«Πολύ σκληρός για να πεθάνει» απέδειξε ότι είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αφού κατάφερε όχι μόνον να επιβιώσει στην κρισιμότερη εκλογική μάχη της σταδιοδρομίας του, αλλά και να κόψει πρώτος το νήμα στον πρώτο γύρο των εκλογών με προβάδισμα άνω των τεσσάρων ποσοστιαίων μονάδων (49,34%) έναντι του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου (45%), με καταμετρημένο το 98,36% των ψηφοδελτίων.
Αξιοποιώντας το πολιτικό του κεφάλαιο και τον έλεγχο των αναγκαίων μηχανισμών, τη συσπείρωση των ψηφοφόρων του AKP -που οικοδόμησε εν μέρει όλα αυτά τα χρόνια σε πελατειακή βάση- και με τις σαρωτικές παροχές των τελευταίων μηνών με φθηνά δάνεια, αυξήσεις μισθών και γρήγορη συνταξιοδότηση, αλλά και την απήχησή του στους Τούρκους του εξωτερικού -ειδικά σε Γερμανία και Γαλλία-, ο Ερντογάν πέτυχε, μετά από μια προεκλογική καμπάνια όπου η πόλωση εκτινάχθηκε στο κόκκινο, να διαψεύσει τις προβλέψεις των περισσότερων δημοσκοπήσεων που έδιναν προβάδισμα στον υποψήφιο της εξακομματικής συμμαχίας της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και, μπροστά σε μια θάλασσα οπαδών του τη νύχτα, εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι «θα υπηρετήσει τη χώρα για άλλα πέντε χρόνια».
Στο μεταξύ, η Λαϊκή Συμμαχία του Ερντογάν οδεύει προς διατήρηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα που μεταδίδει το κρατικό δίκτυο TRT.
Αλλά και ο Κιλιτσντάρογλου εμφανίστηκε σίγουρος, υποσχόμενος στους δικούς του υποστηρικτές ότι «θα νικήσουμε, οπωσδήποτε, στον δεύτερο γύρο», επικαλούμενος την «ανάγκη της κοινωνίας για αλλαγή».
Ωστόσο, όπως σχολιάζουν διεθνή ΜΜΕ, το σενάριο του επαναληπτικού γύρου είναι αυτό ακριβώς που θα ήθελε να αποφύγει η εξακομματική συμμαχία της αντιπολίτευσης, καθώς ο Ερντογάν θα πάει με αβαντάζ στις κάλπες της 28ης Μαΐου, όπως εκτιμούν αναλυτές. Σύμφωνα με τον Χάουαρντ Άιζενστατ, επίκουρο καθηγητή Ιστορίας και Πολιτικής της Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο St Lawrence της Νέας Υόρκης, οι ψηφοφόροι δεν θα θέλουν μια «διαιρεμένη κυβέρνηση», όπως είπε αναφερόμενος στο αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών, όπου μέχρι στιγμής η κυβερνητική συμμαχία εξασφαλίζει ποσοστό 49,38% των ψήφων έναντι 35,16% της συμμαχίας της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, το ποσοστό των ψήφων που εξασφάλισε το κόμμα του Ερντογάν συρρικνώθηκε ουσιαστικά σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές, αφού το αποτέλεσμα για το AKP είναι το χειρότερο εδώ και 20 χρόνια, αφότου ανέλαβε την εξουσία το 2002.
Ο «Teflon» Ερντογάν
Η αναμέτρηση ήταν η πιο οριακή για τον Ερντογάν στις δύο δεκαετίες που κρατά στα χέρια του το τιμόνι της Τουρκίας.
Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός και η απότομη αύξηση του κόστους ζωής είχαν ήδη ροκανίσει τη δημοτικότητά του και οι σφοδρές επικρίσεις που δέχθηκε η κυβέρνησή του για την ανεπαρκή διαχείριση της κρίσης από το διπλό φονικό πλήγμα του «Εγκέλαδου» στις αρχές Φεβρουαρίου στη Νοτιοανατολική Τουρκία με τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι αυτό θα στοίχιζε στον Ερντογάν στις κάλπες. Προφανώς το τελευταίο δεν ίσχυε.
