθεσή μας. Αυτό δεν είναι μπλόφα». Η Ρωσία θεωρεί τη Μελιτόπολη και μεγάλο μέρος της Νότιας Ουκρανίας ρωσικό έδαφος μετά τα στημένα δημοψηφίσματα το περασμένο φθινόπωρο.
Αλλά η Ουκρανία θα χρειαστεί χρόνο προκειμένου να εντάξει στις δυνάμεις της τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα και άλλα οπλικά συστήματα για να διασπάσει τις ρωσικές γραμμές, οι οποίες έχουν μεγαλύτερο βάθος και είναι πυκνότερες σε σχέση με πριν από λίγους μήνες. Είναι πιθανό, ύστερα από μια έκρηξη των πολεμικών επιχειρήσεων την άνοιξη, η σύγκρουση να καταλήξει σε μια βίαιη μάχη φθοράς με μικρά εδαφικά κέρδη για τις δύο πλευρές εν μέσω υψηλών απωλειών.
«Οι εχθροί μας θα εξαφανιστούν, όπως η δροσιά στον ήλιο…», λέει ο εθνικός ύμνος της Ουκρανίας. Μάλλον όχι το 2023, σχολιάζει το CNN.