Απαισιόδοξος εμφανίστηκε στη «Le Soir» ο Άντρει Γκράτσεφ, δεξί χέρι άλλοτε του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και εκπρόσωπος Τύπου του, μιλώντας για τη συνέχιση της πολεμικής επιχείρησης στην Ουκρανία, που πλέον οδεύει στον έναν χρόνο από την έναρξή της.
Ο κόσμος «οδεύει πάνω σε ένα πολύ λεπτό στρώμα πάγου». «Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και οι πιο υψηλά ιστάμενοι μπορεί να μην υπολογίσουν την πορεία έκβασης των γεγονότων», λέει ο Ρώσος ιστορικός και πολιτικός αναλυτής.
«Παρακολουθούμε το τέλος της βασιλείας μιας συμμορίας»
Ήδη από το 2017, είχε γράψει ένα βίβλιο, του οποίου ο τίτλος ακουγόταν σαν ένας πρόλογος: «Μια νέα κατάσταση πριν από πόλεμο; Οι υπερδυνάμεις σε ένα "υπερ-πόκερ"». Έξι χρόνια αργότερα, ο γνώστης αυτός του Κρεμλίνου, όπως αναφέρει η Le Soir, δεν πιστεύει ιδιαίτερα σε ορισμένες θεωρίες για την έναρξη του πολέμου. Η παράνοια του Πούτιν; Η απομόνωσή του μετά τον κορωνοϊό; Η απειλή η Ουκρανία να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ; Δεν πιστεύει σε τίποτα από αυτά «Παρακολουθούμε το σύνηθες τέλος της βασιλείας μιας συμμορίας. Αυτής του Πούτιν, που πέτυχε να συγκεντρώσει όλη την πολιτική και οικονομική ισχύ στη Ρωσία, κάτι που δεν ίσχυε, ούτε επί περιόδου Σοβιετικής Ένωσης».
«Μια καταστροφή και ο στόχος της Γιάλτας»
Αναφορικά με το εσωτερικό του πλάνο, ο Πούτιν έκανε τα πάντα για να «κλειδώσει» την ισχύ του: «Η αλλαγή του Συντάγματος, η συντριβή κάθε αντιπολιτευόμενης φωνής, η φυλάκιση κάθε αντιπολιτευόμενου, η καταπίεση σε οτιδήποτε σηματοδοτούσε το «γκλάσνοστ» του Γκορμπατσόφ». Αυτό που έμενε ήταν πλέον να οχυρωθεί απέναντι σε εξωτερικά «σοκ», αναφέρει ο Γκράτσεφ: «Υπήρχαν μερικές τέτοιες εκπλήξεις στη Λευκορωσία, στο Καζακστάν, στην Ουκρανία, στον Καύκασο». Μετά το σοβιετικό «κατακερματισμό» και απέναντι σε υπερδυνάμεις όπως η Κίνα, η Αμερική, ακόμα και η Τουρκία, η Ρωσία δεν μπορούσε να επιτρέψει να αποκολληθούν τμήματα που τα βλέπει της αμέσου επιρροής της (τα δικά της «παγόβουνα» όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά). «Με τη σύγκρουση ανάμεσα σε Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία, ο Πούτιν ανακάλυψε ξαφνικά πως δεν είναι καθόλου σταθερή μια κατάσταση που έβλεπε ως τέτοια, όπου οι Αζέροι, στηριζόμενοι στον Ερντογάν και στα drones του, καταφέρνουν να αμφισβητήσουν την εύθραυστη συμφωνία του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ο Πούτιν τότε σκέφτεται ότι αυτό μπορεί να επαναληφθεί στην Ουκρανία. Εκμεταλλεύεται την καταστροφή των Αμερικανών στο Αφγανιστάν και πεπεισμένος πως έχει να κάνει με έναν «κοιμώμενο Τζο» (σ.σ. τον Τζο Μπάιντεν) στο Λευκό Οίκο, πιστεύει ότι αυτή είναι η στιγμή για να χτυπήσει».
Η συνέχεια γνωστή. Τίποτα δεν συνέβη όπως είχε προβλεφθεί. «Μια καταστροφή», «το στρατιωτικό του παρελθόν, η εκπαίδευση στις ειδικές αποστολές επιταχύνουν την πορεία του Πούτιν προς ένα μεγάλο σφάλμα».
Δεν θα γινόταν ένας «κεραυνοβόλος» πόλεμος, ένας «Blitzkrieg». Αλλά πόσο θα διαρκέσει; «Κανείς δεν ξέρει, ούτε ο Πούτιν» εκτιμά ο Γκράτσεφ. «Ο πόλεμος μπορεί να διαρκέσει δέκα χρόνια, μπορεί και να ολοκληρωθεί σε λίγες εβδομάδες. Είμαστε σε μια ενδιάμεση περίοδο, όπου η παράδοση σύγχρονων οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία, με την οποία ελπίζουν να εξευτελίσουν τη Ρωσία». Ο ιστορικός σημειώνει ότι θα γινόταν αυτό «με τρόπο ώστε να αφυπνιστεί όχι η ρωσική κοινωνία πίσω από την πλάτη του Πούτιν (καθώς τα ενεργά της τμήματα έχουν μεταναστεύσει), αλλά ο περίγυρός του, που δεν θα επιθυμούσε να πέσει πάνω στον τοίχο μαζί του ή να εμπλακεί σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Το όνειρο του Πούριν, θα είναι να μπορέσει να ανακοινώσει τη νίκη του τις προσεχείς εβδομάδες και να συγκαλέσει μια νέα Γιάλτα στην Κριμαία».
«Ένα σενάριο Κορέας»
Ο Αντρέι Γκράτσεφ φαντάζεται ένα προσωρινό σενάριο για την Ουκρανία, συγκρίσιμο με την εκεχειρία που επετεύχθη μετά τον πόλεμο της Κορέας. Η Ουκρανία θα μπορούσε να χωριστεί σε δύο τμήματα, με ένα τμήμα δυτικό που θα μοιάζει στη Νότια Κορέα και ένα ανατολικό που θα προσομοίαζε στη Βόρεια Κορέα. «Μια εκεχειρία με ένα σύνορο που είναι άγνωστο και που θα μπορούσε να αμφισβητηθεί σε οποιαδήποτε στιγμή». Αλλά ακόμα και αυτό το σενάριο δεν το πιστεύει ιδιαίτερα.
Ήταν ο πόλεμος μια απώλεια; Αυτό που σίγουρα πιστεύει το άλλοτε δεξί χέρι του Γκορμπατσόφ είναι πως χάθηκε η προσέγγιση Ευρώπης-Ρωσίας. «Υπήρξαν διάφοροι Πούτιν. Αυτός στην αρχή βρισκόταν σε μια Ρωσία σε κρίση, μια Ρωσία που κληροδοτήθηκε από τον Γέλτσιν. Τότε ο Πούτιν πήγαινε στη Μπούντεσταγκ και σε άπταιστα γερμανικά ανακαλούσε την προοπτική της ευρωπαϊκής Ρωσίας». Όμως, η Ευρώπη έχασε την ευκαιρία: η νέα «Ostpolitik» της Ευρώπης περιορίστηκε στις βαλτικές χώρες και την Πολωνία, έχοντας πίσω της την Αμερική. «Μια χαμένη ευκαιρία», είπε ο Γκράτσεφ «να πραγματοποιηθεί το μεγάλο σχέδιο του Γκορμπατσόφ», ο οποίος έφυγε πέρισυ από τη ζωή.