Η ΕΕ υπόσχεται πολλά, αλλά κινδυνεύει να αφήσει την Ουκρανία με άδεια χέρια, προειδοποιεί το Politico, στον απόηχο της χθεσινής συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες.
Αγκαλιές, ζεστές φωτογραφίες και υποσχέσεις... Παρά τα όσα συνέβησαν στις έξι σύντομες εβδομάδες από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, αυτά ήταν περίπου όλα όσα είχαν να προσφέρουν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, γράφει το Politico, σχολιάζοντας όσα συνέβησαν στην κρίσιμη συνάντηση.
ΕΕ: Σύνοδος χωρίς «λευκό καπνό» για την Ουκρανία
Σίγουρα, κατέστρωσαν σχέδια για την ενίσχυση του αμυντικού τομέα της ΕΕ -και βραχυπρόθεσμα αυτό ίσως έχει μεγαλύτερη σημασία-, αλλά δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε νέες δεσμεύσεις για την ενίσχυση της Ουκρανίας στο άμεσο μέλλον, σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Το Κίεβο παλεύει με τη διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας και της ανταλλαγής πληροφοριών από τις ΗΠΑ, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ αυξάνει την πίεση στον Ζελένσκι για την επίτευξη μιας γρήγορης ειρηνευτικής συμφωνίας με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Πριν από τη συνάντηση στις Βρυξέλλες, διπλωμάτες από χώρες που υποστηρίζουν σταθερά την Ουκρανία είχαν εκφράσει την ελπίδα ότι η συνάντηση θα έφερνε νέες δεσμεύσεις που θα έθεταν το Κίεβο σε ισχυρότερη θέση. Αλλά, ύστερα από 10 ώρες συνομιλιών, και παρά τον δημόσιο εναγκαλισμό του Ζελένσκι με τους ηγέτες των δύο κορυφαίων θεσμικών οργάνων της ΕΕ -την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Αντόνιο Κόστα-, τα τελικά συμπεράσματα που μεσολάβησαν μεταξύ των ηγετών των κρατών-μελών επικεντρώθηκαν μόνο στις συλλογικές τους προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός κατακερματισμένου αμυντικού τομέα στην Ευρώπη.
Το τμήμα σχετικά με την Ουκρανία δεν πέρασε καν την έγκριση των 27 μελών, λόγω της αντίθεσης του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος δεν έχει κρύψει την υποστήριξή του στον Πούτιν και ο οποίος δήλωσε και την αντίθεσή του στη δήλωση πριν από τη συνάντηση και επέμεινε σε αυτή τη στάση. Χωρίς την Ουγγαρία, 26 χώρες υπέγραψαν μια δήλωση για την Ουκρανία που χαράζει κόκκινες γραμμές για μελλοντικές ειρηνευτικές συνομιλίες, ζητεί την ένταξη του Κιέβου στο μπλοκ και δεσμεύεται για μελλοντική στρατιωτική βοήθεια χωρίς συγκεκριμένους στόχους.
Στο ρεπορτάζ του Politico επισημαίνεται ότι οι εργασίες για τα μελλοντικά πακέτα εξοπλισμών προς την Ουκρανία θα συνεχιστούν στο πλαίσιο ενός συνασπισμού προθύμων, ενδεχομένως με τη συμμετοχή μη μελών της ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο.
Πριν από τη συγκέντρωση, η επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, Κάγια Κάλας, είχε επιχειρήσει να συσπειρώσει τα κράτη-μέλη γύρω από μια προσπάθεια να αντλήσει τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια ευρώ για παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του 2025, σύμφωνα με αρκετούς διπλωμάτες. Ωστόσο, παρά τις εκτεταμένες συνομιλίες μεταξύ διπλωματών, η προσπάθεια αυτή δεν κατάφερε να κερδίσει ομόφωνη υποστήριξη.
Η ανάγκη για παροχή στρατιωτικής βοήθειας
Στις συζητήσεις μεταξύ των ηγετών κεκλεισμένων των θυρών, η Κάλας δήλωσε ότι το μπλοκ θα πρέπει να επικεντρωθεί στην παροχή όπλων για την Ουκρανία και όχι μόνο στην απόκτησή τους για δική τους χρήση, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες της ΕΕ.
Ο Ζελένσκι πέτυχε την Πέμπτη μερικές συγκεκριμένες δεσμεύσεις, αλλά όχι από την ΕΕ. Η Νορβηγία δεσμεύτηκε να ενισχύσει την άμεση στρατιωτική της βοήθεια προς την Ουκρανία σε 8 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2025, υπερδιπλασιάζοντας την προηγούμενη δέσμευσή της.
