Ο Economist δημοσίευσε άρθρο στο οποίο αποτυπώνει γλαφυρά την κατάσταση στην οποία έχει σύρει την Τουρκία με την πολιτική του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Εν όψει εκλογών στην Τουρκία, το άρθρο κάνει μία αναδρομή σε «έργα και ημέρες» του Τούρκου προέδρου, σημειώνοντας πως όσο περνούν τα χρόνια γίνεται και πιο αυταρχικός.
Μάλιστα, σχολιάζει πως βλέποντας ότι χάνει στις δημοσκοπήσεις, μπορεί να γίνει ακόμη πιο επικίνδυνος, αναφέροντας ως παράδειγμα εδαφικές διαμάχες με την Ελλάδα.
Στο άρθρο στον Economist, o Τούρκος πρόεδρος χαρακτηρίζεται «νταής», τον οποίο η Δύση θα πρέπει να «επαναφέρει στην τάξη, προειδοποιώντας τον».
«Η Tουρκία διαθέτει τον υπ' αριθμόν 2 μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ. Διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο σε μια ταραγμένη γειτονιά, ιδίως στη σπαρασσόμενη από τον πόλεμο Συρία. Ασκεί αυξανόμενη επιρροή στα δυτικά Βαλκάνια, στην ανατολική Μεσόγειο και πιο πρόσφατα στην Αφρική. Πάνω απ' όλα, είναι σημαντική στη Μαύρη Θάλασσα και στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Έτσι, οι εξωτερικοί παράγοντες θα πρέπει να δώσουν προσοχή στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της Τουρκίας, τις οποίες ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε αυτή την εβδομάδα ότι θα διεξαχθούν στις 14 Μαΐου. Πόσω μάλλον που, υπό τον όλο και πιο ασταθή πρόεδρό της, η χώρα βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής.
Η συμπεριφορά του κ. Ερντογάν, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, θα μπορούσε να σπρώξει αυτό που σήμερα είναι μια βαθιά προβληματική δημοκρατία στο χείλος του γκρεμού προς μια πλήρη δικτατορία» ξεκινά στο άρθρο του ο Economist, και συνεχίζει:
«Οταν έγινε πρώτη φορά πρωθυπουργός, τον Μάρτιο του 2003, ο Ερντογάν γέμισε υποσχέσεις τη χώρα. Οι κοσμικοί φοβόντουσαν ότι είχε μια υπερβολικά ισλαμική ατζέντα, αλλά ο ίδιος και το κόμμα του (ΑΚ) δεν προχώρησαν πολύ στην εφαρμογή της.
»Τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του κ. Ερντογάν έδωσαν νέα οικονομική και πολιτική σταθερότητα σε μια χώρα που για δεκαετίες δεν είχε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Απομάκρυνε τους στρατηγούς, οι οποίοι είχαν πολύ συχνά αναμειχθεί στην πολιτική και είχαν οργανώσει πραξικοπήματα. Έφερε μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της οικονομίας. Έβγαλε ακόμη και φιλειρηνικά αισθήματα προς τους Κούρδους, τη μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα της Τουρκίας, οι οποίοι επί μακρόν υπέφεραν από διώξεις στα χέρια του στρατού. Το 2005 εξασφάλισε επάξια ένα βραβείο, που είχε διαφύγει από όλους τους προκατόχους του: την επίσημη έναρξη των συνομιλιών για την ένταξη της Τουρκίας μια μέρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ο αυταρχικός Ερντογάν κάθεται στο παλάτι του και δίνει εντολές σε αυλικούς
Στη συνέχεια, το άρθρο αναφέρεται στην αλλαγή της συμπεριφοράς του Ερντογάν, που με τα χρόνια γίνεται όλο και πιο αυταρχικός.
«Ωστόσο, όσο περισσότερο καιρό ο κ. Ερντογάν βρίσκεται στην εξουσία τόσο πιο αυταρχικός γίνεται. Επειτα από 11 χρόνια ως πρωθυπουργός εξελέγη πρόεδρος και άρχισε να μετατρέπει σε κυρίαρχο αυτό το προηγουμένως αδύναμο αξίωμα. Υστερα από μια απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, έβαλε να απομακρύνουν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους από τις δουλειές τους ή να συλλάβουν, συχνά για τον ελάχιστο ψίθυρο μιας σχέσης με τη θρησκευτική ομάδα που κατηγορήθηκε για τη συνωμοσία, όπως για παράδειγμα ότι είχε φοιτήσει σε ένα από τα σχολεία της ως παιδί», σχολιάζει.
