Μπορεί στα μάτια πολλών Αμερικανών αξιωματούχων το αφεντικό της Tesla, της SpaceX και εσχάτως και του Twitter – να φαντάζει ανεξέλεγκτος, αλλά μόνον ανωνύμως τολμούν να κριτικάρουν τις παρεμβάσεις του Έλον Μασκ σε γεωπολιτικά ζητήματα, σημειώνει η Washington Post.
Toν περασμένο μήνα μεσούσης της εξαγοράς του Twitter, της εκτόξευσης τεσσάρων αστροναυτών και άλλων 54 δορυφόρων στο διάστημα και της παρουσίασης ενός ηλεκτρικού ημιφορτηγού, ο Μασκ βρήκε το χρόνο να προτείνει ειρηνευτικά σχέδια για την Ταϊβάν και την Ουκρανία, πυροδοτώντας την αγανάκτηση όχι μόνον των ηγετών των εν λόγω χωρών, αλλά και την οργή της Ουάσιγκτον.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο κατάφερε να ενοχλήσει και το Πεντάγωνο ανακοινώνοντας ότι δεν ήθελε να συνεχίσει να πληρώνει από την τσέπη του για την υπηρεσία δορυφορικής πρόσβασης στο Διαδίκτυο Starlink στην Ουκρανία, προτού ανακρούσει πρύμναν. Παρασκηνιακά πολλοί αξιωματούχοι της Ουάσιγκτον ανησυχούν ότι ο 51χρονος δισεκατομμυριούχος ανακατεύεται χωρίς να τους συμβουλευτεί σε εκρηκτικά γεωπολιτικά ζητήματα.
Η αλήθεια είναι ότι εδώ και είκοσι χρόνια η συνεργασία του Μασκ με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση έδωσε τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να ανακτήσουν την κυρίαρχη θέση τους στο διάστημα και στην παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Αλλά πλέον πολλοί στην Ουάσιγκτον θεωρούν ότι το «μεγάλο αφεντικό» είναι πολύ ισχυρό και διακρίνεται από ασυνέπεια.
Πολλοί από τους περίπου 20 ανώτερους κυβερνητικούς αξιωματούχους, που μίλησαν στην Washington Post, αναφέρθηκαν στην ευκολία με την οποία ο Μασκ επιτίθεται στους επικριτές του, μεταξύ των οποίων κατά του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και της Δημοκρατικής γερουσιαστού της Μασαχουσέτης, Ελίζαμπεθ Γουόρεν που του θυμίζει «την οργισμένη μάνα ενός φίλου». Αλλά σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι ο Μασκ είναι εξίσου ιδιότροπος και αλαζόνας όσο ιδιοφυής.
O Μασκ πιστεύει ότι είναι ευεργέτης της ανθρωπότητας
Σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκο ο «πανταχού παρών Μασκ είναι σε τέτοιο βαθμό πεπεισμένος ότι είναι ευεργέτης της ανθρωπότητας, ώστε θεωρεί πως δεν χρειάζεται καμία προστασία και ξέρει τα πάντα καλύτερα από όλους». «Θεωρεί τον εαυτό του υπεράνω της προεδρίας», προσθέτει η ιστορικός του Χάρβαρντ και δημιουργός μιας σειράς podcast για τον Μασκ, Τζιλ Λεπόρ.
Ο ίδιος, αν και αρνήθηκε να μιλήσει στην Washington Post για το εν λόγω άρθρο, διαβεβαίωσε ότι έχει τεκμηριωμένη άποψη για τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας και ότι είναι καθήκον του να «βελτιώσει το μέλλον της ανθρωπότητας». Είναι πεπεισμένος ότι το ειρηνευτικό του σχέδιο για την Ουκρανία θα μπορούσε να αποτρέψει έναν πιθανό πυρηνικό πόλεμο και ότι η πρότασή του για την Ταϊβάν θα μπορούσε να μειώσει τις επικίνδυνες περιφερειακές εντάσεις.
Αυτή η παράλληλη διπλωματία του Μασκ, νέου αφεντικού του Twitter, εξοργίζει ορισμένους συμμάχους. Για τον Δημοκρατικό γερουσιαστή Ρίτσαρντ Τζ. Ντάρμπιν, «το γεγονός είναι ότι ο κόσμος παρακολουθεί κάθε λέξη του, επειδή πέτυχε τόσο συχνά αυτό που ανακοίνωσε». Εξέχων στέλεχος των Ρεπουμπλικανών ο Λίντσεϊ Γκρέιαμ αποκάλεσε το σχέδιο του Μασκ για την Ουκρανία «προσβολή» για το λαό της.
