Μια νέα εποχή για την Κωνσταντινούπολη υποσχέθηκε ο νέος δήμαρχος Εκρέμ Ιμάμογλου στη λαοθάλασσα των οπαδών του, που συγκεντρώθηκαν για να πανηγυρίσουν την επικύρωση της νίκης του στο μητροπολιτικό δημαρχείο στην περιοχή Φατίχ.
«Είναι μια νέα αυγή για την Κωνσταντινούπολη», είπε ο Ιμάμογλου από την οροφή ενός λεωφορείου της προεκλογικής του καμπάνιας κι ενώ το πλήθος από κάτω βροντοφώναζε συνθήματα, όπως «ο Iμάμογλου πρόεδρος και άναβε πυρσούς. «Η Κωνσταντινούπολη είναι περήφανη για σας», τους είπε.
Eνωτικό μήνυμα του Ιμάμογλου προς σουνίτες, Xριστιανούς, Κούρδους, Αλεβίτες
Στέλνοντας ενωτικό μήνυμα στα εκατομμύρια κατοίκων της Κωνσταντινούπολης ο Ιμάμογλου κάλεσε τους κατοίκους της Πόλης να βάλουν στην άκρη τις διαφορές τους υποσχόμενος να είναι «δήμαρχος όλων». «Σας χαιρετώ όλους, χαιρετώ τους κουρδικής καταγωγής Τούρκους, τους μουσουλμάνους, τους σουνίτες, τους Αλεβίτες, τους Χριστιανούς, τους Αρμένιους, τους Έλληνες, σας χαιρετώ. Ο λαός μού έκανε την τιμή να μου αναθέσει τα ηνία της πιο όμορφης πόλης στον κόσμο. Υπόσχομαι ότι θα ξοφλήσω το χρέος μου», τόνισε. Και επεσήμανε: «Ποτέ δεν εγκαταλείψαμε το αίσθημα αλληλεγγύης και ενότητα που δημιούργησε η αγάπη των ανθρώπων που ζουν σ’ αυτή την πόλη. Οι πόρτες μου θα είναι ανοικτές εφεξής για όλους» .
Ο Ιμάμογλου ευχαρίστησε όλους για την υπομονή που έδειξαν στις 17 μέρες μετά τις εκλογές, όσο διαρκούσε η επανακαταμέτρηση των ψήφων μετά τις ενστάσεις του κόμματος του Ταγίπ Ερντογάν -αν και απομένει η ολοκλήρωση της αξιολόγησης της έκτακτης ένστασης προς το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο που κατέθεσε προχθές το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ζητώντας την επανάληψη των εκλογών γιατί, όπως υποστηρίζει, υπήρξε οργανωμένη προσπάθεια αλλοίωσης του αποτελέσματος κατά την διαδικασία καταμέτρησης και παρατυπίες στη όλη διαδικασία-. Ο Ιμάμογλου υποσχέθηκε διαφάνεια και «την πιο δημοκρατική δημαρχία στον κόσμο», και υπογράμμισε ότι το κόμμα του, το CHP δεν εγκατέλειψε τις αξίες που πρέσβευε ο Κεμάλ Ατατούρκ.
Βρήκε η Τουρκία στο πρόσωπο του Ιμάμογλου το αντίπαλον δέος του Ερντογάν;
Το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα πάσχιζε επί χρόνια να βρει τον τρόπο να επανέλθει στην εξουσία. Ως κοσμικό κόμμα το CHP αντιμετωπίζεται με καχυποψία από την κουρδική μειονότητα της Τουρκίας και τους θρησκευόμενους συντηρητικούς, που υποστηρίζουν το AKP. Αλλά το οικογενειακό υπόβαθρο του Ιμάμογλου τον απομάκρυνε από τα στερεότυπα.
Όπως και στην περίπτωση του Ερντογάν η οικογένεια του νέου δημάρχου της Κωνσταντινούπολης έχει τις ρίζες της στη συντηρητική περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Ο Ιμάμογλου μεγάλωσε σ’ ένα μικρό πέτρινο σπίτι, πάνω από έναν στάβλο με αγελάδες. Ο πατέρας του, που είχε ένα κατάστημα με υλικά οικοδομών, συμμετείχε σε δεξιά κόμματα, μ’ ένα από τα οποία συνεργάστηκε για σύντομο διάστημα και ο γιος του. Αλλά στο πανεπιστήμιο ο Ιμάμογλου ήλθε σε επαφή με την πολιτική σκέψη της Αριστεράς και αργότερα εντάχθηκε στο CHP. Όπως είπε αργότερα ο ίδιος, η θητεία του ως στέλεχος του κόμματος του παρείχε μια «σημαντική εκπαίδευση» στον πολιτικό διχασμό της χώρας του. «Είδα πόση πόλωση υπήρχε», δήλωσε σε συνέντευξή του στη Hurriyet τον περασμένο Δεκέμβριο. «Και μπόρεσα να την αντιμετωπίσω επειδή έχουμε απ’ όλες τις απόψεις στην οικογένειά μου».
