Ο φόνος του υποστρατήγου Κασέμ Σουλεϊμανί -δεύτερου ισχυρότερου κατά πολλούς άνδρα στο Ιράν – όχι μόνον άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στη Μέση Ανατολή, αλλά φαίνεται ότι πετυχαίνει και το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που επιθυμούσε ο Ντόναλντ Τραμπ: την ενίσχυση των ισλαμοσυντηρητικών δυνάμεων στην Τεχεράνη.
Η εκτέλεση του Σουλεϊμανί - επικεφαλής της Δύναμης αλ Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης – τη νύκτα της περασμένης Πέμπτης προς Παρασκευή στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης πυροδότησε μια συναισθηματική έκρηξη στο Ιράν, την οποία οι Αρχές της Ισλαμικής Δημοκρατίας δεν θα χάσουν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν, εκτιμούν διπλωμάτες και αναλυτές. «Ο φόνος του Σουλεϊμανί, ο οποίος σε αμερικανικούς όρους είχε θέση αντίστοιχη του επικεφαλής της CIA και αυτού της Κοινής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων (JSOC), σημαίνει ότι οι ΗΠΑ εξόντωσαν τον δεύτερο πιο ισχυρό άνδρα του Ιράν», επισημαίνει ο Άαρον Μίλερ πρώην Αμερικανός διπλωμάτης.
Ο θάνατος του στρατηγού, τον οποίο ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ είχε χαρακτηρίσει «ζωντανό μάρτυρα», θα επιτρέψει στην Τεχεράνη να ωφεληθεί. «Θα έχουν την ευκαιρία να εκτρέψουν τα πλήγματα. Όχι για πολύ καιρό, αλλά θα υπάρξει λαϊκή συναισθηματική αντίδραση», εξηγεί ο Φρανσουά Νικουλό, πρώην πρεσβευτής της Γαλλίας στην Τεχεράνη. «Ενσάρκωνε μια όμορφη εικόνα στρατιώτη στο ιρανικό φαντασιακό», προσθέτει.
Πολλοί Ιρανοί θεωρούσαν τον Σουλεϊμανί ήρωα στον οποίο μπορούσαν να βασίζονται ώστε η χώρα τους να μην έχει την κατάληξη του Ιράκ, της Συρίας ή του Αφγανιστάν. Τον Οκτώβριο του αμερικανικό ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων και Ασφάλειας του Μέριλαντ είχε επισημάνει ότι ο στρατηγός ήταν η πιο δημοφιλής προσωπικότητα στο Ιράν, με 8 στους 10 να έχουν θετική άποψη για εκείνον.
Ωφελημένοι οι σκληροπυρηνικοί στο Ιράν από τον φόνο του Σουλεϊμανί
Ο φόνος του Σουλεϊμανί ίσως ωθήσει την ηγεσία του Ιράν να αναδιπλωθεί σε αμυντική στάση. «Πλέον είναι σχεδόν βέβαιο ότι το κοινοβούλιο θα περάσει στα χέρια των πιο σκληροπυρηνικών στοιχείων» στις εκλογές του Φεβρουαρίου, προέβλεψε σε tweet του ο Αλί Βαέζ, αρμόδιος για το Ιράν στο International Crisis Group.
Και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο κοινωνικής έντασης. Οι διαδηλώσεις που ξέσπασαν στις 15 Νοεμβρίου μετά την ανακοίνωση της αύξησης της τιμής της βενζίνης εν μέσω οικονομικής κρίσης εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις του Ιράν. Οι Αρχές ισχυρίστηκαν ότι αποκατέστησαν την τάξη μέσα σε λίγες ημέρες, χωρίς να αναφερθούν σε αριθμό θυμάτων. Η Διεθνής Αμνηστία εκτιμά σε 300 τους νεκρούς, ενώ χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν.
Εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων το νόμισμα του Ιράν, το ριάλ, υποτιμήθηκε και ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε. Το ΔΝΤ εκτίμησε στις τελευταίες του προβλέψεις ότι το ιρανικό ΑΕΠ σημείωσε πτώση 9,5% το 2019. Τον Δεκέμβριο ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί παρουσίασε έναν «προϋπολογισμό αντίστασης» στις κυρώσεις.
Αναλυτές φοβούνται νέο κύμα καταστολής των αντιφρονούντων στο Ιράν
«Τα προβλήματα που οδήγησαν στις διαδηλώσεις εξακολουθούν να υπάρχουν. Το καθεστώς ενδέχεται να εκμεταλλευθεί (τον φόνο του στρατηγού) για να συνεχίσει την καταστολή των αντιφρονούντων», ισχυριζόμενο ότι παίζουν το παιχνίδι των ΗΠΑ, σημειώνει η Αριάνε Ταμπαταμπάι, αναλύτρια στο αμερικανικό ινστιτούτο Rand.
Ο Σουλεϊμανί είχε δύο αντικρουόμενες εικόνες, συνεχίζει, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων: Αυτή του ήρωα που υπερασπίζεται την πατρίδα, η οποία «κυριαρχούσε στην φιλοκυβερνητική νεολαία». Όμως από άλλους θεωρούνται στέλεχος «μιας οργάνωσης υπεύθυνης για την καταστολή και ωμότητες».