Μετά από 500 χρόνια ουδετερότητας, μια έκθεση-βόμβα προτείνει στενότερη συνεργασία της Ελβετίας με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Η Ελβετία δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε πολέμους, αλλά της αρέσει να βγάζει χρήματα, γράφει το Politico και η απειλή του Βλάντιμιρ Πούτιν για την Ευρώπη μαζί με την ανάγκη για οικονομικές απολαβές την ωθεί να επανεξετάσει την αμυντική της στρατηγική.
Σε μια έκθεση-βόμβα που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων συνιστά στην κυβέρνηση να εργαστεί η χώρα, η οποία είναι ουδέτερη από το 1515, για μια «κοινή αμυντική ικανότητα» με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Η Ρωσία φέρνει αναθεώρηση στην αμυντική στρατηγική
«Μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, η ουδετερότητα έγινε και πάλι αντικείμενο πολιτικής συζήτησης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η πίεση προς την Ελβετία να αποσαφηνίσει τη θέση της αυξάνεται», αναφέρεται στην έκθεση, η οποία ζητά την«αναθεώρηση» της πολιτικής της ουδετερότητας. Ένας από τους πολλούς παράγοντες είναι το πώς η ουδετερότητα της Ελβετίας έχει επηρεάσει τις πωλήσεις όπλων- ένας άλλος είναι το πώς μπορεί να υπερασπιστεί καλύτερα μια χώρα που περιβάλλεται από δύο μπλοκ στα οποία δεν συμμετέχει.
Η πιθανή ανατροπή της πολιτικής ουδετερότητας είναι ένα ακόμη σημάδι του πώς η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 αλλάζει το τοπίο της ασφάλειας της Ευρώπης. Η απρόκλητη επίθεση ώθησε τη Σουηδία και τη Φινλανδία να εγκαταλείψουν την ουδετερότητά τους και να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.
Οι εμπειρογνώμονες που εκπόνησαν την έκθεση - μεταξύ των οποίων διπλωμάτες, ανώτεροι αξιωματούχοι, ένας πρώην επικεφαλής του ελβετικού στρατού και ο Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ, πρώην διευθυντής της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια - παρέδωσαν τα πορίσματά τους στην Ελβετή υπουργό Άμυνας και Ασφάλειας Βιόλα Άμχερντ.
Οι συστάσεις θα τροφοδοτήσουν τη στρατηγική ασφάλειας της Ελβετίας για το 2025.
Η Ελβετία και η εξαγωγή όπλων
Οι εξαγωγές όπλων της Ελβετίας μειώθηκαν πέρυσι κατά 27% σε λιγότερα από 700 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα (746 εκατομμύρια ευρώ) σε σύγκριση με το 2022 - λόγω τόσο των αυστηρών διατάξεων για τις εξαγωγές όπλων όσο και της εφάπαξ επίδρασης του Κατάρ που τερμάτισε τις αγορές συστημάτων αεράμυνας που συνδέονταν με τη φιλοξενία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2022. Η Βέρνη απαγορεύει την πώληση όπλων σε χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο, και αυτό είχε αντίκτυπο στις σχέσεις με άλλες χώρες που θέλουν να στείλουν όπλα στην Ουκρανία, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν ελβετικά εξαρτήματα.
«Η απαγόρευση επανεξαγωγής πρέπει να αρθεί», προτρέπει η έκθεση. Η Ελβετία έχει εμποδίσει την παράδοση όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Χρειάστηκαν μήνες πιέσεων για να συμφωνήσει η Ελβετία να στείλει πλεονάζοντα άρματα μάχης Leopard στη Γερμανία για να αντικαταστήσει εκείνα που στάλθηκαν στην Ουκρανία. Η άρνησή της να επιτρέψει την αποστολή πυρομαχικών ελβετικής κατασκευής που υπήρχαν στα αποθέματα της Γερμανίας στην Ουκρανία για χρήση στα δωρηθέντα αντιαεροπορικά συστήματα Gepard βοήθησε την γερμανική εταιρεία παραγωγής όπλων Rheinmetall να ενισχύσει την παραγωγή πυρομαχικών στη Γερμανία.
