Με τις πρόωρες εκλογές του Φεβρουαρίου στη Γερμανία να πλησιάζουν, η ακροδεξιά AfD επιμένει στην πρότασή της για αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ και την Ευρωζώνη.
Αυτό προβλέπεται σε προσχέδιο του προεκλογικού προγράμματος της AfD, που έχει ήδη αποσταλεί στα μέλη του κόμματος και θα τεθεί προς ψήφιση στο συνέδριο του Ιανουαρίου.
Στο κείμενο αυτό, το ξενοφοβικό κόμμα, που απολαμβάνει της υποστήριξης του Έλον Μασκ, επαναλαμβάνει τα όσα είχε «υποσχεθεί» πριν από τις τελευταίες ευρωεκλογές: Θεωρούμε απαραίτητο να αποχωρήσει η Γερμανία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και να ιδρύσει μια νέα Ευρωπαϊκή Κοινότητα». Θα πρόκειται για μια «Ευρώπη Ανεξάρτητων Πατρίδων» με ενιαία αγορά, αλλά και «κοινά συμφέροντα». Επιπλέον, η AfD θέλει την αποχώρηση της Γερμανίας από το ευρώ, αν και παραδέχεται ότι θα ήταν δύσκολη μια μονομερής απόφαση, γι' αυτό επιδιώκει μια «επαναδιαπραγμάτευση» ανάμεσα στη Γερμανία και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
Για το «Dexit», δηλαδή την αποχώρηση από την ΕΕ στα πρότυπα του Brexit, η AfD προβλέπει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στη Γερμανία. Παρά ταύτα, η αποχώρηση δεν θα ήταν εύκολη υπόθεση, καθώς η συμμετοχή στην ΕΕ κατοχυρώνεται στο Γερμανικό Σύνταγμα. Κατά συνέπεια, θα χρειαζόταν μια πλειοψηφία δύο τρίτων στο γερμανικό Κοινοβούλιο για την απαραίτητη τροποποίηση του Συντάγματος.
«Όχι» σε Dexit από τον επιχειρηματικό κόσμο της Γερμανίας
Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο οι συμπροεδρεύοντες της AfD Τίνο Κρουπάλα και Αλίς Βάιντελ φαίνονταν να συμβιβάζονται με την ιδέα της συμμετοχής της Γερμανίας στην ΕΕ. Ο Κρουπάλα έλεγε ότι «είναι πλέον πολύ αργά» για να εγκαταλείψει η Γερμανία την ΕΕ, ενώ η Βάιντελ δήλωνε στους Financial Times ότι το Dexit δεν είναι παρά ένα «plan B».
Τα μεγαλύτερα οικονομικά ινστιτούτα της Γερμανίας και οι κύριοι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου καταδικάζουν τα σχέδια της AfD, μεταδίδει η DW. Το Ινστιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας (IW) στην Κολωνία, σε πρόσφατη έρευνά του κατέληγε στο συμπέρασμα ότι μια έξοδος από την ΕΕ θα στοίχιζε στη γερμανική οικονομία 690 δισ. εντός πέντε ετών, ενώ το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας θα μειωνόταν κατά 5,6% και θα χάνονταν 2,5 εκατ. θέσεις εργασίας. «Οι συνέπειες θα ήταν εξίσου οδυνηρές όσο εκείνες της πανδημίας του κορωνοϊού και της ενεργειακής κρίσης μαζί», αναφέρει το IW.
Για τον Γερμανικό Σύνδεσμο Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (BVMW) τα σχέδια της AfD ισοδυναμούν με «μια αποστολή καμικάζι». Ήδη πριν από τις ευρωεκλογές του Ιουνίου ο σύνδεσμος προειδοποιούσε ότι «η νομισματική ένωση είναι ένα χρήσιμο συμπλήρωμα της ενιαίας αγοράς και διευκολύνει σημαντικά τις επιχειρήσεις να διαθέσουν προϊόντα και υπηρεσίες στο εξωτερικό».
Μιλώντας στην Deutsche Welle o εκπρόσωπος της AfD, Ρόναλντ Γκλέζερ, παραδέχεται ότι σήμερα η Γερμανία επωφελείται από την ΕΕ, υποστηρίζει όμως ότι «το ίδιο όφελος θα είχαμε και αν προχωρούσαμε σε άλλες συμφωνίες». Όσο για τις προβλέψεις των οικονομολόγων περί οικονομικής καταστροφής, επισημαίνει: «Οι ίδιοι δεν έλεγαν ότι το Brexit θα ρίξει πολύ πίσω τη Βρετανία και την Ευρώπη; Θυμάμαι ότι είχαν ακουστεί σενάρια τρόμου για το Brexit, κι όμως τελικά όλα έγιναν χωρίς να δημιουργηθεί σχεδόν κανένα πρόβλημα».
