Η προεκλογική εκστρατεία ενόψει των εκλογών της Κυριακής στην Πορτογαλία πλησιάζει στο τέλος της και όλα δείχνουν ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Αντόνιο Κόστα θα κερδίσει τις εκλογές και ο απερχόμενος πρωθυπουργός θα παραμείνει στο πόστο του για άλλη μια τετραετία.
Το βασικό ερώτημα είναι κατά πόσον οι Σοσιαλιστές θα εξασφαλίσουν την αυτοδυναμία, ή θα αναγκαστούν να επαναλάβουν το μοντέλο που κυβέρνησε την Πορτογαλία τα τελευταία χρόνια -κυβέρνηση μειοψηφίας με τη στήριξη των κομμάτων της Αριστεράς- ένα μοντέλο που ήθελε να εφαρμόσει και ο Πέδρο Σάντσεθ στην Ισπανία προκειμένου να αρθεί το εκεί πολιτικό αδιέξοδο, αλλά δεν τα κατάφερε. «Αν δεν υπάρξει κάποια κατάρρευση της δεξιάς, μια απόλυτη πλειοψηφία του Σοσιαλιστικού Κόμματος φαίνεται λίγο πιθανή», εκτιμά ο πολιτειολόγος Αντόνιο Κόστα Πίντο.
Την ώρα που λαϊκιστικά κόμματα στα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος ενίσχυαν τις δυνάμεις τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Πορτογαλία αποδείχθηκε φάρος για τη σοσιαλδημοκρατία. Αν και ο συνασπισμός της Δεξιάς του Πέδρο Πάσος Κοέλιο είχε λάβει τις περισσότερες ψήφους στην εκλογική αναμέτρηση του 2015, η κυβέρνηση μειοψηφίας του άντεξε μόλις 11 μέρες και ανατράπηκε από τον Αντόνιο Κόστα, που υποσχόταν να γυρίσει σελίδα στη λιτότητα και εξασφάλισε τη στήριξη της ακροαριστεράς. Έκτοτε ο Αντόνιο Κόστα και οι υποστηρικτές του από το αντικαπιταλιστικό Αριστερό Μπλοκ και τα κομμουνιστικά κόμματα κατάφεραν όχι μόνον να διατηρήσουν τη συνεργασία τους, αλλά και να φέρουν πολιτική και οικονομική σταθερότητα σε μια χώρα που είχε λάβει πριν από οκτώ χρόνια από ΕΕ και ΔΝΤ δάνεια 78 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης.
Κατακερματισμένη η πορτογαλική Δεξιά
Την ίδια ώρα οι αντίπαλοι των Σοσιαλιστών εμφανίζονται εξασθενημένοι και κατακερματισμένοι. Ο παραδοσιακός ψηφοφόρος της δεξιάς ή της κεντροδεξιάς είχε παλαιότερα να επιλέξει μεταξύ δύο κομμάτων, αλλά τώρα έχει πολλές επιλογές. Με την πλάτη στον τοίχο -υπολείπεται επτά μονάδες στις τελευταίες δημοσκοπήσεις των Σοσιαλιστών- το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, που κυβέρνησε τη χώρα κατά τα χρόνια της εφαρμογής του προγράμματος διάσωσης, υπόσχεται μειώσεις φόρων, την ώρα που ο Κόστα εμφανίζεται ως θεματοφύλακας της δημοσιονομικής πειθαρχίας υποσχόμενος αυτή τη φορά όχι σημαντικές αυξήσεις των μισθών αλλά πρωτογενή πλεονάσματα, επιδιώκοντας να κερδίσει και τους Κεντρώους ψηφοφόρους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, όπως ο Αντόνιο Κόστα Πίντο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Λισαβόνας, ο Κόστα προτιμά να διασφαλίσει την υγιή δημοσιονομική διαχείριση παρά να ενδώσει στις πιέσεις της πορτογαλικής Αριστεράς.
Ρυθμιστές οι φιλόζωοι;
Οι αριστεροί σύμμαχοι του Κόστα πιστώνονται με 10% των προθέσεων ψήφου το Αριστερό Μπλοκ της Καταρίνα Μάρτινς και 6% ο συνασπισμός κομμουνιστών-πρασίνων με επικεφαλής τον Ζερόνιμο ντε Σόουζα. Αυτοί οι δύο σχηματισμοί, με τους οποίους ο Κόστα έπρεπε να διεξάγει εδώ και τέσσερα χρόνια σκληρές διαπραγματεύσεις πριν από την ψήφιση κάθε προϋπολογισμού, θέλουν να συνεχίσουν να αποτελούν ένα αντίβαρο στην εξουσία του σοσιαλιστή πρωθυπουργού της Πορτογαλίας. Όμως ο Κόστα καλεί τους πολίτες να ψηφίσουν αυτόν, μάλλον, στο όνομα της «σταθερότητας» επικαλούμενος ως αντιπαράδειγμα τη γειτονική Ισπανία, που είναι υποχρεωμένη να πραγματοποιήσει τις τέταρτες εκλογές της μέσα σε τέσσερα χρόνια επειδή ο σοσιαλιστής Πέδρο Σάντσεθ δεν έλαβε αρκετή υποστήριξη για να επανέλθει στην εξουσία.
Μικρός νεωτερισμός στην πορτογαλική πολιτική σκακιέρα είναι το φιλοζωικό κόμμα PAN («Άνθρωποι-Ζώα-Φύση») που έχει λιγότερες ιδεολογικές εμμονές από τα αριστερά κόμματα, μπορεί να φθάσει το 3% των ψήφων και να έχει κι αυτό λόγο στην ισορροπία δυνάμεων στους κόλπους του νέου κοινοβουλίου. Ανάλογα με το εύρος της νίκης του, ο απερχόμενος πρωθυπουργός θα μπορέσει να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση μειοψηφίας με τη στήριξη ενός ή περισσότερων απ' αυτά τα κόμματα. Κι όπως εκτιμά η αναλύτρια Μαρίνα Κόστα Λόμπο «ο Κόστα έχει μπροστά του πολλές μισάνοιχτες πόρτες»...