Απαντήσεις στο άλυτο εδώ και 34 χρόνια αίνιγμα της δολοφονίας του Ούλοφ Πάλμε ενδέχεται να δώσει την Τετάρτη η Σουηδία, όταν θα παρουσιάσει τα ευρήματα της έρευνας για την υπόθεση που εξακολουθεί να στοιχειώνει την κοινή γνώμη της χώρας.
Ο Ούλοφ Πάλμε σωριάστηκε νεκρός από τα πυρά αγνώστου που τον πυροβόλησε πισώπλατα από κοντινή απόσταση σε δρόμο της Στοκχόλμης ενώ ο τότε Σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός της Σουηδίας επέστρεφε πεζή από κινηματογράφο στο σπίτι του με τη σύζυγό του Λίζμπεθ τον Φεβρουάριο του 1986. Ο δράστης εξαφανίστηκε σ’ έναν παράδρομο και η ταυτότητά του παραμένει άλυτο μυστήριο, που έχει φέρει σε δεινή θέση την αστυνομία της χώρας, ενώ έχει δώσει τροφή σε διάφορες θεωρίες συνωμοσίας.
Οι δύο βασικότερες είναι ότι επρόκειτο πιθανώς για έναν μοναχικό δράστη που είχε εξοργιστεί από την πολιτική του Πάλμε, ενώ η άλλη εμπλέκει σ’ ένα περίπλοκο σενάριο συνωμοσίας το καθεστώς του απάρτχαϊντ της Νοτίου Αφρικής.
Η θεωρία για το ρόλο των μυστικών υπηρεσιών του νοτιοαφρικανικού απάρτχαϊντ
Αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών συναντήθηκαν τον περασμένο Μάρτιο στην Πραιτόρια με Σουηδούς επιθεωρητές της αστυνομίας και τους παρέδωσαν έναν φάκελο με πληροφορίες – άγνωστο αν περιείχε νέα στοιχεία - σχετικά με τη δολοφονία του Πάλμε, αναφέρει ο Guardian. Πολλά έχουν γραφεί κατά καιρούς για την πιθανή ανάμειξη των μυστικών υπηρεσιών του νοτιοαφρικανικού απάρτχαιντ επειδή ο Πάλμε υποστήριζε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και προσπαθούσε να εμποδίσει τη δράση κυκλωμάτων διακίνησης όπλων και πετρελαίου, όπου εμπλεκόταν το καθεστώς, χωρίς ωστόσο να έχουν παρουσιαστεί πειστικές αποδείξεις.
Η συνάντηση στις 18 Μαρτίου στην Πραιτόρια έγινε κατόπιν αιτήματος των επιθεωρητών της σουηδικής αστυνομίας. Ο Σουηδός διπλωμάτης Γκόραν Μπγιέρκνταλ, που έκανε ανεξάρτητη έρευνα για τη δολοφονία του Πάλμε, είναι πεπεισμένος ότι για το φόνο του πρωθυπουργού ευθύνονται άνθρωποι του απάρτχαίντ. Το 2015 του είχε πει ο επικεφαλής της στρατιωτικής αντικατασκοπείας κατά τα τελευταία χρόνια του καθεστώτος, υποστράτηγος Κρις Τίριον ότι κατά τη γνώμη του η Νότια Αφρική ευθυνόταν για την δολοφονία του Πάλμε. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο Μπγιέργκνταλ συναντήθηκε και μ’ έναν εν ενεργεία στρατηγό της στρατιωτικής αντικατασκοπείας στο Γιοχάνεσμπουργκ, ο οποίος του έδωσε μάλιστα και ονόματα Νοτιοαφρικανών πρακτόρων που ενεπλάκησαν στη δολοφονία του Πάλμε και προσφέρθηκε να συνεργαστεί στην έρευνα υπό τον όρο να μην διωχθούν ποινικά οι υπεύθυνοι. Ο Μπγιέργκνταλ παρέδωσε τα στοιχεία στη Στοκχόλμη μαζί με την πρόταση του στρατηγού για την ασυλία…
Αλλά και ο Στιγκ Λάρσον, ο Σουηδός δημοσιογράφος και συγγραφέας του μυθιστορήματος «Το Κορίτσι με το Τατουάζ» (“The Girl with the Dragon Tatoo”, που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 2009 με τον Ντάνιελ Κρεγκ και τη Ρούνι Μάρα στους πρωταγωνιστικούς ρόλους), είχε ερευνήσει τη δολοφονία του Πάλμε μέχρι τον θάνατό του το 2004. Τέσσερις κούτες με τα στοιχεία που είχε συλλέξει και κρύψει ο Λάρσον σε μια ντουλάπα βρήκε εννέα χρόνια αργότερα ο πρώην διπλωμάτης και νυν συγγραφέας Γιαν Στοκλάσα, ο οποίος τα χρησιμοποίησε για να συνεχίσει την προσπάθεια εξιχνίασης του μυστηρίου. Ο Στοκλάσα βρήκε ενδείξεις εμπλοκής του νοτιοαφρικανικού καθεστώτος του απάρτχαϊντ, που παρουσίασε σε δύο βιβλία του, χωρίς ωστόσο να δώσει αποδείξεις. Και αυτός παρέδωσε το υλικό του στην αστυνομία, αλλά δεν γνωρίζει ποιο θα είναι το τελικό πόρισμα των αρμόδιων σουηδικών Αρχών.
