Η πρώτη φάση της μάχης στους κόλπους της ΕΕ για το πλαφόν στο φυσικό αέριο έληξε με νίκη της συμμαχίας του Νότου, στην οποία πρωτοστάτησε η Ελλάδα.
Η πρόταση της Κομισιόν κρίθηκε μη ικανοποιητική, και οι «μεγάλοι» υπαναχώρησαν μπροστά στην απειλή βέτο Ελλάδας, Ισπανίας και άλλων χωρών.
Ενδεικτικό της έντασης που επικρατεί - και ενώ ο Βλαντιμίρ Πούτιν απειλεί την ΕΕ με σοβαρές επιπτώσεις αν μπει πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο - είναι πως την ανεπάρκεια της πρότασης Φον ντερ Λάιεν για πλαφόν 275 ευρώ/MWh, αναγνώρισε ακόμη και ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς. Μιλώντας στην ΕΡΤ ο κ. Σχοινάς παραδέχθηκε πως η πρόταση της Ευρωπαϊκής Eπιτροπής για το πλαφόν στο φυσικό αέριο είναι υψηλή. Μάλιστα ο κ. Σχοινάς επεσήμανε πως η διαπραγμάτευση στο Συμβούλιο των υπουργών θα φέρει το όριο προς τα κάτω και πως υπάρχει πλέον πρόταση στο τραπέζι.
Όπως είπε χαρακτηριστικά «Το λέω κι εγώ ότι είναι υψηλό το όριο στη βάση του οποίου γίνεται συζήτηση. Έχει κι άλλες προϋποθέσεις πέρα του ύψους του ορίου. Όλα αυτά όμως γιατί γίνονται; Γιατί απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρξει συζήτηση στο Συμβούλιο Υπουργών είναι να υπάρχει η πρόταση της Επιτροπής και η απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρχει πρόταση της Επιτροπής είναι να υπάρχει ένας συγκερασμός των διαφορετικών απόψεων γύρω από αυτό το ευαίσθητο θέμα. Κάνουμε λοιπόν εκκίνηση ψηλά γιατί ξέρουμε ότι η διαπραγμάτευση στο Συμβούλιο των υπουργών θα φέρει το όριο προς τα κάτω, αλλά τουλάχιστον είναι η πρώτη φορά που έχουμε πρόταση στο τραπέζι. Χωρίς υψηλό όριο δεν θα υπήρχε καν πρόταση στο τραπέζι. Καταλαβαίνω ότι αυτά είναι λίγο πιο σύνθετα στην ευρωπαϊκή πολιτική από ότι η εθνική πολιτική ατζέντα πολλές φορές απλοποιεί. Αλλά εδώ μιλάμε για ένα θέμα που έχει να κάνει και με τους προμηθευτές μας, έχει να κάνει με το κατά πόσο η ύπαρξη του πλαφόν θα βοηθήσει να έχουμε παρόχους ή θα τους διώξει να πάνε σε άλλες περιοχές του κόσμου; Είναι πολύ πιο σύνθετη εξίσωση».
Οι συμμαχίες της Ελλάδας και η απειλή βέτο
Είχε προηγηθεί ένα απίστευτο παρασκήνιο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, το πρωί της Πέμπτης, όπου η Ελλάδα κατάφερε να χτίσει μια συμμαχία με τις χώρες του «Νότου», κόντρα στη Γερμανία και τις χώρες του Βορρά, και να βάλει βέτο στη διευκόλυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ και του μηχανισμού, αν πρώτα δεν υπάρξει συμφωνία για το πλαφόν στο φυσικό αέριο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στις τοποθετήσεις των εκπροσώπων των χωρών Βέλγιο, Βουλγαρία, Ισπανία και Ελλάδα μιλήσαν πρώτοι και εξέφρασαν τη θέση που είχαν συμφωνήσει νωρίτερα, να μη δώσουν το πράσινο φως στη διευκόλυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ και του μηχανισμού.
Τελικά, κατάφεραν να περάσουν το βέτο, με την επίτροπο Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, να το επιβεβαιώνει, καθώς, αφού μίλησαν όλοι, αναβλήθηκε η αποδοχή του σημερινού κανονισμού για τη διευκόλυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ και του μηχανισμού αλληλεγγύης, ώστε να υιοθετηθούν ταυτόχρονα στο επόμενο έκτακτο συμβούλιο υπουργών που πιθανότατα τοποθετείται στις 13 Δεκεμβρίου.
