Κατεβαίνοντας έως και 40 μέτρα κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, η μεγαλύτερη βυθισμένη σήραγγα στον κόσμο θα συνδέει τη Δανία με τη Γερμανία, μειώνοντας τους χρόνους ταξιδιού μεταξύ των δύο χωρών όταν ανοίξει, το 2029.
Μετά από σχεδιασμό που διήρκεσε περισσότερο από μια δεκαετία, η κατασκευή της σήραγγας Fehmarnbelt ξεκίνησε το 2020, και τους μήνες που πέρασαν από τότε ολοκληρώθηκε ένα προσωρινό λιμάνι στην πλευρά της Δανίας. Θα φιλοξενήσει το εργοστάσιο που θα παραγάγει σύντομα τα 89 ογκώδη τμήματα σκυροδέματος τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή της σήραγγας.
«Η προσδοκία είναι ότι η πρώτη γραμμή παραγωγής θα είναι έτοιμη περί τα τέλη του έτους ή στις αρχές του επόμενου έτους», δήλωσε ο Henrik Vincentsen, διευθύνων σύμβουλος της Femern A/S, της κρατικής δανικής εταιρείας που είναι υπεύθυνη για το έργο. «Μέχρι τις αρχές του 2024 πρέπει να είμαστε έτοιμοι να βυθίσουμε το πρώτο τμήμα της σήραγγας», πρόσθεσε.
Ποια είναι η μεγαλύτερη οδική σήραγγα της Αττικής Οδού;
Η σήραγγα, η οποία θα έχει μήκος 18 χιλιομέτρων, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής στην Ευρώπη, με προϋπολογισμό κατασκευής άνω των 7 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Συγκριτικά, η σήραγγα της Μάγχης, μήκους 50 χιλιομέτρων, που συνδέει την Αγγλία με τη Γαλλία, η οποία ολοκληρώθηκε το 1993, κόστισε το ισοδύναμο των 12 δισεκατομμυρίων λιρών σε σημερινά χρήματα. Αν και μεγαλύτερη από τη Fehmarnbelt, η σήραγγα της Μάγχης κατασκευάστηκε με τη χρήση γεωτρύπανου και όχι με βύθιση προκατασκευασμένων τμημάτων της σήραγγας.
Θα κατασκευαστεί κατά μήκος του Fehmarn Belt, ενός στενού μεταξύ του γερμανικού νησιού Fehmarn και του δανέζικου νησιού Lolland, και έχει σχεδιαστεί ως εναλλακτική λύση για την τρέχουσα ακτοπλοϊκή υπηρεσία από το Rødby και το Puttgarden, η οποία μεταφέρει εκατομμύρια επιβάτες κάθε χρόνο. Εκεί που η διέλευση διαρκεί τώρα 45 λεπτά με το πλοίο, θα διαρκεί μόλις 7 λεπτά με το τρένο και 10 λεπτά με το αυτοκίνητο.
Γρηγορότερο ταξίδι
Η σήραγγα, η επίσημη ονομασία της οποίας είναι Fehmarnbelt Fixed Link, θα είναι επίσης η μεγαλύτερη συνδυασμένη οδική και σιδηροδρομική σήραγγα στον κόσμο. Θα αποτελείται από δύο αυτοκινητόδρομους διπλής λωρίδας -που θα χωρίζονται από έναν διάδρομο εξυπηρέτησης- και δύο ηλεκτροκίνητες σιδηροδρομικές γραμμές.
«Σήμερα, αν κάνατε ένα ταξίδι με τρένο από την Κοπεγχάγη στο Αμβούργο, θα σας έπαιρνε περίπου τεσσερισήμισι ώρες», λέει ο Jens Ole Kaslund, τεχνικός διευθυντής της Femern A/S, της κρατικής δανικής εταιρείας που είναι υπεύθυνη για το έργο. «Όταν ολοκληρωθεί η σήραγγα, το ίδιο ταξίδι θα διαρκεί δυόμισι ώρες. Σήμερα πολλοί άνθρωποι πετούν μεταξύ των δύο πόλεων, αλλά στο μέλλον θα είναι καλύτερα να παίρνουν απλώς το τρένο», προσθέτει. Το ίδιο ταξίδι με αυτοκίνητο θα είναι περίπου μία ώρα ταχύτερο απ' ό,τι σήμερα, αν ληφθεί υπόψη ο χρόνος που θα εξοικονομείται από τη μη δημιουργία ουράς για το πλοίο.
Εκτός από τα οφέλη για τα επιβατικά τρένα και τα αυτοκίνητα, η σήραγγα θα έχει θετικό αντίκτυπο στα φορτηγά και στα τρένα μεταφοράς εμπορευμάτων, λέει ο Kaslund, επειδή δημιουργεί μια χερσαία διαδρομή μεταξύ της Σουηδίας και της Κεντρικής Ευρώπης που θα είναι 160 χιλιόμετρα συντομότερη απ' ό,τι σήμερα.
Προς το παρόν, η κυκλοφορία μεταξύ της σκανδιναβικής χερσονήσου και της Γερμανίας μέσω Δανίας μπορεί να ακολουθήσει είτε το πλοίο που διασχίζει το Fehmarnbelt, είτε μια μεγαλύτερη διαδρομή μέσω γεφυρών μεταξύ των νησιών Zealand, Funen και της χερσονήσου της Γιουτλάνδης.
Οι εργασίες
Το έργο χρονολογείται από το 2008, όταν η Γερμανία και η Δανία υπέγραψαν συνθήκη για την κατασκευή της σήραγγας. Στη συνέχεια χρειάστηκε πάνω από μια δεκαετία για να ψηφιστεί η απαραίτητη νομοθεσία και από τις δύο χώρες και να διεξαχθούν γεωτεχνικές και περιβαλλοντικές μελέτες.
