Ο φιλόδοξος σκοπός της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP26) να διατηρηθεί «ζωντανός» ο στόχος να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας τη Γης σε μόνο 1,5 βαθμό Κελσίου βρίσκεται σε κίνδυνο.
Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,1 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Οι κλιματικοί επιστήμονες εκτιμούν ότι είναι σχεδόν αναπόφευκτο να μην ξεπεραστεί ο 1,5 βαθμός Κελσίου, ο πιο φιλόδοξος στόχος που είχε τεθεί το 2015 βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού, καθώς αυξήθηκαν και πάλι τα αέρια του θερμοκηπίου έπειτα από μια μικρή μείωση που παρατηρήθηκε λόγω της πανδημίας covid-19.
Οι χώρες που υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού συμφώνησαν να περιορίσουν την άνοδο της θερμοκρασίας της Γης «πολύ κάτω» από τους 2 βαθμούς Κελσίου και «να συνεχίσουν τις προσπάθειες» να πετύχουν άνοδο μόνο 1,5 βαθμού.
Οι χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο από την κλιματική αλλαγή ζητούν από τους μεγάλους ρυπαντές –κυρίως την Κίνα και τις ΗΠΑ- να εγκαταλείψουν τα ορυκτά καύσιμα και να υιοθετήσουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
«Μετά τον 1,5 βαθμό Κελσίου δεν μπορούμε να φανταστούμε ένα μέλλον. Ο αριθμός αυτός δεν είναι υπό διαπραγμάτευση», δήλωσε ο Σατιέντρα Πρασάντ πρεσβευτής των νησιών Φίτζι στον ΟΗΕ.
Πολλές ευάλωτες χώρες πραγματοποιούν εδώ και χρόνια εκστρατεία υπό το σύνθημα «1,5 βαθμός για να παραμείνουμε ζωντανοί». Αλλά η παγκόσμια κοινότητα απομακρύνεται από τον στόχο.
«Είναι πολύ πιθανό να είναι αναπόφευκτο» να αυξηθεί περισσότερο η θερμοκρασία της Γης, δήλωσε ο Γιόναν Ρόκστρεμ διευθυντής του Potsdam Institute for Climate Impact Research.
Η μεγάλη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως από την καύση των ορυκτών καυσίμων, σε συνδυασμό με τη δεντροφύτευση και νέες τεχνολογίες για την απομάκρυνση των αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα ίσως τελικά ρίξουν την παγκόσμια θερμοκρασία.
«Είμαστε αντιμέτωποι με αυτό το πολύ δύσκολο δίλημμα και είναι πραγματικά σημαντικό για αυτούς που διαμορφώνουν την πολιτική να θέσουν ως στόχο τον 1,5 βαθμό Κελσίου, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα χαθεί το μέλλον του κόσμου στον 1,6 ή τον 1,7 βαθμό», επεσήμανε ο Ρόκστρεμ.
Η Γη ίσως να καταφέρει να αντέξει αυτή την άνοδο της θερμοκρασίας για μικρό χρονικό διάστημα, σημείωσε, προτού αρχίσουν να κάνουν την εμφάνισή τους μη αναστρέψιμες επιπτώσεις, όπως το λιώσιμο του παγοστρώματος της Ανταρκτικής ή η μαζική καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων.
«Κάθε δέκατο του βαθμού μετρά», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι οι άνθρωποι, κυρίως οι νέοι, θα έχουν «κάθε λόγο να είναι οργισμένοι», αν η θερμοκρασία ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Στον ιστότοπο της COP26 ο βασικός στόχος που έχει θέσει η Βρετανία, που φιλοξενεί τη Διάσκεψη, είναι «να διασφαλιστεί η ουδετερότητα του άνθρακα παγκοσμίως ως τα μέσα του αιώνα και να παραμείνει εφικτός ο στόχος του 1,5 βαθμού».
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον ανήρτησε στο Twitter στην αρχή της συνόδου: «Ας διατηρήσουμε ζωντανό τον 1,5 βαθμό #COP26». Η Βρετανία δεν έχει διευκρινίσει τι σημαίνει «ζωντανός» και «εφικτός».
