Η τελευταία επίσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ στην Αθήνα ως καγκελάριος της Γερμανίας ήταν κάτι περισσότερο από μια εθιμοτυπικού χαρακτήρα «αποχαιρετιστήρια» επίσκεψη, όπως αναφέρει σε εκτενές αφιέρωμα η Deutsche Welle.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η DW, η ατζέντα των συνομιλιών με τον Κυριάκο Μητσοτάκη περιελάμβανε όλα τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την Ελλάδα, από τις σχέσεις με την Τουρκία, το Κυπριακό, το μεταναστευτικό ως και την επανάκαμψη των κρατών-μελών της ΕΕ στο Σύμφωνο Σταθερότητας το 2023 και τη δημοσιονομική πειθαρχία. Το γεγονός ότι τέθηκαν όλα τα σημαντικά θέματα που απασχολούν την Ελλάδα δείχνει, αν μη τι άλλο, ότι η Αθήνα έχει επίγνωση ότι η αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ δεν σημαίνει τομή στις ελληνογερμανικές σχέσεις, αλλά παράδοση σκυτάλης.
Με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να αναμένεται ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση θα αναθεωρήσει επί της ουσίας την πολιτική που ακολούθησε η κυρία Μέρκελ σε ό,τι αφορά την Ελλάδα.
Ενδεικτικό της συνέχειας στη γερμανική εξωτερική πολιτική είναι η πρωτοφανής για τα διεθνή δεδομένα απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ να καλέσει τον πιθανό διάδοχό της, τον σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς, να συμμετάσχει στις διμερείς συναντήσεις που θα έχει με άλλους ηγέτες στο περιθώριο της Συνόδου των σημαντικότερων 20 χωρών (G20) του κόσμου το Σαββατοκύριακο, στη Ρώμη. Ανάμεσα σε αυτούς που θα συναντήσει η κ. Μέρκελ μαζί με τον Όλαφ Σολτς θα είναι ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αλλά και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Έμφαση στα ελληνοτουρκικά στη συνάντηση Μητσοτάκη-Μέρκελ
Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε από την ελληνική πλευρά στα ελληνοτουρκικά. Το θέμα συζητήθηκε διεξοδικά τόσο στο δείπνο που είχε ο κ. Μητσοτάκης με την κ. Μέρκελ την Πέμπτη το βράδυ στην ιδιωτική του κατοικία, όσο και στις συνομιλίες στο Μαξίμου την Παρασκευή.
Στη συνέντευξη τύπου μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών, η καγκελάριος ανέπτυξε τη λογική της γερμανικής πολιτικής απέναντι στην Άγκυρα, η οποία αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα σε αρκετά μεγάλο βαθμό κριτικά και με δυσπιστία.
Ευρωπαϊκή Ενωση και Τουρκία βρίσκονται σε μια «σχέση αλληλεξάρτησης» τόνισε, επισημαίνοντας στη συνέχεια τη σημασία της Τουρκίας ως εταίρου στο ΝΑΤΟ για την ασφάλεια. Έπειτα, η χώρα έχει υποδεχθεί σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες, οι οποίοι παραμένουν εκεί και δεν συνεχίζουν το ταξίδι τους στην Ευρώπη.
Αναφερόμενη στην ένταση που προκάλεσε η Τουρκία πριν από δύο χρόνια στον Έβρο, η καγκελάριος υπενθύμισε ότι η ίδια είχε κατηγορήσει τότε τον Τούρκο πρόεδρο ότι σκόπιμα εκμεταλλεύτηκε ανθρώπους, στέλνοντάς τους στα σύνορα.
Αναφορικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Α. Μέρκελ επισήμανε ότι έχει στηρίξει όλες τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ασκούν κριτική στην Άγκυρα -ορισμένες φορές «μετά από συζήτηση». Επίσης, κατέστησε σαφές ότι θα πρέπει να τηρούνται Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ενώ τόνισε πως «είναι αναγκαίο και τα δύσκολα ζητήματα να επιλύονται με διάλογο, ακόμη κι αν χρειάζεται περισσότερος χρόνος απ' ό,τι θα περίμενε κανείς».