Διαφορετικό είναι ωστόσο το συμπέρασμα της Cambridge Econometrics σε έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2024. Οι Βρετανοί ειδικοί επισημαίνουν ότι το Brexit έχει εξασθενίσει σημαντικά την ανάπτυξη και την απασχόληση στο Ηνωμένο Βασίλειο, καταργώντας περίπου τρία εκατομμύρια θέσεις εργασίας μέχρι το 2035.
Τα διδάγματα του Brexit
Ο επικεφαλής του Ινστιτούτου της Γερμανικής Οικονομίας (IW), Χουμπέρτους Μπαρντ, εκτιμά ότι μετά από ένα «Dexit», το ΑΕΠ της Γερμανίας πρόκειται να συρρικνωθεί κατά 5,5%. «Είναι σαν να προγραμματίζουμε την επόμενη οικονομική κρίση», επισημαίνει. Μια κρίση η οποία ασφαλώς θα ήταν ιδιαίτερα οδυνηρή για επιχειρήσεις που εξαρτώνται από αγορές και προμηθευτές εντός ΕΕ.
Ο Ρόναλντ Γκλέζερ, της AfD, δεν συμφωνεί με όλα αυτά. «Γιατί να μην αγοράζουν τα προϊόντα μας στην Ιταλία, στη Γαλλία, στη Σουηδία; Μόνο και μόνο επειδή δεν είμαστε στην ΕΕ; Μα ούτε η Ελβετία είναι στην ΕΕ και παρ' όλα αυτά εξάγει τα προϊόντα της σε όλες αυτές τις χώρες», λέει.
Aυτή η θεώρηση είναι «κενή περιεχομένου και μη ρεαλιστική», αντιτείνει ο Χουμπέρτους Μπαρντ. «Δεν δημιουργείς ένα καλύτερο μοντέλο συνεργασίας και ενσωμάτωσης με το να καταστρέφεις την ΕΕ».
Αλλά και στη γερμανική κοινή γνώμη ελάχιστοι φαίνεται να επικροτούν την ιδέα του «Dexit». Σύμφωνα με έρευνα του πολιτικού ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ (KAS), που πρόσκειται στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU), σε περίπτωση που γινόταν δημοψήφισμα, ένα ποσοστό 87% των Γερμανών θα ψήφιζε υπέρ της παραμονής στην ΕΕ.
Γιατί, λοιπόν, επιμένει η AfD σε μια διακήρυξη τόσο ριζοσπαστική, αλλά και αντιδημοφιλή; «Δεν κάνουμε πολιτική με βάση τις δημοσκοπήσεις, κάνουμε αυτό που θεωρούμε σωστό και απαραίτητο» επιμένει ο Ρόλαντ Γκλέζερ από την AfD.
«Ένα εθνικιστικό κόμμα»
Ο Βόλφγκανγκ Σρέντερ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κάσελ, επισημαίνει ότι η στάση της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» είναι αναμενόμενη αν αναλογιστούμε το παρελθόν της. Το κόμμα είχε ιδρυθεί το 2013 από οικονομολόγους που επέκριναν τα ευρωπαϊκά προγράμματα διάσωσης στη διάρκεια της ευρω-κρίσης. Στη συνέχεια κινήθηκε ακόμα πιο δεξιά, εστιάζοντας στο μεταναστευτικό, ωστόσο ο σκεπτικισμός απέναντι στο ευρώ διατηρήθηκε, έστω και αν σήμερα είναι λιγότερο εμφανής απ' ό,τι στο παρελθόν.
«Κατ' αρχάς η AfD είναι ένα εθνικιστικό κόμμα» λέει ο Σρέντερ στην DW. «Αντιμάχεται την παγκοσμιοποίηση. Από αυτή την αφετηρία πηγάζει μια διάθεση σκεπτικισμού απέναντι σε υπερεθνικούς θεσμούς απέναντι στην ΕΕ και στον ΟΗΕ, που θέτουν διαφορετικούς στόχους, υπηρετούν άλλες αξίες και κατά συνέπεια θεωρούνται επικίνδυνοι».
Αλλά πόσο σοβαρά μπορεί να εννοεί η AfD την πρόταση περί «Dexit», καθώς είναι τόσο εμφανή τα οικονομικά αδιέξοδα, αλλά και τα προβλήματα συνταγματικής φύσεως που συνεπάγεται η αποχώρηση της Γερμανίας από την ΕΕ; «Μπορεί να πει κανείς ότι δεν το εννοούν και πολύ σοβαρά γιατί ξέρουν ότι λίγοι ενστερνίζονται αυτή την πρόταση», λέει ο Βόλφγκανγκ Σρέντερ. «Θεωρούν ότι δεν τους στοιχίζει και τίποτα να υπόσχονται έναν διαφορετικό κόσμο».