Ο Μασκ διαθέτει περισσότερους δορυφόρους από οποιαδήποτε χώρα
Και να σκεφτεί κανείς ότι οι σχέσεις του Μασκ με την Ουάσιγκτον είχαν ξεκινήσει με τουτς καλύτερους οιωνούς. «Σας αγαπώ», αναφώνησε το 2008, εποχή που κατέρρεε υπό το βάρος χρεών, όταν ένας αξιωματούχος της NASA τον ενημέρωσε τηλεφωνικά για την έγκριση ενός συμβολαίου 1,6 δισ. δολαρίων. Στη συνέχεια, η Ουάσιγκτον διοχέτευσε περισσότερα δισεκατομμύρια στην SpaceX του Μασκ, που ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες αναζωογονώντας το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ.
Οι δικομματικές επαφές του τον βοήθησαν κάποτε να κερδίσει με το μέρος του την Ουάσιγκτον. Ο Μασκ δείπνησε με τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και εντάχθηκε στην ομάδα οικονομικών συμβούλων του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Χρηματοδότησε υποψηφίους και από τα δύο κόμματα. Αλλά σήμερα εξαπολύει φραστικά πυρά κατά του Τζο Μπάιντεν και ισχυρίζεται ότι θα ψηφίσει Ρεπουμπλικανό υποψήφιο το 2024.
Ο εκκεντρικός επιχειρηματίας, που σπάνια πλέον μεταβαίνει στην Ουάσιγκτον, επικρίνει ολοένα και περισσότερο την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Μιλά με ξένους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, πουλά πυραύλους και προηγμένη διαστημική τεχνολογία τη Νότια Κορέα, την Τουρκία και έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών. Ίδρυσε εργοστάσια της Tesla στη Γερμανία και την Κίνα, ενώ κατέχει και ελέγχει περισσότερους από 3.000 δορυφόρους, που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη – δηλαδή πολύ περισσότερους από οποιοδήποτε κράτος.
Η παγκόσμια δύναμη του Μασκ
Αν και ο ίδιος δεν έχει πλέον τόση ανάγκη την Ουάσιγκτον, τώρα που έχει εξελιχθεί από μόνος του σε μια παγκόσμια δύναμη, η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να τον χρειάζεται.
Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες πυραύλων και δορυφορικών επικοινωνιών του Μασκ για τα drones, τα πλοία και τα αεροσκάφη τους. Η NASA δεν έχει άλλο τρόπο να στείλει Αμερικανούς αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) χωρίς τη διαστημική κάψουλα της SpaceX. Και σε μια εποχή που ο Λευκός Οίκος έχει αναδείξει την κλιματική αλλαγή σε μια από τις βασικές προτεραιότητές του, τα περισσότερα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους αμερικανικούς δρόμους, έχουν βγει από τις μονάδες της Tesla.
Αρκετοί ανώτεροι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση της εξάρτησης από τις επιχειρήσεις του Έλον Μασκ. «Δεν υπάρχει μόνον η SpaceX στην αγορά. Υπάρχουν και άλλες οντότητες με τις οποίες μπορούμε σίγουρα να συνεργαστούμε για να παρέχουμε στην Ουκρανία ό,τι χρειάζεται στο πεδίο της μάχης», δήλωσε η Σαμπρίνα Σινγκ, εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας στα μέσα Οκτωβρίου.
«Κίνδυνος για τη δημοκρατία»
Μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες αναφορικά με τον Μασκ είναι το δίκτυο holdings και επενδυτών του εκτός των ΗΠΑ, αρχής γενομένης από το τεράστιο εργοστάσιο της Tesla στην Κίνα και η επιρροή που μπορεί να ασκεί μέσω του Twiiter, που πολλοί χρησιμοποιούν για τη διάδοση παραπληροφόρησης και την ενίσχυση της πολιτικής πόλωσης.
Ως συνεργαζόμενος με το υπουργείο άμυνας των ΗΠΑ, ο Μασκ τελεί ήδη υπό έρευνα, αλλά αρκετοί ανώτεροι αξιωματούχοι ζητούν περαιτέρω έλεγχο, ειδικά σε ό,τι αφορά πιθανά αναπτυξιακά projects στη Ρωσία και την Κίνα. Για την Ελίζαμπεθ Γουόρεν και άλλους πολιτικούς στην Ουάσιγκτον η εξαγορά του Twitter από τον Μασκ συνιστά «κίνδυνο για τη δημοκρατία».
Η Ουάσιγκτον αναγκάστηκε κι άλλες φορές στο παρελθόν να αντιμετωπίσει πανίσχυρους επιχειρηματίες, που κυριαρχούσαν στους σιδηροδρόμους, το εμπόριο πετρελαίου ή έναν τομέα-κλειδί της οικονομίας, υπογραμμίζει ο Ρίτσαρντ Χάας, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Council on Foreign Relations. Το 1911 η Ουάσιγκτον είχε ξηλώσει το μονοπώλιο του πετρελαϊκού κολοσσού Standard Oil. Στην περίπτωση του Μασκ αυτό φαίνεται πολύ πιο δύσκολο. Μια πανίσχυρη επιχείρηση μπορεί να διασπαστεί σε μικρές επιχειρήσεις. Αλλά τι μπορείς να κάνεις μ’ έναν πανίσχυρο άνθρωπο;