Οι εμπειρογνώμονες θέλουν επίσης να ενισχύσουν την ελβετική βιομηχανία όπλων με την ενίσχυση των πολιτικών αντιστάθμισης και την απόκτηση πρόσβασης σε εξοπλιστικά προγράμματα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
«Εκρητική έκθεση»
Η έκθεση ήταν αμφιλεγόμενη πριν καν κυκλοφορήσει, καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν την Άμχερντ ότι διόρισε στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων κυρίως υπσοτηρικτές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Είναι πιθανό να συναντήσει αντιδράσεις στο ελβετικό κοινοβούλιο, ιδίως από τα ειρηνιστικά αριστερά κόμματα και την εθνικιστική ακροδεξιά. Δέχεται ήδη πυρά για τους ολοένα και στενότερους δεσμούς της χώρας με το ΝΑΤΟ.
«Η έκθεση καθιστά σαφές ότι η Ελβετία είναι μια δυτική χώρα και, ως εκ τούτου, υποστηρίζει τις δυτικές αξίες», δήλωσε ο Jean-Marc Rickli, επικεφαλής του Κέντρου Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης για τους παγκόσμιους και αναδυόμενους κινδύνους.
Ωστόσο, «οι εκκλήσεις για αυξημένη στρατιωτική συνεργασία με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν πολλές συζητήσεις στο εσωτερικό της Ελβετίας», πρόσθεσε, συμφωνώντας με τις εκτιμήσεις ότι η έκθεση είναι δυνητικά «εκρηκτική» στο εσωτερικό της χώρας. Οι εμπειρογνώμονες σταματούν να προτείνουν να καταργήσει η Ελβετία εντελώς την ουδετερότητά της και να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αλλά προτρέπουν για βαθύτερους δεσμούς με τη στρατιωτική συμμαχία και την ΕΕ για κοινή εκπαίδευση, άμυνα κατά των βαλλιστικών πυραύλων και διμερείς και πολυμερείς ασκήσεις.
Η έκθεση ζητεί επίσης οι στρατιωτικές δαπάνες να φθάσουν το 1% του ΑΕΠ έως το 2030. Η Ελβετία δαπανά επί του παρόντος 0,76% του ΑΕΠ για την άμυνα - πολύ λιγότερο από οποιοδήποτε μέλος του ΝΑΤΟ, εκτός από την Ισλανδία, η οποία δεν διαθέτει στρατό. Αν και είναι απίθανο να εισβάλουν στην Ελβετία, η χώρα είναι ήδη στόχος υβριδικού πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, της κατασκοπείας και των κυβερνοεπιθέσεων, σύμφωνα με την έκθεση. Οι εμπειρογνώμονες συνιστούν να κινηθεί η χώρα προς την κατεύθυνση της «παγκόσμιας άμυνας», δηλαδή την προετοιμασία ολόκληρης της κοινωνίας - και όχι μόνο του στρατού - για μια πιθανή σύγκρουση.
Από κοντά με ΕΕ και ΝΑΤΟ
Τους τελευταίους μήνες, το ελβετικό ομοσπονδιακό συμβούλιο, το οποίο διοικεί τη χώρα, έχει δηλώσει ότι είναι πρόθυμο να αγκαλιάσει τόσο το ΝΑΤΟ όσο και την ΕΕ σε θέματα ασφάλειας και άμυνας. Την Τετάρτη, ελβετική αντιπροσωπεία ταξίδεψε στο Λουξεμβούργο για να συναντηθεί με τον Οργανισμό Υποστήριξης και Προμηθειών του ΝΑΤΟ (NSPA). Ένας από τους στόχους της συνάντησης ήταν να εκτιμηθούν πιθανές συνέργειες και ευκαιρίες συνεργασίας με τον οργανισμό.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, το ομοσπονδιακό συμβούλιο ενέκρινε επίσης τη συμμετοχή σε δύο από τα προγράμματα Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO) της ΕΕ, ένα για τη στρατιωτική κινητικότητα που αποσκοπεί στη διευκόλυνση των συνοριακών διελεύσεων και ένα άλλο για την κυβερνοάμυνα. Σύμφωνα με τον Rickli, η Ελβετία θέλει να αποδείξει ότι παίζει το ρόλο της σε περίπτωση που η ουδέτερη χώρα χρειαστεί στρατιωτική βοήθεια από χώρες της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ. «Υπάρχει το στοιχείο της φήμης της Ελβετίας που ενδεχομένως να θεωρηθεί ως ''free rider'' που δεν συνεργάζεται με τα ευρωπαϊκά κράτη», δήλωσε. «Αν θέλει να επωφεληθεί από τη βοήθεια των Ευρωπαίων εταίρων της, πρέπει να δώσει κάτι κι αυτή».