Μια ομάδα ανθρώπων παθιασμένων με την κρυπτογραφία μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει ένα από τα κωδικοποιημένα μηνύματα που είχε στείλει πριν από 51 χρόνια ο μυστηριώδης δολοφόνος «Zodiac Killer», ο οποίος κατατρομοκρατούσε τη βόρεια Καλιφόρνια στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μέχρι και σήμερα παραμένει άγνωστο ποιος ήταν.
Το συγκεκριμένο μήνυμα είχε σταλεί τον Νοέμβριο του 1969 στην εφημερίδα San Francisco Chronicle από τον φερόμενο ως δολοφόνο κατά συρροή. Ο κώδικάς του, αποτελούμενος από μια σειρά γραμμάτων και αινιγματικών συμβόλων σε μορφή πίνακα, αποτελούσε γρίφο που οι αρχές και ακόμα και οι πιο δυνατοί ερασιτέχνες λύτες δεν είχαν καταφέρει να αποκρυπτογραφήσουν έκτοτε.
Οι άνθρωποι που ασχολούνται με την υπόθεση του «Zodiac Killer» και οι διωκτικές αρχές έτρεφαν την ελπίδα ότι το κωδικοποιημένο αυτό μήνυμα θα περιείχε το όνομα ή έστω κάποιο άλλο στοιχείο που θα οδηγούσε στην ταυτότητα του κακοποιού, ο οποίος έχει επιβεβαιωθεί πως διέπραξε τουλάχιστον πέντε δολοφονίες από το 1968 ως το 1969, αλλά ανέλαβε την ευθύνη για συνολικά 37, ενώ ενέπνευσε άλλους δολοφόνους κατά συρροή.
Όμως, σύμφωνα με την τριάδα των ερευνητών που έσπασε τον κώδικα, δεν πρόκειται παρά για μερικές φράσεις στις οποίες ο δολοφόνος καυχιέται, αψηφά τις αρχές και μοιάζει να παραληρεί, χωρίς να αποκαλύπτει ποιος είναι.
«Ελπίζω ότι διασκεδάζετε πολύ προσπαθώντας να με πιάσετε (…). Δεν φοβάμαι τον θάλαμο αερίου, διότι θα με στείλει στον παράδεισο συντομότερα (…) τώρα έχω αρκετούς σκλάβους που δουλεύουν για μένα», αναφέρει το μήνυμα.
Χρειάστηκαν ατέλειωτες σειρές κώδικα προγραμματισμού και χρόνια δουλειάς προτού ο Ντέιβιντ Όραντσακ, αμερικανός σχεδιαστής ιστοτόπων, 46 χρονών, να μπορέσει να σπάσει το κρυπτογράφημα, πάνω στο οποίο άρχισε να δουλεύει το 2006.
Τον βοήθησαν ο Σαμ Μπλέικ, αυστραλός μαθηματικός, και ο Γιαρλ Βαν Άικε, βέλγος προγραμματιστής, εξήγησε ο Όραντσακ στην Κρόνικλ, η οποία έλαβε επιβεβαίωση ότι η ανακάλυψη της τριάδας ευσταθεί από το Ομοσπονδιακό Γραφείο Έρευνας (FBI), που χειρίζεται την έρευνα για τον Ζόντιακ.
Αυτή είναι η δεύτερη φορά που αποκρυπτογραφείται μήνυμα που είχε στείλει σε καλιφορνέζικη εφημερίδα ο δολοφόνος. Το πρώτο έσπασαν ένας δάσκαλος κι η σύζυγός του το 1969: «Μου αρέσει να σκοτώνω γιατί είναι τόσο διασκεδαστικό», ανέφερε, κάνοντας και σε αυτό λόγο για τους «σκλάβους» που θα μάζευε για να τον υπηρετούν.
Αλλά ο κώδικας που είχε χρησιμοποιηθεί σε εκείνο, το πρώτο μήνυμα, ήταν πολύ πιο απλός από το «κρυπτογράφημα 340», το οποίο βαπτίστηκε έτσι επειδή περιέχει 340 χαρακτήρες (17 στήλες, 20 γραμμές).
«Στην κοινότητα αυτών που προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν (τα μηνύματα που είχε στείλει) ο Ζόντιακ, θεωρούσαμε όλοι ότι υπήρχε άλλο ένα βήμα, αφού βρεις ποιο γράμμα αντιστοιχεί σε ποιο σύμβολο — πράγματι, ίσχυε αυτό», εξήγησε ο Όραντσακ.
Το κρυπτογράφημα 340 διαβάζεται διαγώνια, ξεκινώντας από τον πρώτο χαρακτήρα στην πρώτη γραμμή αριστερά, κατεβαίνοντας κάθε φορά μια σειρά και παίρνοντας τον χαρακτήρα που βρίσκεται δύο θέσεις δεξιά, όπως κινείται ο αξιωματικός στο σκάκι. Πρέπει να επιστρέψεις στην πρώτη σειρά όταν φθάσεις στο τέλος αυτής της διαγωνίου και να συνεχίσεις, με τον ίδιο τρόπο, εξήγησε ο ίδιος σε βίντεο στο κανάλι του στο YouTube.
Σύμφωνα με τον Όραντσακ, αυτό το σύστημα κωδικοποίησης το έβρισκε κανείς σε εγχειρίδιο κρυπτογραφίας του αμερικανικού στρατού που είχε συνταχθεί τη δεκαετία του 1950.