Ιανουάριος 2020. Μέσα στις τρεις πρώτες εβδομάδες εννέα άτομα στην Κίνα έχουν χάσει τη ζωή τους από τον νέο κορωνοϊό, ενώ τα κρούσματα που έχουν εντοπιστεί ανέρχονται σε μερικές εκατοντάδες.
Φαρμακευτικές εταιρείες στις ΗΠΑ ανακοινώνουν η μία μετά την άλλη ότι αρχίζουν τις έρευνες για την ανάπτυξη εμβολίου. Ανάμεσά τους και η Moderna, η οποία πριν από λίγες ημέρες συμφώνησε με την Ευρωπαϊκή Ένωση την προμήθεια 160.000.000 δόσεων μόλις το εμβόλιό της λάβει το «πράσινο φως» από τις αρμόδιες αδειοδοτικές αρχές.
Στις 22 Ιανουαρίου η Moderna είχε μέσω του αμερικανικού ειδησεογραφικού δικτύου NBC γνωστοποιήσει ότι συνεργάζεται με τις υπηρεσίες υγείας των ΗΠΑ για το νέο εμβόλιο, ενώ είχε προχωρήσει και σε δηλώσεις προς την αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς, όπου ανέφερε: «Η τεχνολογία εμβολίων mRNA της Moderna θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια γρήγορη και ευέλικτη πλατφόρμα που να είναι χρήσιμη για την αντιμετώπιση των πρόσφατα αναδυόμενων ιογενών απειλών, όπως του νέου κορωνοϊού. Ενώ δεν έχουμε δοκιμάσει προηγουμένως αυτήν την ικανότητα ταχείας απόκρισης, η Moderna επιβεβαιώνει ότι συνεργαζόμαστε με τους αρμόδιους φορείς (NIH/NIAID/VRC) για την πιθανή ανάπτυξη εμβολίου ώστε να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη δημόσια υγεία».
Η εμφάνιση των πρώτων χάκερ -Ο ρόλος των δύο Κινέζων
Ιούλιος 2020. Στο δικαστήριο της ανατολικής περιφέρειας της Ουάσινγκτον αποφασίζεται η δίωξη δύο Κινέζων υπηκόων, γνωστών στον διαδικτυακό υπόκοσμο και ως «Dark Shadow», για κατά συρροή φερόμενες παραβιάσεις υπολογιστικών συστημάτων και υποκλοπής δεδομένων την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ, καθώς και σε πλήθος χωρών σε Ευρώπη, Ασία -μέχρι και στην Αυστραλία. Στο κατηγορητήριο υποστηρίζεται ότι οι Λι και Ντονγκ σε κάποιες περιπτώσεις συνεργάζονταν με Κινέζους αξιωματούχους του υπουργείου Εθνικής Ασφάλειας της Κίνας. Ανάμεσα στις υποθέσεις που είχαν ερευνηθεί περιλαμβάνονταν και οι προσπάθειες του Λι στις 27 Ιανουαρίου να βρει τρωτά σημεία στο δίκτυο «βιοτεχνολογικής εταιρείας που έχει έδρα στη Μασαχουσέτη και ήταν δημόσια γνωστό πως ερευνούσε την ανάπτυξη πιθανού εμβολίου για την Covid-19». Η μόνη εταιρεία τότε με έδρα τη συγκεκριμένη περιοχή που ήταν γνωστό ότι έχει ξεκινήσει έρευνες είναι η Moderna: όταν ο Λι φέρεται να βάζει στο στόχαστρό του τα αδύναμα σημεία του δικτύου της έχουν περάσει μόλις πέντε ημέρες από την ανακοίνωση της συνεργασίας της εταιρείας με τους αμερικανικούς φορείς υγείας.
Όμως δεν ήταν μόνο αυτό: Στις 25 Ιανουαρίου και στις 27 Ιανουαρίου, ανήμερα με την «επιθεώρηση» των δικτύων της Moderna, ο Λι φέρεται να ψάχνει τα αδύναμα σημεία και άλλης εταιρείας βιοτεχνολογίας, εκατοντάδες μίλια μακριά από την Μασαχουσέτη, στο Μέριλαντ. «Αυτή η εταιρεία είχε ανακοινώσει λιγότερο από μία εβδομάδα πριν ότι ερευνά την ανάπτυξη πιθανού εμβολίου για την Covid-19», αναφέρεται στο κατηγορητήριο. Η μόνη εταιρεία βιοτεχνολογίας με έδρα το Μέριλαντ που είχε ανακοινώσει στις 21 Ιανουαρίου -δηλαδή λιγότερο από μία εβδομάδα πριν από τις φερόμενες ενέργειες του Λι- είναι η Novavax, μία από τις εταιρείες που βρίσκονται σήμερα στην τελική ευθεία για τη διάθεση εμβολίων, μαζί με την Pfizer, τη Moderna και την AstraZeneca.