Η θεωρία του μοναχικού δράστη
Η δεύτερη θεωρία είναι ότι τον Πάλμε δολοφόνησε ένας μοναχικός δράστης λόγω του ιδεολογικού του μίσους για τον Σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό. Ένας εκ των υπόπτων ήταν ο Στιγκ Ένγκστρομ, που εργαζόταν σε γραφεία της σουηδικής ασφαλιστικής εταιρείας Scandia κοντά στο σημείο του εγκλήματος. Είχε εκπαιδευτεί στη χρήση όπλων, πιθανώς είχε πρόσβαση σε ένα ρεβόλβερ Μάγκνουμ .357 σαν και αυτό που πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε στη δολοφονία του Πάλμε, ενώ είχε ακροδεξιές πολιτικές πεποιθήσεις.
Ο Ένγκστρομ αυτοκτόνησε το 2000 και 18 χρόνια αργότερα σουηδικό περιοδικό δημοσίευσε το πόρισμα δωδεκαετούς έρευνας, σύμφωνα με το οποίο εκείνος ήταν ο δολοφόνος, αφού ταίριαζε στην περιγραφή του δράστη, είχε στη διάθεσή του πληροφορίες που μόνον ο δράστης μπορούσε να γνωρίζει και είχε πει ψέμματα στην αστυνομία για τις κινήσεις του τη νύχτα του φόνου.
Την οριστική απάντηση, ωστόσο, στο ερώτημα «ποιος σκότωσε τον Ούλοφ Πάλμε» αναμένεται να δώσει την Tετάρτη ο εισαγγελέας Κρίστερ Πέτερσον. «Πολλοί Σουηδοί πιστεύουν ότι ο Ένγκστρομ θα χρησιμοποιηθεί ως αποδιοπομπαίος τράγος», είπε στο BBC o δρ Γιαν Μπόντεσον, συγγραφέας του βιβλίου «Aίμα στο Χιόνι: Η Δολοφονία του Ούλοφ Πάλμε». Ο δρ Μπόντεσον – ο οποίος πιστεύει ότι ο φόνος συνδέεται με εξοπλιστική συμφωνία που είχε συνάψει η σουηδική Bofors με την Ινδία, η οποία κατέρρευσε όταν αποκαλύφθηκε ότι η Bofors είχε λαδώσει μεσάζοντες με τον τότε πρωθυπουργό της Ινδίας Ρατζίβ Γκαντι να εμπλέκεται στο σκάνδαλο – θεωρεί ότι δεν βγουν πολλά από τις ανακοινώσεις της σουηδικής εισαγγελίας. Την άποψη του συμμερίζεται και η Άννα Σούντστρομ, Γ.Γ. του «Διεθνούς Κέντρου Ούλοφ Πάλμε»: «Δεν περιμένω τίποτε. Δεν περιμένω σαφήνεια», λέει. «Αλλά θεωρώ ότι όπως και νά ‘χει πρέπει να κλείσει η υπόθεση. Πρέπει να κλείσει ακόμη κι αν δεν δοθούν απαντήσεις»…