Η πορεία του Ιμάμογλου προς τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης
Το 2014 εξελέγη δήμαρχος της περιφέρειας Μπεϊλίκντουζου της Κωνσταντινούπολης, όπου έφτιαξε πάρκα και με την καλή διαχείριση του δήμου απέκτησε μια καλή φήμη, που τον βοήθησε να κερδίσει το χρίσμα του CHP για να διεκδικήσει τη δημαρχία ολόκληρης της Κωνσταντινούπολης. Στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας δυσκολεύτηκε να επικοινωνήσει στους πολίτες τα μηνύματά του σ’ ένα μιντιακό τοπίο, όπου κυριαρχούν τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, τα οποία -απηχώντας τις σκληρές επιθέσεις του Ταγίπ Ερντογάν στην αντιπολίτευση- τον κατηγορούσαν ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία.
Έτσι ο σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό Ιμάμογλου στράφηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να αναμεταδίδει ζωντανά τις επισκέψεις του στις αγορές, όπου προσπαθούσε να δίνει απαντήσεις στις καθημερινές αγωνίες των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης, αλλά και για να συνδεθεί με ψηφοφόρους του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, τους οποίους αποκαλούσε στοργικά «θείο» ή «θεία». «Η άλλη πλευρά έκανε μια εκστρατεία που βασιζόταν στον φόβο και τον διχασμό», είπε ο Σουλεϊμάν Τζεμπετζί, πρώην βουλευτής και μέλος της καμπάνιας του Ιμάμογλου. «Αλλά ο Ιμάμογλου έκανε το ακριβώς αντίθετο καλλιεργώντας το αίσθημα της ελπίδας και της αδελφοσύνης».
Ο θρησκευόμενος «γιος ιμάμη»
Ο Ιμάμογλου φρόντισε να μην ασκήσει στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις κριτική στον Ταγίπ Ερντογάν, που παραμένει δημοφιλής για εκατομμύρια Τούρκους. Ο 49χρονος νέος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, το επίθετο του οποίου σημαίνει «γιος ιμάμη», αξιοποίησε ακόμη όσα είχε μάθει για το Ισλάμ στην παιδική του ηλικία. Σε μια τελετή για τα θύματα του μακελειού στη Νέα Ζηλανδία απήγγειλε, μάλιστα, στίχους από το Κοράνι.
«Αυτό είναι κάτι πολύ ασυνήθιστο για έναν υποψήφιο του CHP», λέει ο Ονούρ Ερίμ, πρώην σύμβουλος του δημάρχου της Άγκυρας μέχρι το 2017 Μελίχ Γκιοκτσέκ, που είχε εκλεγεί με το ΑΚΡ. «Χρόνια ολόκληρα είχαμε να δούμε υποψήφιο του CHP που να δείχνει τόση αφοσίωση σε δεξιούς, συντηρητικούς και θρησκευόμενους». Αλλά και ο αρθρογράφος και πρώην σύμβουλος Τύπου του Ερντογάν, Ακίφ Μπεκί, συμφωνεί ότι ο Ιμάμογλου δεν ταιριάζει στο κοστούμι ενός κλασικού πολιτικού του CHP. «Όλες οι προσπάθειες να τον απαξιώσουν εμφανίζοντάς τον ως εχθρό του azan [δηλαδή του κηρύγματος των ιμάμηδων για προσευχή], ή ως κάποιον που θα γκρεμίσει τα τεμένη δεν κόλλησαν», είπε. Σύμφωνα με το Foreign Affairs «οι θρησκευόμενοι ψηφοφόροι απέφευγαν επί μακρό διάστημα το κεντρώο CHP καθώς τους απωθούσε η αυστηρά κοσμική ιδεολογία του και η ελιτίστικη εικόνα του. Αλλά δίνοντας το χρίσμα στον Ιμάμογλου, έναν θρησκευόμενο μουσουλμάνο, που έβρισε το χρόνο στην προεκλογική του καμπάνια να πηγαίνει στις προσευχές της Παρασκευής, μπόρεσε το ταπεινωμένο επί τόσα χρόνια CHP να απευθύνει το μήνυμά του σε μια ευρύτερη βάση ψηφοφόρων».
