Σε συμφωνία για εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο κατέληξαν χθες τη νύχτα οι 27 ηγέτες της ΕΕ στη Σύνοδο Κορυφής. Οι αντιστάσεις της Ουγγαρίας κάμφθηκαν, παρέχοντας μια εξαίρεση για τις εισαγωγές μέσω αγωγού.
Ουσιαστικά με την απόφαση που έλαβαν οι «27» χθες τη νύχτα θα σταματήσουν εντός του 2022 οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου διά θαλάσσης. Θα συνεχιστεί η εισαγωγή μέσω του (νότιου σκέλους) αγωγού από τον οποίο προμηθεύονται ουσιαστικά πετρέλαιο η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία. Σύντομα ωστόσο και αυτό θα επανεξεταστεί, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Σε κάθε περίπτωση, με τη χθεσινή απόφαση των «27» εντός του 2022 θα σταματήσει κατά 90% η εισαγωγή του ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη, μια απόφαση σημαντική και καίρια αφού εκτιμάται ότι θα έχει επιπτώσεις στη χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής του Πούτιν.
Τη θέση αυτή στήριξε και η ελληνική πλευρά, με τον κ. Μητσοτάκη να εμφανίζεται αισιόδοξος κατά την προσέλευσή του στο Συμβούλιο ότι «οι επιμέρους ενστάσεις μπορούν να καμφθούν για να καταλήξουμε, τελικά, στο επιθυμητό αποτέλεσμα».
Μισέλ, Φον ντερ Λάιεν, Μπορέλ: Συμφωνία-ορόσημο, αξιοσημείωτο επίτευγμα
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, χαιρέτισε τη συμφωνία ως «αξιοσημείωτο επίτευγμα» που θα ασκήσει «μέγιστη πίεση στη Ρωσία για να τερματίσει τον πόλεμο».
«Οι κυρώσεις θα επηρεάσουν άμεσα το 75% των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου. Και μέχρι το τέλος του έτους, το 90% του ρωσικού πετρελαίου που εισάγεται στην Ευρώπη θα απαγορευτεί», δήλωσε ο Μισέλ.
Μιλώντας στα μέσα ενημέρωσης αργά το βράδυ της Δευτέρας, ο Μισέλ δήλωσε: «Πρόκειται για ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Δεν υποτιμούμε όλες τις δυσκολίες. Γνωρίζουμε ότι χρειαζόμασταν μερικές εβδομάδες για να μπορέσουμε να λάβουμε μια απόφαση.
Τις τελευταίες ώρες και τις τελευταίες ημέρες υπήρχαν εικασίες για έλλειψη ευρωπαϊκής ενότητας και νομίζω ότι περισσότερο από ποτέ είναι σημαντικό να δείξουμε ότι είμαστε σε θέση να είμαστε ισχυροί, ότι είμαστε σε θέση να είμαστε σταθεροί, ότι είμαστε σε θέση να είμαστε σκληροί προκειμένου να υπερασπιστούμε τις αξίες και τα συμφέροντά μας».
Η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι η απόφαση «στέλνει ένα ενιαίο μήνυμα».
«Το Συμβούλιο θα πρέπει τώρα να είναι σε θέση να ολοκληρώσει την απαγόρευση σχεδόν του 90% όλων των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου μέχρι το τέλος του έτους», πρόσθεσε η ίδια. «Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός».
Οι «27» αποφάσισαν να εξαιρέσουν τον αγωγό Druzhba από το εμπάργκο πετρελαίου, εξαιρώντας ουσιαστικά τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη μέσω του αγωγού για την Ουγγαρία, την Τσεχία και τη Σλοβακία, αφού ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν προειδοποίησε ότι η διακοπή των προμηθειών θα καταστρέψει την οικονομία της χώρας του.
Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, έγραψε αργότερα στο Twitter:
«Μια απόφαση-ορόσημο για να παραλύσει η πολεμική μηχανή του Πούτιν. Η ενότητά μας είναι η δύναμή μας».
6ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά Ρωσίας: Κυρώσεις σε ρωσικές τράπεζες, ρωσικά κανάλια, την Καμπάεβα και τον μητροπολίτη Μόσχας Κύριλλο
Το τελευταίο πακέτο κυρώσεων περιλαμβάνει επίσης την κατάργηση της πρόσβασης στις πληρωμές Swift για τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, τη Sberbank, την απαγόρευση εκπομπής στην Ευρώπη τριών ακόμη ρωσικών κρατικών ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και περαιτέρω κυρώσεις κατά «ατόμων που ευθύνονται για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία». Στη λίστα με τα πρόσωπα στα οποία επιβάλλονται κυρώσεις περιλαμβάνονται η Αλίνα Καμπάεβα, φημολογούμενη σύζυγος του Πούτιν, οι σφαγείς της Μπούκα και ο πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο
Οπως σημειώνει το Bloomberg, οι αξιωματούχοι και οι διπλωμάτες πρέπει να συμφωνήσουν τις τεχνικές λεπτομέρειες της απόφασης και οι κυρώσεις πρέπει να εγκριθούν επίσημα και από τα 27 κράτη. Ο Σαρλ Μισέλ δήλωσε ότι οι πρεσβευτές θα συναντηθούν την Τετάρτη.
