Η ΕΕ και η Ουκρανία στηρίζονται σε πολύ στενούς δεσμούς, παρ' όλη την προσπάθεια της Ρωσίας να τους διαρρήξει.
Με την αποχώρηση από τη Σοβιετική Ένωση το 1991, η Ουκρανία επιθυμούσε να ακολουθήσει τον δικό της δρόμο, συμπεριλαμβανομένης της σφυρηλάτησης στενότερων δεσμών με την υπόλοιπη Ευρώπη. Και κάτω από δύσκολες συνθήκες η ΕΕ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας ισχυρής σχέσης.
Οι σχέσεις της Ουκρανίας με τη Ρωσία όμως ποτέ δεν εξομαλύνθηκαν. Παρέμειναν πάντα τεταμένες λόγω της αποφασιστικότητας της τελευταίας να διατηρήσει τη χώρα στη σφαίρα επιρροής της.
Το 2014, η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, μια κίνηση που καταδικάστηκε έντονα από την ΕΕ. Διεξάγει επίσης έναν υβριδικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών μέτρων και επιθέσεων παραπληροφόρησης, που έχουν προκαλέσει αφόρητη πολιτική, κοινωνική και οικονομική πίεση στη χώρα.
Συμφωνία σύνδεσης
Τον Σεπτέμβριο του 2014, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε τη συγκατάθεσή του για τη συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας, η οποία περιλαμβάνει μια βαθιά και συνολική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου. Η συμφωνία καθιέρωσε την πολιτική σύνδεση και την οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας και προέβλεπε αμοιβαία ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά.
Η συμφωνία καθόρισε βασικούς κανόνες συνεργασίας σε τομείς όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και η εκπαίδευση. Ζήτησε επίσης από την Ουκρανία να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις και να σεβαστεί τις δημοκρατικές αρχές, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
Βασικός εμπορικός εταίρος η ΕΕ
Η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ένωσε ουσιαστικά τις αγορές της ΕΕ και της Ουκρανίας με την κατάργηση των εισαγωγικών δασμών και την απαγόρευση άλλων εμπορικών περιορισμών, αν και με συγκεκριμένους περιορισμούς και μεταβατικές περιόδους σε ευαίσθητους τομείς, όπως το εμπόριο γεωργικών προϊόντων.
Η ΕΕ είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Ουκρανίας, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το 40% του διεθνούς εμπορίου της χώρας.
Visa- ειδικό καθεστώς για τους Ουκρανούς
Τον Απρίλιο του 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστήριξε μια συμφωνία για την εξαίρεση των Ουκρανών πολιτών από τις απαιτήσεις βίζας βραχείας διαμονής της ΕΕ.
Οι Ουκρανοί που διαθέτουν βιομετρικό διαβατήριο μπορούν να εισέλθουν στην ΕΕ χωρίς βίζα για 90 ημέρες σε οποιαδήποτε περίοδο 180 ημερών, για τουρισμό, επίσκεψη συγγενών ή φίλων ή για επαγγελματικούς σκοπούς, αλλά όχι για εργασία. Η εξαίρεση ισχύει για όλες τις χώρες της ΕΕ, εκτός από την Ιρλανδία.
Πολύπλευρη στήριξη
Υπάρχουν διάφορες πρωτοβουλίες της ΕΕ για να στηρίξουν την οικονομία της Ουκρανίας, να βοηθήσουν την πράσινη μετάβασή της και να ενισχύσουν την προσπάθεια της χώρας να μεταρρυθμιστεί.
Από το 2014, περισσότερα από 17 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια έχουν κινητοποιηθεί από την ΕΕ και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να υποστηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις στην Ουκρανία, αξιολογώντας σε κάθε φάση ανάλογα με την πρόοδό τους.
Από το 2015, περισσότεροι από 11.500 Ουκρανοί φοιτητές έχουν συμμετάσχει στο πρόγραμμα Erasmus+.
Η ΕΕ επενδύει σε έργα για την τόνωση της οικονομίας της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης στήριξης σε 100.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, βοήθειας σε περισσότερες από 10.000 επιχειρήσεις σε αγροτικές περιοχές και κεφαλαίων για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό ων δημοσίων υπηρεσιών.
Βοήθεια στην πανδημία
Από την έναρξη της πανδημίας, η ΕΕ έχει κινητοποιήσει περισσότερα από 190 εκατομμύρια ευρώ για την Ουκρανία για να στηρίξει τις άμεσες ανάγκες και την κοινωνικοοικονομική ανάκαμψη, καθώς και 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ σε μακροοικονομική βοήθεια.
Η ΕΕ έχει προμηθεύσει περισσότερα από 36 εκατομμύρια είδη ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού, καθώς και ασθενοφόρα, κρίσιμο ιατρικό εξοπλισμό και εκπαίδευση για το υγειονομικό προσωπικό. Σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, η ΕΕ παρέχει τρόφιμα και φάρμακα σε ευάλωτες οικογένειες.
Βραβείο Ζαχάρωφ
Βραβείο Ζαχάρωφ Το 2018 το Κοινοβούλιο απένειμε το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης στον Όλεγκ Σέντσοφ. Ο Ουκρανός σκηνοθέτης και ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα φυλακίστηκε επειδή διαμαρτυρήθηκε για την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία στην Πλατεία Ανεξαρτησίας στο Κίεβο, αλλά αφέθηκε ελεύθερος από τη φυλακή στις 7 Σεπτεμβρίου 2019 ως μέρος μιας συμφωνίας ανταλλαγής κρατουμένων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Το Ευρωκοινοβούλιο σθεναρά απέναντι στη Ρωσία
Τους τελευταίους μήνες, η Ρωσία ενισχύει τη στρατιωτική της παρουσία κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας. Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2021, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τη Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματά της απειλώντας την Ουκρανία και είπαν ότι οποιαδήποτε επιθετικότητα από τη Μόσχα πρέπει να έχει υψηλό οικονομικό και πολιτικό τίμημα.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε ήδη εκφράσει σοβαρή ανησυχία για τη μεγάλη ρωσική στρατιωτική συσσώρευση στα σύνορα με την Ουκρανία και στην παράνομα κατεχόμενη Κριμαία σε ψήφισμα που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2021.
Μέλη της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Κοινοβουλίου και της υποεπιτροπής ασφάλειας και άμυνας ολοκλήρωσαν χθες την διερευνητική αποστολή του Ευρωκοινοβουλίου στην Ουκρανία από τις 30 Ιανουαρίου έως την 1η Φεβρουαρίου, ως έμπρακτη στάση αλληλεγγύης.