Η κακή οικονομία και η ανεργία βοήθησαν τον Ιμάμογλου
Αλλά δεν ήταν μόνον το θρησκευτικό υπόβαθρο του Ιμάμογλου που έστρεψε τους ψηφοφόρους υπέρ του. Τον βοήθησαν και τα βαθιά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας και η νομισματική κρίση με την εκτόξευση στα ύψη των τιμών των τροφίμων και την υψηλή ανεργία, που φούντωσαν την οργή κατά της κυβέρνησης Ερντογάν.
Ένας άλλος παράγοντας ήταν και η συμμαχία της αντιπολίτευσης που ξεκίνησε προ διετίας. Σ’ ολόκληρη την Τουρκία αντίπαλα κόμματα συμφώνησα να μην εξαπολύουν αλλήλοις επιθέσεις για να μεγιστοποιήσουν τις πιθανότητες επικράτησης επί του AKP. Έτσι η στήριξη του φιλοκουρδικού HDP με το ένα εκατομμύριο ψηφοφόρων στην Κωνσταντινούπολη, αποδείχθηκε αποφασιστικής σημασίας για τον Ιμάμογλου. Η νίκη του «έγινε εφικτή μόνον λόγω της δικής μας υποστήριξης», ισχυρίστηκε ο Αζάντ Μπαρίς, αντιπρόεδρος του HDP που βοήθησε στην κινητοποίηση των ψηφοφόρων στην Κωνσταντινούπολη.
Ιμάμογλου – Η ελπίδα της τουρκικής αντιπολίτευσης
Ο θρίαμβος του Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη σε συνδυασμό με τη νίκη των υποψηφίων του CHP στην Άγκυρα κι άλλες μεγαλουπόλεις προκάλεσε κύμα ευφορίας στους αντιπάλους της κυβέρνησης. Πολλοί κάνουν ήδη αναπόφευκτες συγκρίσεις με τον Ερντογάν, που είχε εκλεγεί δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης κι έγινε πρωθυπουργός εννέα χρόνια αργότερα. Άλλωστε ο ίδιος ο «ραϊς» έλεγε μέχρι τις εκλογές αυτές: «Κερδίζοντας την Κωνσταντινούπολη, κερδίζεις την Τουρκία».
Κι όσο κι αν φαντάζουν πρόωρες τέτοιες συγκρίσεις, η στάση που κράτησε ο Ιμάμογλου στην προεκλογική του καμπάνια αλλά και στις 17 μέρες από τις εκλογές μέχρι να επικυρωθεί η νίκη του δείχνουν ότι εκτός από ειρηνοποιός μπορεί να είναι και δεινός μαχητής. Με την κατάκτηση της δημαρχίας της πολυπληθέστερης πόλης και οικονομικής πρωτεύουσας της Τουρκίας κερδίζει αφάνταστα σε προβολή και δικαιούται να κάνει όνειρα για το μέλλον.
Ο Ερντογάν δεν έχει κρύψει ότι θα επιδιώξει την επανεκλογή του το 2023, χρονιά που συμπληρώνεται ένας αιώνας από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Το ερώτημα είναι: θα μπορέσει ο Ιμάμογλου σε τέσσερα χρόνια «να κερδίσει την Τουρκία;». «Κάθε άλλο παρά βέβαιο», λέει ο Γάλλος δημοσιογράφος, πρώην ανταποκριτής στην Τουρκία και συγγραφέας του βιβλίου «Στο μυαλό του Ερντογάν», Γκιγιόμ Περιέ. «Η δημαρχία της Κωνσταντινούπολης μπορεί να είναι ένα εθνικό εφαλτήριο, αλλά μπορεί και όχι», λέει, επισημαίνοντας ότι είναι ακόμη νωρίς για να φανεί το πολιτικό βάρος του Ιμάμογλου. Αλλά το σημαντικότερο για τον Περιέ είναι να αξιοποιήσει το CHP τη νίκη στην Κωνσταντινούπολη σε εθνικό επίπεδο. «Αυτή η αντιπολίτευση γνώριζε επί 15 χρόνια μόνον ήττες. Κι αν θέλει να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική στον Ερντογάν θα πρέπει όλες οι παρατάξεις που τον αντιστρατεύονται να ενώσουν τις δυνάμεις τους, των Κούρδων συμπεριλαμβανομένων».