Ο Ερντογάν τα πήγε καλύτερα απ’ ό,τι περίμεναν πολλοί παρατηρητές. Ο Κιλιτσντάρογλου, από την άλλη πλευρά, ο οποίος προηγείτο στις περισσότερες σφυγμομετρήσεις, εξασφάλισε περισσότερες ψήφους από οποιονδήποτε υποψήφιο της αντιπολίτευσης εδώ και πολύ καιρό - αλλά όχι όσες είχαν προβλέψει πολλά ινστιτούτα. Kαι, όπως πολλοί φοβόντουσαν, στο προεκλογικό περιβάλλον διχασμού και πόλωσης το «ενωτικό» προφίλ του Κιλιτσντάρογλου έναντι του επιθετικού Ερντογάν αποδείχθηκε εσφαλμένη επιλογή.
«Η συμμαχία του CHP με την Κεντροδεξιά μπορεί να μην έχει μετατραπεί σε πραγματική συμμαχία στα μάτια των ψηφοφόρων», δήλωσε ο Σονέρ Τσαγαπτάι, διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος του Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής. Στο μεταξύ, όπως σημείωσε, ο Ερντογάν διεξάγει μια «πραγματικά γενναιόδωρη εκστρατεία με κοινωνικά επιδόματα, απαλλαγές δανείων, φθηνή πίστωση και τεράστιες αυξήσεις μισθών».
Ρυθμιστής ο Ογάν
Η διατήρηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας θα δώσει στον Ερντογάν «σαφές πλεονέκτημα» στον δεύτερο γύρο, επιτρέποντάς του να κάνει προεκλογική καμπάνια με την υπόσχεση μιας ενωμένης ηγεσίας, σύμφωνα με τον Βολφγκάνκο Πίκολο, συμπρόεδρο της Teneo Intelligence στο Λονδίνο.
Το αιφνιδιαστικό 5,2% του τρίτου υποψηφίου στη χθεσινή αναμέτρηση -του ακροδεξιού Σινάν Ογάν-, που έκανε καμπάνια με αντιμεταναστευτική πλατφόρμα, ήταν ένας βασικός παράγοντας που εμπόδισε τον Ερντογάν να εξασφαλίσει από τον πρώτο γύρο την απόλυτη πλειοψηφία. Ο πρώην ακαδημαϊκός με διδακτορικό από πανεπιστήμιο της Μόσχας ξεπέρασε τα ποσοστά που του έδιναν οι δημοσκοπήσεις, επωφελούμενος πιθανότατα από την αποχώρηση του Μουχαρέμ Ιντζέ την τελευταία στιγμή.
Το ερώτημα, τώρα, είναι ποιον θα ψηφίσουν οι ψηφοφόροι του στον δεύτερο γύρο. Σε δηλώσεις του αργά το βράδυ ο 55χρονος Ογάν επέκρινε τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν, αλλά απέφυγε να υποστηρίξει κάποιον εκ των δύο μονομάχων, κατηγορώντας τους ότι είναι πολύ κοντά σε ομάδες που περιέγραψε ως «τρομοκράτες». Ο εκλογικός σύμμαχος του Ερντογάν, το κόμμα Huda Par, ιδρύθηκε από άτομα που συνδέονται με τη φιλοκουρδική μαχητική ομάδα Χεζμπολάχ - η οποία δεν σχετίζεται με την ομώνυμη λιβανική ομάδα. Στην περίπτωση του Κιλιτσντάρογλου, η συμμαχία του κέρδισε κρίσιμη υποστήριξη από Κούρδους πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένου του HDP, που η κυβέρνηση κατηγορεί για δεσμούς με το PKI.
«Σε σύγκριση με τον αντίπαλό του, ο Ερντογάν βρίσκεται σε καλύτερη θέση για να κερδίσει τις ψήφους που πήρε ο υπερεθνικιστής υποψήφιος Ογάν στον πρώτο γύρο», είπε ο Πίκολι.