Οι συνομιλίες για το Σύμφωνο Σταθερότητας
Αναφορικά με τα μέτρα λιτότητας που συνόδευαν τα τρία πακέτα στήριξης για την Ελλάδα το διάστημα 2010-2018, η καγκελάριος υποστήριξε τη γραμμή που ακολουθούσε. Ναι μεν είχε επίγνωση για το βάρος που επωμίστηκαν οι Έλληνες πολίτες κατά την οικονομική κρίση -«ξέρω ότι απαίτησα πολλά από τους Έλληνες-, ωστόσο η ίδια ήταν δεσμευμένη υπέρ της διατήρησης της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. «Τελικά, καταφέραμε να βρούμε μια κοινή πορεία, έναν κοινό βηματισμό», σημείωσε. Παράλληλα, επισήμανε ότι εκείνο το διάστημα επικρατούσαν στην Ελλάδα, ανάλογα με το ποιος κυβερνούσε, διαφορετικές αντιλήψεις σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις, και ειδικά τις ιδιωτικοποιήσεις.
Κατά τις συνομιλίες στην Αθήνα αφιερώθηκε πολύς χρόνος στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε πως θεωρεί αναγκαίο να γίνουν αλλαγές. Επίσης, εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα υπάρξουν «παρεμβάσεις στους πολύ αυστηρούς τυπικούς κανόνες του Συμφώνου». Σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωσε ότι σκοπεύει με τη νέα γερμανική κυβέρνηση να διευρύνει «τις ήδη πολύ δυναμικές διμερείς σχέσεις», «αντιμετωπίζοντας και τις όποιες πολύπλοκες εκκρεμότητες» του παρελθόντος. Παράλληλα, τόνισε ότι αυτό δεν σημαίνει πως θα ξεχαστεί η δημοσιονομική πειθαρχία.
Η Α. Μέρκελ επέμεινε πάντως ότι «η ευελιξία του ισχύοντος Συμφώνου δεν είναι καθόλου μικρή». Όπως ενδεικτικά δήλωσε, «δεν νομίζω ότι θα πρέπει να το πετάξουμε στη θάλασσα».
Τα ΜΜΕ της Γερμανίας για την επίσκεψη της Μέρκελ στην Αθήνα
Η επίσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ στην Αθήνα καλύπτεται ευρέως από τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης. Όλα, μάλιστα, αναφέρονται στην παραδοχή της καγκελαρίου ότι απαίτησε πολλά από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της ευρωκρίσης.
«Αποχαιρετιστήρια επίσκεψη σε δύσκολο έδαφος» είναι ο τίτλος του ρεπορτάζ της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD, στο οποίο επισημαίνεται ότι η καγκελάριος δεν υπήρξε πάντα ευπρόσδεκτη στην Ελλάδα. «Σήμερα η υποδοχή ήταν φιλική, αλλά ξύπνησαν και μνήμες από άλλες εποχές», ανέφερε η δημοσιογράφος.
Στο ίδιο πνεύμα, το περιοδικό «Der Spiegel» αναφέρεται σε «αποχαιρετισμό από δύσκολους φίλους» και σημειώνει ότι «είναι μια όμορφη χειρονομία το γεγονός ότι η Μέρκελ πραγματοποιεί μια αποχαιρετιστήρια επίσκεψη στη χώρα από την οποία απαίτησε τόσα». «Δεν θα (τους) λείψει», γράφει το ίδιο περιοδικό σε άλλο δημοσίευμά του για τη σχέση της καγκελαρίου με την Ελλάδα, και διερωτάται: «Θα ζητήσει συγγνώμη από τους Έλληνες που έχασαν τη δουλειά τους στην ευρωκρίση;».
Το περιοδικό «Stern» μεταδίδει ότι «κατά τη διάρκεια της θητείας της Ανγκελα Μέρκελ οι σχέσεις με την Ελλάδα συχνά ήταν δύσκολες» και αναδεικνύει την αναφορά της καγκελαρίου στη σημασία του διαλόγου, κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
«Η επίσκεψη της Μέρκελ σε μια κάπως διαφορετική Ελλάδα»
Το Δίκτυο RND, από την άλλη πλευρά, σε σχόλιο με τίτλο «Η επίσκεψη της Μέρκελ σε μια κάπως διαφορετική Ελλάδα», γράφει ότι η χώρα στην οποία βρέθηκε σήμερα η καγκελάριος είναι «σε εντυπωσιακή άνοδο, με ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Το «τελείωσε» είναι παρελθόν, τονίζει ο αρθρογράφος, και προσθέτει ότι «η ζοφερή ατμόσφαιρα που για χρόνια κυριαρχούσε στις συζητήσεις στο Βερολίνο για την Ελλάδα, φαίνεται σαν ένα λάθος της Ιστορίας -το γεγονός ότι η Μέρκελ αντιστάθηκε στους Σόιμπλε και Λίντνερ εκείνης της εποχής αποδείχθηκε σωστό».