Το άρθρο αναφέρει πως ο Ερντογάν με την πάροδο του χρόνου «διέβρωσε» όλους τους ελέγχους και τις ισορροπίες στο κράτος, ενώ έχει μετατρέψει τα ΜΜΕ σε μεγάλο βαθμό «σε εργαλείο κρατικής προπαγάνδας».
«Εχει, στην πραγματικότητα, λογοκρίνει το διαδίκτυο. Έχει ρίξει στη φυλακή πολλούς επικριτές, συμπεριλαμβανομένων των ηγετών της αντιπολίτευσης. Έχει παραγκωνίσει τους αντιπάλους του μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Έχει υπονομεύσει τη δικαιοσύνη, χρησιμοποιώντας τα δικαστήρια για να παρενοχλεί αντιπάλους», λέει χαρακτηριστικά.
«Πλησιάζοντας στην τρίτη δεκαετία της εξουσίας του, κάθεται σε ένα τεράστιο παλάτι και δίνει εντολές σε αυλικούς που φοβούνται να του πουν πότε κάνει λάθος. Οι όλο και πιο εκκεντρικές πεποιθήσεις του γίνονται γρήγορα δημόσια πολιτική. Έτσι, έχει επιβάλει σε μια προηγουμένως ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα μια νομισματική θεωρία που είναι εντελώς τρελή. Πιστεύει ότι η θεραπεία για τον πληθωρισμό είναι να γίνει το χρήμα φθηνότερο. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο ο τουρκικός πληθωρισμός βρίσκεται στο 64% και το βιοτικό επίπεδο συρρικνώνεται», προσθέτει ο Economist.
O φόβος του Ερντογάν είναι ο Ιμάμογλου
Στη συνέχεια, το άρθρο εστιάζει στις επερχόμενες εκλογές της χώρας, τον Μάιο. Ο Ερντογάν έχασε τις δημοτικές εκλογές στις τρεις μεγάλες πόλεις (Άγκυρα, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη), ενώ και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μπορεί να χάσει την προεδρία σε τέσσερις μήνες.
Ωστόσο, δείχνει να είναι αποφασισμένος να γείρει ένα ήδη άνισο πεδίο ακόμη περισσότερο υπέρ του.
«Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ίσως ο πιο πιθανός αντίπαλος του κ. Ερντογάν, καταδικάστηκε πρόσφατα σε φυλάκιση και του απαγορεύθηκε η άσκηση πολιτικής, επειδή αποκάλεσε "ηλίθιους" τους εκλογικούς αξιωματούχους που ακύρωσαν την πρώτη του νίκη ως δημάρχου. Η κυβέρνηση ζητά από το Συνταγματικό Δικαστήριο να κλείσει το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (hdp), το μεγαλύτερο κουρδικό κόμμα, πολλοί από τους ηγέτες του οποίου μαραζώνουν στη φυλακή. Το δικαστήριο έχει παγώσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς του. Η αντιπολίτευση θα χρειαστεί την υποστήριξη των Κούρδων ψηφοφόρων, αν πρόκειται να ανατρέψει τον πρόεδρο», κρίνει το άρθρο.
«Ο Ερντογάν παρομοίασε κάποτε τη δημοκρατία με ένα ταξίδι στο τραμ: όταν φτάνεις στον προορισμό σου, κατεβαίνεις. Υπό την ηγεσία του, οι εκλογές σπάνια ήταν απόλυτα δίκαιες, αλλά ήταν σε γενικές γραμμές ελεύθερες, με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού ψηφοφόρων. Η ανησυχία αυτήν τη φορά είναι ότι, με τον κ. Ερντογάν να φοβάται την ήττα, θα αποβιβαστεί και θα διασφαλίσει ότι οι εκλογές δεν θα είναι ούτε δίκαιες ούτε ελεύθερες» σημειώνει ο Economist, και προσθέτει πως η Δύση θα πρέπει να έχει μάτια και στόματα ανοιχτά.