Από τα στοιχεία που παρατίθενται στο κατηγορητήριο φαίνεται ότι οι «αναζητήσεις» των Dark Shadow συνεχίστηκαν τον επόμενο μήνα στα δίκτυα της Gilead Sciences, της καλιφορνέζικης εταιρείας που έψαχνε τότε πιθανό φάρμακο με χρήση ρεμδεσιβίρης. Ωστόσο, πουθενά στα δικαστικά έγγραφα δεν ξεκαθαρίζεται εάν οι προσπάθειες των φερόμενων χάκερ για τον εντοπισμό αδυναμιών στα δίκτυα των φαρμακευτικών ήταν επιτυχείς και εάν πέρασαν σχετικές πληροφορίες στους «συνεργάτες» τους.
Από την πλευρά του το Πεκίνο, μετά την άσκηση δίωξης στους Dark Shadow τον Ιούλιο, αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη.
Η Microsoft εντόπισε Ρώσους και Βορειοκορεάτες χάκερ
Η περίπτωση των Κινέζων δεν είναι μοναδική. Πριν από λίγες ημέρες η Microsoft αποκάλυψε ότι ομάδες χάκερ, υποστηριζόμενες από τη Ρωσία και τη Βόρεια Κορέα, επίσης έχουν βάλει στο στόχαστρό τους εμβόλια.
Σε δημόσια ανάρτησή του στις 13 Νοεμβρίου, ο επικεφαλής τεχνικός ασφάλειας της πολυεθνικής εταιρείας πληροφορικής Τομ Μπαρτ ανέφερε: «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών έχουμε εντοπίσει κυβερνοεπιθέσεις από τρεις δράστες που υποστηρίζονται από κράτη, οι οποίες στοχεύουν σε επτά εξέχουσες εταιρείες που συμμετέχουν άμεσα στην έρευνα εμβολίων και θεραπειών για την Covid-19. Οι στόχοι περιλαμβάνουν κορυφαίες φαρμακευτικές εταιρείες και ερευνητές εμβολίων στον Καναδά, τη Γαλλία, την Ινδία, τη Νότια Κορέα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι επιθέσεις προήλθαν από τη Strontium, μία ομάδα που προέρχεται από τη Ρωσία, και δύο ομάδες που προέρχονται από τη Βόρεια Κορέα και ονομάζουμε Zinc και Cerium».
Από την εμπλοκή στις εκλογές των ΗΠΑ στο κυνήγι του εμβολίου
Η ρωσική ομάδα χάκερ Strontium, που είναι ευρύτερα γνωστή ως Fancy Bear, φέρεται να έχει εμπλακεί και στην υπόθεση χειραγώγησης ψηφοφόρων των αμερικανικών εκλογών του 2016 υποκλέπτοντας την ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του κόμματος των Δημοκρατικών. Εταιρείες κυβερνοασφάλειας τη συνδέουν με τις ρωσικές στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών, την GRU. Συγκεκριμένα, θεωρούν ότι πρόκειται για τον εκτελεστικό βραχίονα της στρατιωτικής μονάδας 26165.
Οι Βορειοκορεάτες που είχαν χτυπήσει τη Sony
Η βορειοκορεατική ομάδα Zinc είναι ευρύτερα γνωστή ως Lazarus Group και συνδέεται με το χακάρισμα της Sony το 2014, κατά το οποίο υποκλάπηκαν ακυκλοφόρητες ταινίες και τα email και προσωπικά δεδομένα περίπου 4.000 υπαλλήλων, αλλά και για κυβερνοεπιθέσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες υπολογιστές ανά τον πλανήτη. Η ομάδα Cerium δεν είναι γνωστή -είναι η πρώτη φορά που το όνομά της αναφέρεται δημόσια.
