Σε αναμονή των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ο Ζελένσκι ετοιμάζεται να αξιοποιήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί το αίτημα ένταξης της χώρας του στην ΕΕ.
O Ζελένσκι προχώρησε στην ιστορική απόφαση να υπογράψει έγγραφο αίτησης της Ουκρανίας για να εκκινήσουν οι διαδικασίες ένταξης της χώρας στην ΕΕ.
Ποια είναι η διαδικασία
Δύο είνα τα άρθρα της Συνθήκης για την ΕΕ, που αφορούν τη ένταξη κάποιας χώρας στην ΕΕ, το άρθρο 49 και το άρθρο 2.
Το άρθρο 49 παρέχει τη νομική βάση για την ένταξη οποιουδήποτε κράτους στην ΕΕ. Το άρθρο 2 ορίζει τις αξίες επάνω στις οποίες βασίζεται η ΕΕ.
Η αιτούσα χώρα πρέπει :
- να είναι ευρωπαϊκό κράτος·
- να σέβεται τις αξίες που αναφέρονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση
Τα ενταξιακά κριτήρια της Κοπεγχάγης
Η αιτούσα χώρα πρέπει επίσης να πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας της ΕΕ. Αυτά αναφέρονται συνήθως ως κριτήρια της Κοπεγχάγης επειδή ορίστηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη τον Ιούνιο του 1993. Τα εν λόγω κριτήρια είναι τα ακόλουθα:
- σταθεροί θεσμοί που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα του ανθρώπου και τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων·
- λειτουργούσα οικονομία της αγοράς και ικανότητα αντιμετώπισης του ανταγωνισμού και των δυνάμεων της αγοράς στην ΕΕ·
- ικανότητα ανάληψης και ικανοποιητικής εφαρμογής των υποχρεώσεων της ιδιότητας του μέλους, συμπεριλαμβανομένων των στόχων της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης.
Τα βήματα- Ο τελευταίος λόγος στην ΕΕ
- Υποβάλλεται επίσημη αίτηση στο Συμβούλιο της ΕΕ από την ευρωπαϊκή χώρα που πληροί τα κριτήρια που περιέχονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ. Το Συμβούλιο της ΕΕ ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα εθνικά κοινοβούλια για το αίτημα.
- Κατόπιν διαβουλεύσεων με το Συμβούλιο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γνωμοδοτεί για την αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ που υπέβαλε η ενδιαφερόμενη χώρα.
- Το καθεστώς μιας χώρας ως υποψήφιας για ένταξη αναγνωρίζεται ομόφωνα από το Συμβούλιο της ΕΕ ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής και έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
- Οι διαπραγματεύσεις ξεκινούν κατόπιν ομόφωνης απόφασης του Συμβουλίου της εε. Διεξάγονται σε διακυβερνητικές διασκέψεις μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ και της κυβέρνησης της υποψήφιας χώρας.
- Αφού ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τελικό κλείσιμο όλων των κεφαλαίων σε ένα πακέτο, εκπονείται και οριστικοποιείται η συνθήκη προσχώρησης μέσω συνεδρίου σύνταξης των κρατών μελών της ΕΕ (χώρες). Η προσχώρηση πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από το Συμβούλιο της ΕΕ και να λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ακολούθως, η συνθήκη υπογράφεται από κάθε κράτος μέλος της ΕΕ και από την υπό προσχώρηση χώρα. Πριν τη θέση της σε ισχύ, η συνθήκη προσχώρησης πρέπει να κυρωθεί από κάθε κράτος μέλος της ΕΕ και από την υπό προσχώρηση χώρα, σύμφωνα με τις αντίστοιχες συνταγματικές διαδικασίες τους.
Ενθουσιασμός για την απόφαση Ζελένσκι
Η δημοσίευση του σχετικού βίντεο, από το καταφύγιο στο πολιορκούμενο Κίεβο, όπου ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπογράφει το σχετικό έγγραφο, προκάλεσε ενθουσιασμό στα ευρωπαϊκά όργανα. Ο αρχικός ενθουσιασμός, βέβαια, μετριάστηκε γρήγορα με το πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ να σπεύδει, ξεκαθαρίζοντας ότι η διαδικασία ένταξης είναι μια ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία, πέρα και από τη δυσκολία να επέρθει η αναγκαία ομοφωνία.
Όλα τα παραπάνω βήματα ένταξης είναι αδύνατον, ακόμα και πρακτικά, να προχωρήσουν σε εμπόλεμη χώρα, παρά τις προηγούμενες προχωρημένες επαφές, μέσα από τη συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας, μιας ιδιότυπικης εταιρικής σχέσης.
Γιατί τώρα ο Ζελένσκι;
Η κίνηση όμως γνώρισε μεγάλη αποδοχή στην δυτική κοινή γνώμη ως μια κίνηση με ισχυρό ευρωπαϊκό προσανατολισμό και αυτός ήταν και σε μεγάλο βαθμό ο σκοπός του Ζελένσκι.
Είναι προφανές πως δεν πρόκειται η Ουκρανία να γίνει σύντομα μέλος της ΕΕ, παρακάμπτοντας όλες τις πολύπλοκες ενταξιακές διαδικασίες, πέρα από το γεγονός ότι και κράτη μέλη δύσκολα θα συμφωνήσουν, φοβούμενα ρωσική αντίδραση.
Ο Ζελένσκι όμως προσθέτει ένα επιπλέον διαπραγματευτικό χαρτί στη φάρετρα του στην μάχη των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία. Και αυτό γιατί, πέρα από τον συμβολικό χαρακτήρα της κίνησης, ο Ζελένσκι θα διαπραγματευτεί τις υποχωρήσεις και διεκδικήσεις του αντίστοιχα, αξιοποιώντας ανάλογα και το συγκκεριμένο έγγραφο. Και ακόμα περισσότερο, καλώντας την ΕΕ να ανοίξει διάπλατα τις πόρτες της για την Ουκρανία, ο Ζελένσκι φέρνει την Ευρώπη προ των ευθυνών της.