Το παρασκήνιο πριν από τη συνεδρίαση
Σύμφωνα με ανώτατη πηγή του υπουργείου Ενέργειας που μίλησε στο iefimerida.gr πριν από την έναρξη της συνεδρίασης, στις 8:15 το πρωί, η ελληνική αντιπροσωπεία πήρε την πρωτοβουλία να καλέσει τους εκπροσώπους 15 χωρών προκειμένου να διαπιστωθεί αν η συμμαχία του «Νότου» μπορεί να χτίσει ένα blocking minority και να ασκήσει βέτο, κάτι που τελικά επιτεύχθηκε.
Και η Ισπανία συντάχθηκε με την πρόταση της Ελλάδας
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μεταξύ των 15 η έκπληξη ήρθε από την Ισπανία που συντάχθηκε με την ελληνική θέση. Τελικά Ελλάδα, Βέλγιο, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Κροατία, Σλοβακία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Λιθουανία συμφώνησαν να μπουν στο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας και να ξεκαθαρίσουν ότι δεν δίνουν πολιτική έγκριση σήμερα και να τα μπλοκάρουν.
Σκρέκας από Βρυξέλλες: Πλαφόν στα 275 ευρώ δεν είναι στην ουσία πλαφόν
To να μπει μια οροφή (ένα πλαφόν) στα 275 ευρώ δεν είναι στην ουσία οροφή» τόνισε ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, κατά την άφιξη του στο Συμβούλιο των αρμόδιων Υπουργών στις Βρυξέλλες και επισήμανε ότι ένα πλαφόν μεταξύ «150 ευρώ και 200 ευρώ είναι ρεαλιστική οροφή».
Ο κ. Σκρέκας προσέθεσε πως «η ενεργειακή κρίση είναι σοκαριστική. Για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Γι' αυτόν τον λόγο πρέπει να κάνουμε κάτι. Δεν μπορούμε να μένουμε χωρίς να κάνουμε τίποτα. Οι τιμές που εκτοξεύονται απειλούν τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Χάνουμε πολύτιμο χρόνο χωρίς αποτελέσματα. Πρέπει να προστατεύσουμε τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και την αξιοπιστία της Ευρώπης, κι αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε στο σημερινό Συμβούλιο».
Ερωτηθείς για το τι θα έπρεπε να έχει προτείνει η Κομισιόν, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας σημείωσε ότι «ένας διορθωτικός μηχανισμός πρέπει να είναι πιο ρεαλιστικός, γιατί ακόμη και τον Αύγουστο, εκείνη την περίοδο που υποφέραμε από τις τιμές στο φυσικό αέριο που είχαν εκτοξευτεί, αυτός ο διορθωτικός μηχανισμός δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί. Σίγουρα πρέπει να είναι διαφορετικός και λογικός. Πρέπει να είναι αυτός που θα μας βοηθήσει να ρίξουμε τις τιμές του φυσικού αερίου. Διότι αυτή τη στιγμή αυτό είναι μεγάλο ζήτημα. Το μεγάλο ζήτημα που έχει η Ευρώπη είναι ότι αγοράζουμε το πιο ακριβό φυσικό αέριο στον κόσμο».
«Πρέπει να αντιδράσουμε το συντομότερο δυνατόν. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να χάνουμε χρόνο» ανέφερε ο Κώστας Σκρέκας, συμπληρώνοντας ότι « ο μηχανισμός αλληλεγγύης πρέπει να πάει μαζί και να είναι συνδεδεμένος με τον διορθωτικό μηχανισμό».
Οι αντιδράσεις και τι θα γίνει από εδώ και πέρα
Τώρα, θα πρέπει και τα τρία θέματα (αδειοδότησης των ΑΠΕ, του μηχανισμού αλληλεγγύης και πλαφόν) να περάσουν στο επόμενο έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας που θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα στις 13 Δεκεμβρίου.
Η τσεχική προεδρία της ΕΕ από την πλευρά της, δηλώνει αισιόδοξη ότι θα υπάρξει συμφωνία στη νέα έκτακτη Σύνοδο. Μάλιστα ο υπουργός Βιομηχανίας της Τσεχίας είπε μάλιστα ότι «δεν ανοίγουμε ακόμη τη σαμπάνια, αλλά βάζουμε το μπουκάλι στο ψυγείο».
Από την πλευρά της η Ολλανδία εξέφρασε τη δυσαρέσκεια για το αδιέξοδο στη σύνοδο των υπουργών. Μαζί με τη Γερμανία αντιτάσσονται στην επιβολή πλαφόν θεωρώντας ότι θα οδηγήσει στην διοχέτευση του φυσικού αερίου σε χώρες εκτός Ένωσης.
H αρμόδια επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον παραδέχθηκε ότι δεν ήταν εύκολη συνεδρίαση, αλλά τόνισε ότι «το ανώτατο όριο και η διάρκεια του μηχανισμού παρέμβασης έχουν τεθεί με μεγάλη προσοχή για τον περιορισμό των κινδύνων».