Σοκ προκαλούν οι καταγγελίες στο CNN επιζώντων του πολέμου σεξουαλικής βίας που, όπως λένε, διεξάγει συστηματικά η Ρωσία σε κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας.
Στα θύματα, εκτός από γυναίκες, περιλαμβάνονται συχνά και άνδρες, όπως ο 39χρονος Ραμόν Σαποβαλένκο, ιδιοκτήτης αγροκτήματος από τη Χερσώνα, ο οποίος συνελήφθη στις 24 Αυγούστου 2022, την επομένη της ημέρας της Ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, από τρεις ένοπλους μασκοφόρους της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB).
Στην έφοδό τους στο σπίτι του, σε αναζήτηση ενοχοποιητικών στοιχείων, βρήκαν ένα μήνυμα στο κινητό του, όπου αποκαλούσε τους Ρώσους στρατιώτες «ορκ» -όρος που χρησιμοποιούν πολλοί Ουκρανοί για τις δυνάμεις κατοχής και παραπέμπει στους «κακούς» από τα μυθιστορήματα του Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν. Αμέσως τον έδεσαν, του έκλεισαν τα μάτια και τον μετέφεραν με αυτοκίνητο χωρίς διακριτικά.
Ηλεκτροπληξία στα γεννητικά όργανα
Επί μέρες ο Σαποβαλένκο είπε ότι οι Ρώσοι δεσμοφύλακες του έκαναν ηλεκτροπληξία στα γεννητικά όργανα, απειλούσαν να τον βιάσουν με μπουκάλι και τον έκαναν να πιστέψει ότι θα τον υποβάλουν σε στείρωση.
«Έδειχναν να έχουν ένα φετίχ με τα γεννητικά όργανα. Μερικές φορές άνοιγε η πόρτα και έλεγαν ''θα βγάλουμε τα γκλομπ και θα βιάσουμε όλους όσοι βρίσκονται εδώ μέσα''», δήλωσε ο αγρότης στο CNN.
Μοτίβο σεξουαλικής κακοποίησης Ουκρανών -ακόμη και στρατιωτών- από δυνάμεις της Ρωσίας
Τη σεξουαλική βία που βίωσε ο 39χρονος Ουκρανός στα χέρια των Ρώσων την έχουν αντιμετωπίσει πάρα πολλοί Ουκρανοί -πολίτες και στρατιώτες- που έχουν συλληφθεί από την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας, τον Φεβρουάριο του 2022, κι έχει καταγραφεί και σε εκθέσεις επιτροπών του ΟΗΕ, μολονότι πολλά από τα θύματα αποφεύγουν να μιλήσουν για τον εφιάλτη τους, από ντροπή, φοβούμενα και τον κοινωνικό στιγματισμό.
Η τελευταία ετήσια έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας ανέφερε 85 τεκμηριωμένες περιπτώσεις σεξουαλικής βίας στην Ουκρανία τον περασμένο χρόνο με θύματα 52 άνδρες, 31 γυναίκες, ένα κορίτσι κι ένα αγόρι.
Μια χωριστή έκθεση αξιωματούχων υπηρεσίας προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ, οι οποίοι μίλησαν με 60 Ουκρανούς αιχμαλώτους πολέμου μετά την απελευθέρωσή τους, διαπίστωσε ότι 39 από αυτούς υπέστησαν σεξουαλική βία όσο βρίσκονταν υπό κράτηση από δυνάμεις της Ρωσίας.
Φρικτά βασανιστήρια και ηλεκτροσόκ
Το CNN μίλησε με τέσσερις επιζώντες και έλαβε μαρτυρίες άλλων δύο που είχαν συλληφθεί από ρωσικές δυνάμεις σε κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας, όπως η Χερσώνα, το Ντονέτσκ, η Ζαπορίγια, το Χάρκοβο και η Κριμαία.
Όλοι τους είπαν ότι οι Ρώσοι δεσμοφύλακες τους γύμνωσαν, τους έκαναν ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα -συχνά με τη χρήση στρατιωτικών τηλεφώνων πεδίου, σοβιετικής εποχής, TA-57, γνωστών ως «Tapik»- και απειλούσαν να τους βιάσουν.
Οι μαρτυρίες τους συνάδουν με περιπτώσεις που έχουν καταγράψει εισαγγελείς στο Κίεβο, τη Χερσώνα και το Χάρκοβο και υποδεικνύουν τη συστηματική χρήση της σεξουαλικής βίας από δυνάμεις της Ρωσίας ως «όπλου» και μέσου υποταγής και ελέγχου του πληθυσμού στα κατεχόμενα εδάφη.
Βιασμοί και ευνουχισμοί
«Το βλέπουμε ξανά και ξανά σε διάφορες κατεχόμενες περιοχές. Ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποιούν την ίδια μέθοδο διάπραξης σεξουαλικής βίας, την ίδια μέθοδο εξευτελισμού» δήλωσε η Άννα Σοσόνσκα, Ουκρανή εισαγγελέας και εκτελούσα χρέη επικεφαλής του τμήματος σεξουαλικής βίας, που σχετίζεται με τις συγκρούσεις, στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Ουκρανίας.