Η Ουγγαρία, η οποία θα συνεχίσει να λαμβάνει ρωσικό πετρέλαιο μέσω αγωγού, είχε μπλοκάρει το εμπάργκο τον τελευταίο μήνα, καθώς αναζητούσε διαβεβαιώσεις ότι δεν θα διακοπούν οι ενεργειακές της προμήθειες. Η Βουδαπέστη έλαβε εγγυήσεις από τους ηγέτες της ΕΕ ότι θα είναι σε θέση να λάβει προμήθειες αντικατάστασης σε περίπτωση διακοπής της ροής του ρωσικού πετρελαίου μέσω του αγωγού, σύμφωνα άτομα που παρίσταντο στις συνομιλίες και μίλησαν στο Bloomberg.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την απαγόρευση της μεταφοράς ρωσικού αργού πετρελαίου δια θαλάσσης έξι μήνες μετά την υιοθέτηση της απόφασης, ενώ το εμπάργκο για τα διυλισμένα προϊόντα πετρελαίου θα τεθεί σε ισχύ σε οκτώ μήνες.
Η μεταφορά ρωσικού πετρελαίου μέσω του γιγαντιαίου αγωγού Druzhba προς την κεντρική Ευρώπη θα εξαιρεθεί από το εμπάργκο μέχρι να βρεθεί μια τεχνική λύση που θα ικανοποιεί τις ενεργειακές ανάγκες της Ουγγαρίας και άλλων χωρών που δεν έχουν πρόσβαση στη θάλασσα.
Η τιμή του πετρελαίου εκτινάχθηκε μετά την είδηση αυτή. Σύμφωνα με το bloomberg, το αργό μπρεντ κάποια στιγμή, μετά την ανακοίνωση του εμπάργκο, ξεπέρασε τα 123 δολάρια το βαρέλι, καταγράφοντας υψηλό διμήνου.
Το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου από τους αγωγούς κατευθύνεται σήμερα στη Γερμανία και την Πολωνία, οι οποίες έχουν δηλώσει ότι, ανεξάρτητα με την όποια απόφαση της ΕΕ, θα σταματήσουν έτσι και αλλιώς την προμήθεια ρωσικού πετρελαίου. Το Βερολίνο δεσμεύτηκε εγγράφως να τηρήσει αυτή τη δέσμευση τη Δευτέρα, δήλωσε πηγή μιλώντας στο Bloomberg.
Οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου δια θαλάσσης αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου, και μόλις τεθεί σε ισχύ η απόφαση των 27, θα κοστίσει στον Πούτιν έως και 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε απώλεια εσόδων από εξαγωγές, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το εμπάργκο από την Ευρώπη θα ανάγκαζε τη Ρωσία να πωλεί το αργό της με έκπτωση στην Ασία, όπου ήδη πωλείται περίπου 34 δολάρια το βαρέλι φθηνότερα από την τιμή των προθεσμιακών συμβολαίων Brent.
Σύνοδος Κορυφής: Το παρασκήνιο μέχρι να καταλήξουν σε συμφωνία οι 27, οι ενστάσεις της Ουγγαρίας
Οι προθέσεις του Ορμπαν, ότι δεν ήταν διατεθειμένοες να υποχωρήσει, φάνηκαν με την άφιξή του στη Σύνοδο Κορυφής όταν και δήλωσε ότι «η λύση του αγωγού δεν είναι κακή», αλλά επέμεινε ότι η χώρα του χρειάζεται εγγυήσεις ότι θα μπορούσε να προμηθεύεται πετρέλαιο από άλλες πηγές, εάν συμβεί κάποιο «ατύχημα» στον αγωγό εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου Druzhba, ο οποίος διέρχεται από την εμπόλεμη Ουκρανία. Μάλιστα επιτέθηκε στην Κομισιόν για «ανεύθυνη συμπεριφορά» και την κατηγόρησε για τη δημιουργία μιας «δύσκολης κατάστασης».