«Μεταξύ των στόχων, η πλειονότητα είναι εταιρείες με εμβόλια Covid-19 σε διάφορα στάδια κλινικών δοκιμών. Ένας από τους στόχους είναι κλινικός ερευνητικός οργανισμός που συμμετέχει σε δοκιμές και έχει αναπτύξει τεστ για Covid-19. Πολλοί οργανισμοί που δέχθηκαν κυβερνοεπίθεση έχουν συμβόλαια ή έχουν δεχθεί επενδύσεις από κυβερνητικούς φορείς από διάφορες δημοκρατικές χώρες για έργο που σχετίζεται με την Covid-19», ανέφερε ο επικεφαλής ασφάλειας της Microsoft. Σημείωσε δε ότι η πλειονότητα των επιθέσεων αντιμετωπίστηκε με προστατευτικά προγράμματα της εταιρείας του και ότι όλοι οι οργανισμοί που ήταν στο στόχαστρο των χάκερ ειδοποιήθηκαν.
«Για τις επιθέσεις που ήταν επιτυχημένες, προσφέραμε βοήθεια», κατέληξε ο Μπαρτ. Εμμέσως πλην σαφώς: κάποιοι κάπου τρύπωσαν. Και αυτό μάλιστα συνέβη ενώ ήδη εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών, όπως η NSA, με ειδικά τμήματα για την αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων, είχαν ήδη ξεκινήσει να παρακολουθούν τις ύποπτες κινήσεις γύρω από τα δίκτυα φαρμακευτικών εταιρειών που ασχολούνται με τα εμβόλια για την Covid-19.
NSA και FBI παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις
Στις ΗΠΑ, πέρα από την NSA, στη διασφάλιση της προστασίας των δυνητικών στόχων των χάκερ συμμετείχε και η υπηρεσία του Πενταγώνου για τις ψηφιακές απειλές αλλά και το FBI, αμέσως μόλις ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι ο νέος κορωνοϊός έχει εξελιχθεί σε πανδημία τον Φεβρουάριο του 2020. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του αμερικανικού Τύπου, οι προαναφερόμενοι οργανισμοί παρείχαν συμβουλές αλλά και υπηρεσίες ασφάλειας σε φαρμακευτικές που αναπτύσσουν εμβόλια ή σε εταιρείες που θα εμπλακούν στην παραγωγή και στη διανομή φαρμάκων. Στις εταιρείες που θα ελάμβαναν τέτοια υποστήριξη συγκαταλέγονταν οι AstraZeneca και Moderna, όπως αναφερόταν.
Από την άλλη πλευρά, στην Ευρώπη, ήδη από τον Μάιο, όπως είχε παραδεχθεί στο Reuters στέλεχος εταιρείας βιοτεχνολογίας, επικρατούσε «κόκκινος συναγερμός» για τους χάκερ και λαμβάνονταν προληπτικά μέτρα: όλα τα στοιχεία και η εργασία που σχετίζεται με δοκιμές εμβολίων να πραγματοποιούνται σε υπολογιστές που λειτουργούν σε «κενό αέρος», δηλαδή που είναι απομονωμένοι και δεν έχουν πρόσβαση στο Ίντερνετ.
H Team America for Cyber στην προστασία των εμβολίων
Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει η επικεφαλής κυβερνοασφάλειας της NSA, Αν Νόιμπεργκ, τον Σεπτέμβριο, είχε ανάμεσα σε άλλα σημειώσει: «Ο ρόλος μας ως μέρος της ''Team America for Cyber'' είναι να κατανοήσουμε ποιοι είναι οι ξένοι δράστες που επιδιώκουν να κλέψουν τις πληροφορίες εμβολίου του κορωνοϊού, ή, το πιο σημαντικό, να αλλοιώσουν τις πληροφορίες για τα εμβόλια ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη σε ένα συγκεκριμένο εμβόλιο». Επίσης, σημείωσε ότι η προστασία των φαρμακευτικών που αναπτύσσουν εμβόλια είναι μόνο ένα μέρος της δουλειάς που πρέπει να γίνει για να μη διαταραχθεί η αλυσίδα από την παραγωγή στη διάθεσή τους σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Ο ρόλος της Interpol
Σε παρόμοιο μήκος κύματος κινείται και η ανακοίνωση της Ιντερπόλ στις 17 Νοεμβρίου, όπου αναφέρεται ότι καθώς τα εμβόλια βρίσκονται πιο κοντά στην παράδοση, η στόχευση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και των δικτύων διανομής από εγκληματικές οργανώσεις είναι πιθανή.
«Η υψηλή ζήτηση σε συνδυασμό με μια περιορισμένη προσφορά θα καταστήσει τα εμβόλια Covid-19 ισοδύναμα με ''υγρό χρυσό'' για τα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος μόλις αυτά είναι διαθέσιμα», ανέφερε ο Γιούρκγεν Στοκ, γενικός γραμματέας της Ιντερπόλ.