Μιλώντας στο CNN από το γραφείο της στο Κίεβο, η Σοσόνσκα δήλωσε ότι ένας σημαντικός αριθμός καταγεγραμμένων εγκλημάτων σεξουαλικής βίας από τα ρωσικά στρατεύματα, συμπεριλαμβανομένων της αναγκαστικής γύμνωσης, του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων, του βιασμού και της αναγκαστικής έκθεσης σε σεξουαλική βία κατά άλλων, διενεργείται σε βάρος ανδρών. «Ειδικά με τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος στα γεννητικά όργανα, αυτό είναι το κορυφαίο στη λίστα», είπε.
«Όλοι τους γελούσαν»
Ο Ρόμαν Τσερνένκο είπε ότι επτά μήνες κρατούνταν σε φυλακή στην κατεχόμενη Ολενέβκα, στην περιοχή του Ντονέτσκ, αφού συνελήφθη από τα ρωσικά στρατεύματα στην περιοχή της Μαριούπολης. Ο 29χρονος αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών του ουκρανικού στρατού είπε ότι τον βασάνιζαν κάθε μέρα, έως και τρεις φορές ημερησίως, επί τέσσερις μήνες.
«Το Tapik είναι ένα στρατιωτικό τηλέφωνο με δύο καλώδια. Το ένα το συνδέουν με τα γεννητικά όργανα, το άλλο με το δάχτυλο του θύματος και απλά συνεχίζουν να ανεβάζουν το ρεύμα, μέχρι το άτομο να τους πει αυτό που χρειάζονται», δήλωσε στο CNN.
O ίδιος είπε ότι στα βασανιστήριά του έλαβαν, όπως πιστεύει, μέρος στελέχη της ρωσικής GRU, της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Σωφρονιστικής Υπηρεσίας (FSIN) και της FSB, της κύριας υπηρεσίας πληροφοριών της Ρωσίας.
Ο Τσερνένκο απελευθερώθηκε στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων τον Ιανουάριο του 2024 και εξακολουθεί να αναρρώνει από τον εφιάλτη του.
Μιλώντας στο CNN λίγες εβδομάδες μετά την απελευθέρωσή του, την ημέρα που έκανε πρόταση γάμου στη φίλη του, είπε ότι οι σκέψεις του για εκείνη και τη μητέρα του ήταν αυτές που του έδιναν δύναμη να επιβιώσει από την αιχμαλωσία.
«Γελούσαν όταν με βασάνιζαν… Μου έλεγαν ότι η μητέρα μου είχε γ@@@θεί από Τσετσένους. Πήγαν να με πυροβολήσουν δύο φορές, με απείλησαν με βιασμό», είπε.
Εγκλήματα πολέμου οι βιασμοί και η σεξουαλική βία
Οι βιασμοί και η σεξουαλική βία απαγορεύονται ρητά από τις Συμβάσεις της Γενεύης -το σύνολο των διεθνών νόμων που ρυθμίζουν τη διεξαγωγή ένοπλων συγκρούσεων- και μπορούν να αποτελέσουν έγκλημα πολέμου. Η εικονική εκτέλεση θεωρείται μορφή βασανιστηρίων, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.
Βάσει του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), η διάπραξη βιασμού και σεξουαλικής βίας με συστηματικό ή εκτεταμένο τρόπο θεωρείται έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Σύμφωνα με τους Ουκρανούς εισαγγελείς που ερευνούν τη σεξουαλική βία και την κακοποίηση λόγω συγκρούσεων, όλα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι πρόκειται για σκόπιμη τακτική, μέρος του modus operandi της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Παντού όπου βρίσκονται ρωσικά στρατεύματα, βλέπουμε περιπτώσεις σεξουαλικής βίας και βίας με βάση το φύλο. Το συμπέρασμα είναι ότι φαίνεται πως πρόκειται για ρωσική πολιτική», δήλωσε η Σοσόνσκα.
Μέχρι τις αρχές Μαΐου, η Ουκρανία κατέγραψε επίσημα 293 περιστατικά σεξουαλικής βίας, αν και η Σοσόνσκα δήλωσε ότι είναι αδύνατο να εκτιμηθεί ο πραγματικός αριθμός των εγκλημάτων που διαπράττονται, ιδίως στα κατεχόμενα εδάφη, όπου δεν έχουν πρόσβαση οι ερευνητές και οι εισαγγελείς.
Περίπου 37.000 Ουκρανοί πολίτες αγνοούνται, σύμφωνα με το γραφείο του ουκρανικού διαμεσολαβητή, ενώ χιλιάδες πιστεύεται ότι κρατούνται σε ρωσικά κρατητήρια και κινδυνεύουν από βασανιστήρια και σεξουαλική βία.