Η υπόσχεση που δεν τήρησαν οι πλούσιες χώρες να προσφέρουν βοήθεια ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων στις πιο φτωχές προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή δηλητηριάζει την COP26, όμως οι αναπτυσσόμενες χώρες επιθυμούν να προωθήσουν στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα που διεξάγεται στη Γλασκώβη και ένα άλλο ζήτημα: αυτό των αποζημιώσεων για τις ζημιές που έχουν υποστεί.
Το 2009 οι πλούσιες χώρες είχαν υποσχεθεί στις πιο φτωχές και πιο εκτεθειμένες να τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή προσφέροντάς τους 100 δισεκ. τον χρόνο από το 2020. Παραδεχόμενες την αποτυχία τους, παρουσίασαν λίγο πριν την COP «ένα σχέδιο εκπλήρωσης» το οποίο προβλέπει την τήρηση της δέσμευσής τους το 2030. Ωστόσο οι αναπτυσσόμενες χώρες αισθάνονται ότι τις εμπαίζουν καθώς από τη μία δεν συμβάλλουν σημαντικά στην κλιματική αλλαγή και παράλληλα το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που τους δίνονται πηγαίνει σε μέτρα για τον περιορισμό της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου.
«Είστε οι πρώτες που υποφέρετε και οι τελευταίες που λαμβάνετε βοήθεια», παραδέχθηκε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στη διάρκεια του Φόρουμ για τις Κλιματικά Ευάλωτες Χώρες (CVF) στο πλαίσιο της διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα (COP26). Παράλληλα ζήτησε «να γίνουν περισσότερα για την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών από τους ξεκάθαρους και τρέχοντες κινδύνους της κλιματικής αλλαγής». Οι πιο ευάλωτες χώρες θέλουν να λαμβάνονται συγκεκριμένα υπόψη αυτοί ακριβώς οι κίνδυνοι.
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της βασίζεται σε δύο άξονες: τη «μείωση», για παράδειγμα των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, και την «προσαρμογή», την προετοιμασία για την αντιμετώπιση των προβλέψιμων συνεπειών. Οι ευάλωτες χώρες επιθυμούν να προστεθεί ακόνη ένας άξονας: «οι απώλειες και οι ζημιές» που ήδη υφίστανται. Αυτή η παράμετρος αναφέρεται στη Συμφωνία του Παρισιού ενώ ήδη υπάρχει και «ένας διεθνής μηχανισμός», όμως οι πλούσιες χώρες διστάζουν να συζητήσουν συγκεκριμένα για αυτή.
«Υπάρχει κυρίως ο φόβος ότι θα αντιμετωπίσουν μια παράνοια σε θέματα ευθύνης και αποζημιώσεων», εξηγεί η Γιαμίν Νταγκνέτ του World Resources Institute. «Όμως δεν είναι αυτό το θέμα, το ζήτημα είναι τι θα συμβεί όταν αυτά τα μικρά νησιά εξαφανιστούν». Για τον λόγο αυτό οι πλούσιες χώρες θέλουν να ενταχθεί το ζήτημα των «απωλειών και των ζημιών» στον άξονα της «προσαρμογής».
Σύμφωνα με τον Γκουτέρες, η βοήθεια που έχουν ανάγκη οι πιο ευάλωτες χώρες εκτιμάται σε «300 δισεκατομμύρια τον χρόνο με ορίζοντα το 2030». Και ακριβώς «η αποτυχία να χρηματοδοτηθεί η προσαρμογή (στην κλιματική αλλαγή) είναι αυτή που μετατρέπεται σε απώλειες και ζημιές», υπογράμμισε ο Αμπούλ Καλάμ Αζάντ εκπρόσωπος της προεδρίας του CVF την οποία αυτή την περίοδο έχει το Μπανγκλαντές.
«Χρειάζεται μια επιπλέον και ξεχωριστή χρηματοδότηση από τον ετήσιο στόχο» των 100 δισεκατομμυρίων για τις απώλειες και τις ζημιές, επέμεινε ο Αϊγάζ Σάγεντ Χαϊγούμ υπουργός Οικονομίας και Κλιματικής Αλλαγής των νησιών Φίτζι.
Και η χρηματοδότηση αυτή δεν θα πρέπει να προστεθεί στο ήδη υπάρχον χρέος των χωρών, υπογράμμισε: «Το να μας αναγκάσετε να πληρώσουμε τόκους για τα χρήματα που έχουν στόχο να αυξήσουν την ανθεκτικότητά μας (στην κλιματική αλλαγή) θα ήταν σκληρό». Μια άλλη εκδοχή που υπάρχει στο τραπέζι είναι η μείωση του χρέους των χωρών με αντάλλαγμα αυτές να κάνουν επενδύσεις προκειμένου να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.