Ενώ η διαδικασία ολοκληρώθηκε ομαλά από την πλευρά της Δανίας, στη Γερμανία ένας αριθμός οργανώσεων -μεταξύ των οποίων ακτοπλοϊκές εταιρείες, περιβαλλοντικές ομάδες και τοπικοί δήμοι- άσκησαν έφεση κατά της έγκρισης του έργου με αιτιάσεις περί αθέμιτου ανταγωνισμού ή περιβαλλοντικών ανησυχιών και θορύβου.
Τον Νοέμβριο του 2020 ομοσπονδιακό δικαστήριο της Γερμανίας απέρριψε τις προσφυγές. «Η απόφαση ήρθε με μια σειρά από όρους, τους οποίους κατά κάποιον τρόπο περιμέναμε και για τους οποίους ήμασταν προετοιμασμένοι, σχετικά με τον τρόπο παρακολούθησης του περιβάλλοντος κατά την κατασκευή, καθώς και ζητήματα όπως ο θόρυβος και η διαρροή ιζημάτων. Πιστεύω ότι πρέπει πραγματικά να βεβαιωθούμε πως οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι όσο το δυνατόν μικρότερες», λέει ο Vincentsen.
Τώρα που το προσωρινό λιμάνι στην περιοχή της Δανίας έχει ολοκληρωθεί, βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορες άλλες φάσεις του έργου, συμπεριλαμβανομένης της εκσκαφής της πραγματικής τάφρου που θα φιλοξενήσει τη σήραγγα, καθώς και η δημιουργία του εργοστασίου που θα κατασκευάσει τα τμήματα της σήραγγας. Κάθε τμήμα θα έχει μήκος 217 μέτρα (περίπου το μισό μήκος του μεγαλύτερου πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο), πλάτος 42 μέτρα και ύψος 9 μέτρα. Με βάρος 73.000 μετρικών τόνων το καθένα, θα είναι τόσο βαρύ όσο περισσότεροι από 13.000 ελέφαντες.
«Θα έχουμε έξι γραμμές παραγωγής και το εργοστάσιο θα αποτελείται από τρεις αίθουσες, με την πρώτη να έχει ήδη ολοκληρωθεί κατά 95%», λέει ο Vincentsen. Τα τμήματα θα τοποθετηθούν ακριβώς κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, περίπου 40 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας στο βαθύτερο σημείο, και θα μετακινηθούν στη θέση τους με φορτηγίδες και γερανούς. Η τοποθέτηση των τμημάτων θα διαρκέσει περίπου τρία χρόνια.
Ευρύτερος αντίκτυπος
Έως και 2.500 άτομα θα εργαστούν άμεσα στο κατασκευαστικό έργο, το οποίο έχει επηρεαστεί από τα προβλήματα της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας.
«Η αλυσίδα εφοδιασμού αποτελεί πρόκληση αυτή τη στιγμή, επειδή η τιμή του χάλυβα και άλλων πρώτων υλών έχει αυξηθεί. Παίρνουμε τα υλικά που χρειαζόμαστε, αλλά είναι δύσκολο, και οι εργολάβοι μας αναγκάστηκαν να αυξήσουν τον αριθμό των προμηθευτών για να διασφαλίσουν ότι μπορούν να πάρουν αυτό που χρειάζονται. Αυτό είναι κάτι που παρακολουθούμε αυτή τη στιγμή, επειδή η σταθερή προμήθεια πρώτων υλών είναι ζωτικής σημασίας», λέει ο Vincentsen.
Ο Michael Svane, της Συνομοσπονδίας Βιομηχανίας της Δανίας, μιας από τις μεγαλύτερες επιχειρηματικές οργανώσεις της χώρας, πιστεύει ότι η σήραγγα θα είναι επωφελής για τις επιχειρήσεις πέρα από την ίδια τη Δανία.
«Η σήραγγα Fehmarnbelt θα δημιουργήσει έναν στρατηγικό διάδρομο μεταξύ της Σκανδιναβίας και της Κεντρικής Ευρώπης. Η αναβαθμισμένη σιδηροδρομική μεταφορά σημαίνει περισσότερα φορτία που μετακινούνται από τον δρόμο στον σιδηρόδρομο, υποστηρίζοντας ένα φιλικό προς το κλίμα μέσο μεταφοράς. Θεωρούμε τις διασυνοριακές συνδέσεις εργαλείο για τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο», λέει στο CNN.
Ενώ ορισμένες περιβαλλοντικές ομάδες έχουν εκφράσει ανησυχίες για τις επιπτώσεις της σήραγγας στις φώκιες στη ζώνη του Φέμαρν, ο Michael Løvendal Kruse, της Δανικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης, πιστεύει ότι το έργο θα έχει περιβαλλοντικά οφέλη.
«Στο πλαίσιο της σήραγγας Fehmarnbelt θα δημιουργηθούν νέες φυσικές περιοχές και πέτρινοι ύφαλοι στη δανική και στη γερμανική πλευρά. Η φύση χρειάζεται χώρο και ως αποτέλεσμα θα υπάρχει περισσότερος χώρος για τη φύση», λέει.
«Αλλά το μεγαλύτερο πλεονέκτημα θα είναι το όφελος για το κλίμα. Η ταχύτερη διέλευση της Ζώνης θα καταστήσει τα τρένα ισχυρό ανταγωνιστή της αεροπορικής κυκλοφορίας, ενώ το φορτίο με ηλεκτρικά τρένα είναι μακράν η καλύτερη λύση για το περιβάλλον».