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης «δρα με εντυπωσιακή επιτυχία, ιδιαίτερα στον τομέα της οικονομίας. Μόνο αυτόν τον μήνα, ο απόφοιτος του Harvard και του Stanford ανακοίνωσε επενδύσεις 2 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις ΗΠΑ» συνεχίζει το σχόλιο, και υπενθυμίζει ότι στα χρόνια της κρίσης η κυρία Μέρκελ «άντεξε στις δεξιές λαϊκιστικές πιέσεις στη Γερμανία, αλλά ταυτόχρονα επέβαλε στους Έλληνες αντιδημοφιλή μέτρα λιτότητας».
Σήμερα, «είναι όλοι σε θέση να συγχαρούν ο ένας τον άλλον ως νικητές που αντιστάθηκαν στις συναισθηματικές εξάρσεις της στιγμής», σημειώνει ο συντάκτης.
«Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει μια χώρα με τεράστιες δυνατότητες. Οι ομορφιές της προσελκύουν Αμερικανούς και Ασιάτες στη χώρα, περισσότερο από ποτέ. Οι ΗΠΑ, που έχουν γίνει καχύποπτες με την Τουρκία υπό την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν, επενδύουν σε στρατιωτικές βάσεις σε ελληνικό έδαφος. Την ίδια στιγμή, οι επενδυτές ανταγωνίζονται για γιγάντια αναξιοποίητα κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ελληνικών ακτών.
»Η Μέρκελ αντιστάθηκε στην επαίσχυντη και κοντόφθαλμη αντίληψη των συναδέλφων της. Το διακύβευμα δεν ήταν ποτέ μόνο τα χρήματα. Το γεγονός ότι η Ελλάδα παρέμεινε σταθερά συνδεδεμένη με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ αποδεικνύεται, ειδικά από γεωστρατηγική άποψη, μία πολύ καλή είδηση σήμερα, σε περίοδο αναταράξεων» αναφέρεται στο ίδιο σχόλιο, το οποίο κλείνει περιγράφοντας την ανάδειξη της εκλογής της Κατερίνας Σακελλαροπούλου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, σαν ένα ακόμη δείγμα εκσυγχρονισμού της Ελλάδας.
«Το τέλος μιας δύσκολης σχέσης»
Για «το τέλος μιας δύσκολης σχέσης» κάνει λόγο η οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt». «Γιατί πολλοί Έλληνες δεν θα κλάψουν για την Ανγκελα Μέρκελ» γράφει η εφημερίδα στον τίτλο της, και επισημαίνει ότι οι περισσότεροι στην Ελλάδα παρακολουθούν χωρίς μελαγχολία την αποχαιρετιστήρια επίσκεψη της καγκελαρίου στην Αθήνα.
«Αλλά η Μέρκελ δεν αποκλείεται να λείψει και πάλι στη χώρα», σημειώνει ο συντάκτης, αναφερόμενος στην επόμενη γερμανική κυβέρνηση. «Η Ανγκελα Μέρκελ έχει παλέψει συχνά με την Ελλάδα και τους Έλληνες τα τελευταία δέκα χρόνια και έχει διαφωνήσει. Η ελληνική κρίση χρέους βύθισε την ευρωζώνη σε σοβαρή αναταραχή. Αλλά αυτή την Παρασκευή, αυτό φαίνεται πολύ μακρινό» αναφέρει η εφημερίδα, και επισημαίνει ότι «η εικόνα της Ανγκελα Μέρκελ έχει για τους περισσότερους Έλληνες σημαδευτεί από τον ρόλο της στην κρίση χρέους».
Μένει να δούμε αν ο μελλοντικός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, θέλει ή μπορεί να αναλάβει αυτόν τον ρόλο, συνεχίζει ο αρθρογράφος, και τονίζει ότι «γενικά, το τέλος της εποχής Μέρκελ, όσο και αν κάποιοι στην Αθήνα το λαχταρούσαν, φέρνει μεγάλη αβεβαιότητα για τους Έλληνες». Οι Έλληνες «θεωρούν ότι τους κατανοούν καλύτερα οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι είχαν στηρίξει και τα ευρωομόλογα. Επιπλέον, οι περισσότεροι στην Ελλάδα συμπαθούν και τους Πράσινους, λόγω της κριτικής τους στάσης απέναντι στην Τουρκία» εξηγεί ο συντάκτης, και προειδοποιεί ότι η κατάσταση μπορεί να είναι πιο δύσκολη με τους Φιλελεύθερους (FDP), οι οποίοι τάσσονται κατά της χαλάρωσης του Συμφώνου Σταθερότητας.