Η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή ανακοίνωσε τον Αύγουστο ότι ο στόχος του 1,5 βαθμού πιθανόν να καταστρατηγηθεί την περίοδο 2021- 2040, ακόμη και με μεγάλη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
«Σε μηχανική υποστήριξη»
Στην καλύτερη περίπτωση ο στόχος του 1,5 βαθμού «είναι σε μηχανική υποστήριξη, είναι στην εντατική», δήλωσε ο Άλντεν Μάγερ του think tank E3G.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η έλλειψη σαφήνειας καθιστά πιο εύκολο για τη Βρετανία και τις άλλες χώρες να χαρακτηρίσουν επιτυχημένη την COP26, η οποία ολοκληρώνεται την Παρασκευή.
«Το παράθυρο (για τον 1,5 βαθμό) κλείνει, αλλά υπάρχει ακόμη χρόνος για να δράσουμε», δήλωσε ο Αλόκ Σάρμα επικεφαλής των συνομιλιών όταν ρωτήθηκε πότε ο στόχος αυτός θα θεωρηθεί μη εφικτός. Μάλιστα έκανε λόγο για σημαντικές προόδους τα τελευταία χρόνια.
Πριν τη Σύνοδο του Παρισιού για το Κλίμα, εξήγησε ο Σάρμα, μια επιστημονική πρόβλεψη ανέφερε ότι οδεύαμε προς μια αύξηση της θερμοκρασίας της Γης κατά 6 βαθμούς Κελσίου. Μετά τις δεσμεύσεις των κρατών στο Παρίσι, η αύξηση μειώθηκε περίπου στους 4 βαθμούς.
Και την προηγούμενη εβδομάδα η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας ανακοίνωσε ότι οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν τις τελευταίες ημέρες χώρες, όπως η Ινδία που ανακοίνωσε ότι προτίθεται να πετύχει την ουδετερότητα του άνθρακα ως το 2070, σημαίνουν ότι η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας ίσως να περιοριστεί στον 1,8 βαθμό Κελσίου ως το 2100.
Ο ΟΗΕ επεσήμανε ότι τα αέρια του θερμοκηπίου που εκλύονται στην ατμόσφαιρα θα πρέπει να μειώνονται κατά 7,6% τον χρόνο αυτή τη δεκαετία προκειμένου να τηρηθεί ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου. Αυτοί οι ρυθμοί έχουν παρατηρηθεί παρά μόνο σε περιόδους πολέμου, πανδημίας, ύφεσης ή μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Κάποιες περιβαλλοντικές οργανώσεις αναφέρουν εξάλλου ότι δεν είναι δυνατό η θερμοκρασία του πλανήτη να αυξηθεί κατά περισσότερο από 1,5 βαθμό και στη συνέχεια να μειωθεί.
«Όσοι μιλούν για μεγαλύτερη άνοδο της θερμοκρασίας και ισχυρίζονται ότι έχουμε περισσότερο χρόνο δεν παίρνουν στα σοβαρά τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου», κατήγγειλε η Τζένιφερ Μόργκαν εκτελεστική διευθύντρια της Greenpeace International.
Ο Μοχάμεντ Άντοου, επικεφαλής του think tank Power Shift Africa με έδρα το Ναϊρόμπι, εκτίμησε ότι ο κόσμος θα πρέπει να μην εγκαταλείψει τον στόχο του 1,5 βαθμού, ακόμη κι αν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί περισσότερο.
«Δεν μπορώ να φανταστώ μια περίοδο κατά την οποία θα έχουμε εγκαταλείψει τον 1,5 βαθμό», τόνισε.
Όμως όλοι συμφωνούν ότι οι ευκαιρίες να παραμείνει ζωντανός και εφικτός ο στόχος λιγοστεύουν.
«Η δυνατότητα να ξεπεράσουμε αυτή τη θερμοκρασία δεν είναι ανεξάντλητη, πιθανόν μπορούμε να φτάσουμε σε αύξηση κατά 1,6 ή 1,7 βαθμό το μέγιστο προκειμένου να μπορέσουμε να πέσουμε στον 1,5 βαθμό στο τέλος του αιώνα», δήλωσε ο Νίκλας Χένε ιδρυτικό μέλος του NewClimate Institute.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι κυβερνήσεις δεν κάνουν αρκετά για να μειώσουν τα αέρια του θερμοκηπίου, θέτοντας τον στόχο σε κίνδυνο. «Για εμένα ο 1,5 βαθμός θα είναι νεκρός, αν συνεχίσουμε αυτή την πορεία τα επόμενα πέντε χρόνια το μέγιστο», προειδοποίησε.