Εντωμεταξύ η ΕΕ το τελευταίο διάστημα δεχόταν όλο και περισσότερες επικρίσεις για την αργή πρόοδο στη συμφωνία για το τελευταίο πακέτο κυρώσεων, το έκτο κατά σειρά. Μεταξύ εκείνων που την επέκριναν ήταν και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος μίλησε στη Σύνοδο Κορυφής τη Δευτέρα μέσω βιντεοκλήσης.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας κάλεσε τους ηγέτες να τερματίσουν τις διαφωνίες τους, οι οποίες «ενθαρρύνουν μόνο τη Ρωσία να σας ασκεί μεγαλύτερη πίεση».
Η Ιταλία, οι χώρες της Βαλτικής, η Ολλανδία, το Βέλγιο και άλλες χώρες που εισάγουν πετρέλαιο με δεξαμενόπλοια είχαν αρχικά επιφυλάξεις σχετικά με την εξαίρεση για την εισαγωγή πετρελαίου από αγωγούς, κάτι το οποίο θα έδινε πλεονέκτημα στις χώρες που μπορούν να συνεχίσουν να εισάγουν φθηνότερο ρωσικό πετρέλαιο (Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία). Αλλά εντέλει επικράτησε η διάθεση να αποδεχτούν την ανισορροπία στην εσωτερική αγορά της ΕΕ για να εξασφαλίσουν συμφωνία ως ευρωπαϊκό μπλοκ σχετικά με τις κυρώσεις.
Ορισμένοι ηγέτες της ΕΕ μιλούν ήδη για έναν έβδομο γύρο κυρώσεων κατά της Ρωσίας με στόχο το φυσικό αέριο. Ορισμένοι όμως υποστηρίζουν ότι η ΕΕ βιάστηκε πολύ γρήγορα να προχωρήσει σε εμπάργκο πετρελαίου. «Μιλήσαμε για το πετρέλαιο, υπό την πίεση [της] Βαλτικής και της Πολωνίας, πριν κάνουμε την εργασία μας», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ. «Υπό την πίεση αυτού του πολέμου, ίσως κάναμε κάποια βήματα πολύ γρήγορα και τώρα αντιμετωπίζουμε τις συνέπειες».
Τι θα συζητήσουν σήμερα οι 27 της ΕΕ
Η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες θα συνεχιστεί σήμερα, στις 9:30 το πρωί τοπική ώρα. Αναμένεται να συζητηθούν η ακρίβεια λόγω της ενεργειακής κρίσης και το θέμα της επισιτιστικής ασφάλειας.
Σε αντίθεση με την απόφαση για το εμπάργκο στο πετρέλαιο, δεν υπάρχει σήμερα η ίδια αισιοδοξία για την λήψη μέτρων από τα 27 κράτη μέλη, που θα οδηγήσουν στην άμεση αποκλιμάκωση των τιμών φυσικού αερίου και κατ’ επέκταση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Το θέμα θα συζητηθεί σήμερα, δεύτερη μέρα της Συνόδου, και στο τραπέζι βρίσκονται κυρίως οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που από ελληνικής πλευράς θεωρούνται θετικές, αλλά όχι επαρκείς.
Ο κ. Μητσοτάκης θα επαναλάβει την πρόταση του για επιβολή πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, κάτι που στηρίζουν πολλές χώρες του Συμβουλίου, όμως δεν φαίνεται να υπάρχουν περιθώρια συμφωνίας, καθώς παραμένουν ισχυρές αντιστάσεις, κυρίως από χώρες του Βορρά. Ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με συνεργάτες του, θα τονίσει ότι «όσο σημαντική είναι η απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και η μετάβαση στην πράσινη οικονομία, άλλο τόσο σημαντική είναι η στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, απέναντι στις απότομες και μεγάλες αυξήσεις των τιμών στα καύσιμα και την ηλεκτρική ενέργεια».
Βασικό επιχείρημα της ελληνικής πλευράς είναι ότι οι κεντρικές πολιτικές της Ένωσης δεν θα έχουν την ανάλογη στήριξη των κοινωνιών αν αυτές δεν στηριχθούν ώστε να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες. «Η ισορροπία ανάμεσα στο μεσομακροπρόθεσμο και το βραχυπρόθεσμο είναι σημαντική για την επιτυχία των πολιτικών αυτών», τονίζουν συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη.
Σε αυτό το κλίμα το Μέγαρο Μαξίμου στρέφει την προσοχή του στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή των μέτρων του εθνικού σχεδίου αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός. Ειδικά σε μια προεκλογική χρονιά όλοι αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχουν περιθώρια καθυστερήσεων και στελέχη της κυβέρνησης προαναγγέλλουν επιπλέον μέτρα στήριξης. Το ύψος και ο χρόνος εφαρμογής αυτών των μέτρων εξαρτάται από την πορεία των εσόδων του προϋπολογισμού, με τους συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη να αντλούν αισιοδοξία από την αναμενόμενη εκτόξευση του τουρισμού.