Το μείζον ερώτημα που πλανάται γύρω από το μέλλον της Ουκρανίας είναι αν η ΕΕ μπορεί να αντικαταστήσει ή να αντισταθμίσει με κάποιον τρόπο τη διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας και πληροφοριών των ΗΠΑ στο ουκρανικό μέτωπο.
Ο Εσθονός πρωθυπουργός Κρίστεν Μίχαλ έθεσε το θέμα κατά τη διάρκεια συζητήσεων που διεξήχθησαν κεκλεισμένων των θυρών, σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ που έχει άμεση γνώση τους, ρωτώντας: «Μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας;». Η απάντηση ήταν μια ηχηρή σιωπή.
Οι χώρες της ΕΕ έχουν δεσμευτεί συλλογικά να παράσχουν στην Ουκρανία περισσότερη οικονομική και στρατιωτική στήριξη απ' ό,τι οι ΗΠΑ από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας πριν τρία χρόνια. Αυτή η στήριξη θα συνεχίσει να ρέει τους επόμενους μήνες, με περίπου 30 δισεκατομμύρια ευρώ σε οικονομική βοήθεια που προορίζονται για το 2025 μέσω δανείων που υποστηρίζονται από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας.
Ωστόσο, το τέλος της στρατιωτικής υποστήριξης των ΗΠΑ αφήνει ένα μεγάλο κενό στην ικανότητα των συμμάχων να υποστηρίξουν την Ουκρανία σε όλες τις πτυχές του πολέμου, κυρίως όσον αφορά την παροχή πληροφοριών και τη στόχευση για όπλα ακριβείας.
«Το τέλος της ανταλλαγής πληροφοριών είναι πράγματι πολύ σημαντικό για την Ουκρανία» δήλωσε στο Politico ο συνταγματάρχης Φίλιπ Ίνγκραμ, πρώην αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών του βρετανικού στρατού.
«Σημαίνει ότι χάνει την πρόσβαση σε πληροφορίες που έχουν να κάνουν με την εύρεση στόχων για πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, αλλά και την αναχαίτιση εισερχόμενων πυραύλων και στόλων μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ απλώς δεν έχουν μεγάλη ικανότητα στρατηγικής πληροφόρησης (...) Χώρες όπως η Γερμανία απλώς εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από το ΝΑΤΟ. Αντιμετωπίζουν τώρα την προοπτική να πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους, αλλά αυτό απαιτεί δεκαετίες και εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια», εξήγησε.
10 ώρες συζήτησαν για την άμυνα, 15 λεπτά για την Ουκρανία
Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάθονταν για δείπνο, ένα ρεπορτάζ του NBC News που επικαλείται νυν και πρώην αξιωματούχους των ΗΠΑ έθεσε νέες αμφιβολίες σχετικά με τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, υποδηλώνοντας ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να δεσμευτεί να υπερασπιστεί μόνο τις χώρες που δεσμεύουν ένα συγκεκριμένο ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους για την άμυνα.
Η ανησυχία για μια ενδεχόμενη αποχώρηση των ΗΠΑ ή υποβάθμιση της αρχιτεκτονικής ασφαλείας της Ευρώπης έχει πυροδοτήσει μια από τις μεγαλύτερες γεωπολιτικές κρίσεις που έχουν πλήξει την ήπειρο εδώ και δεκαετίες, με τους ηγέτες να επιδίδονται σε μια φρενήρη διπλωματία τις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Όταν όλα τελείωσαν στις Βρυξέλλες, ο αγώνας των Ευρωπαίων να αποφύγουν την απώλεια της αμερικανικής εγγύησης ασφαλείας αποδείχθηκε ότι ήταν η κυρίαρχη προτεραιότητά τους. Το να βοηθήσουν στην ενίσχυση της θέσης της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κατέληξε να είναι ένα δευτερεύον ζήτημα - όπως αποδεικνύεται από τον χρόνο που ξόδεψαν μιλώντας για την Ουκρανία έναντι της άμυνας.
Η συζήτηση για την άμυνα διήρκεσε το μεγαλύτερο μέρος των 10 ωρών, με τους ηγέτες να συγκρούονται για το πώς θα χρηματοδοτηθεί η αύξηση της άμυνας κατά 800 δισεκατομμύρια ευρώ και πόσο από την επένδυσή τους θα καλυφθεί από ευρωπαϊκές ή μη κοινοτικές πηγές. Οι συνομιλίες για την Ουκρανία, ωστόσο, ολοκληρώθηκαν σε περίπου 15 λεπτά, σύμφωνα με έναν διπλωμάτη της ΕΕ. Αυτό τα είπε όλα, καταλήγει με εμφατικό τρόπο το ρεπορτάζ.