«O απομονωμένος Ερντογάν θα υποδαυλίσει εδαφικές διαμάχες με Ελλάδα και Κύπρο»
Μάλιστα, το άρθρο αναφέρει πως ένας «πληγωμένος» από το εκλογικό αποτέλεσμα, σε περίπτωση ήττας, Ερντογάν, μπορεί να γίνει επικίνδυνος, δημιουργώντας ακόμη και εντάσεις με την Ελλάδα, με αφορμή εδαφικές διαμάχες.
«Οι δυτικοί ηγέτες πρέπει να μιλήσουν. Η Αμερική και η Ε.Ε. πολύ συχνά απέφευγαν να επικρίνουν τον κ. Ερντογάν από φόβο μήπως αποξενώσουν έναν κομβικό, αν και προβληματικό σύμμαχο. Κανείς δεν θέλει μια τόσο σημαντική χώρα, όπως η Τουρκία, να γίνει εντελώς ανυπότακτη.
»Όλοι γνωρίζουν ότι ένας αγανακτισμένος, απομονωμένος Τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε να κάνει μεγάλο κακό. Θα μπορούσε να υποδαυλίσει εντονότερες εδαφικές διαμάχες με την Ελλάδα και την Κύπρο. Θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω σύγχυση και διαμάχες στη Συρία. Θα μπορούσε να επιτρέψει στους πέντε εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες στην Τουρκία να σαλπάρουν για τη νότια Ευρώπη, κάτι που πολλοί θα επιχειρούσαν, αν μπορούσαν. Και θα μπορούσε να προχωρήσει πέρα από την τρέχουσα άρνησή του να πάρει θέση στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, συνεχίζοντας να εμποδίζει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας σε αυτό», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο άρθρο του Economist.
«Νταής o Ερντογάν, πρέπει να τον προειδοποιήσει η Δύση»
Καταλήγοντας, το άρθρο κάνει λόγο για έναν «νταή» Ερντογάν, τον οποίο θα πρέπει η Δύση να αρχίσει να τον προειδοποιεί, αν θέλει να βγει από το «χείλος του γκρεμού» η Τουρκία.
«Ωστόσο, η Τουρκία χρειάζεται επίσης τη Δύση, όχι μόνο για να αποκαταστήσει κάποια σταθερότητα στην ταλαιπωρημένη οικονομία της. Αν και οι συνομιλίες για την ένταξή της μπορεί να έχουν κολλήσει, εξακολουθεί να ελπίζει σε μια αναβαθμισμένη και διευρυμένη τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, που θα τονώσει την ανάπτυξη. Πρέπει να βρει τρόπο να αναζωογονήσει τις άμεσες ξένες επενδύσεις, οι οποίες έχουν πέσει λόγω της πολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας.
»Η Τουρκία βασίζεται στη δυτική τεχνολογία για να βελτιώσει τη χαμηλή παραγωγικότητά της. Και θέλει δυτικά όπλα, ιδίως αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη. Δεν θα μπορέσει να εξασφαλίσει τίποτα από αυτά τα πράγματα, αν ο κ. Ερντογάν γυρίσει την πλάτη του στη δημοκρατία και ενταχθεί στο κλαμπ των δικτατόρων. Όλα αυτά του δίνουν ένα ισχυρό κίνητρο να διατηρήσει τη σχέση του με τη Δύση. Και αυτό θα πρέπει να δώσει στους δυτικούς ηγέτες διαπραγματευτική δύναμη.
Ο κ. Ερντογάν είναι ένας νταής που βλέπει την ατολμία ως λόγο για να πιέσει το πλεονέκτημά του, και τη σκληρότητα ως κίνητρο για να επιδιορθώσει τους φράχτες -όπως έκανε πρόσφατα με πολλούς από τους γείτονές του στη Μέση Ανατολή.
Επομένως, οι δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να δείξουν στον κ. Ερντογάν πόσο πολύ τους ενδιαφέρει η συμπεριφορά του, μιλώντας πριν από τις εκλογές, ιδιωτικά και δημόσια, κατά των μελλοντικών απαγορεύσεων για τον κ. Ιμάμογλου και το hdp.
Δεν είναι πολύ αργά για να τραβήξουμε τον κ. Ερντογάν πίσω από το χείλος του γκρεμού. Αλλά η Δύση πρέπει να αρχίσει να τον προειδοποιεί από τώρα», καταλήγει το άρθρο.