Ένα πραγματικό ντόμινο εξελίξεων έχει φέρει ο Ντόναλντ Τραμπ με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο και το τελευταίο επεισόδιο γύρω από τους δασμούς μπορεί να φέρει μια μη αναστρέψιμη σύγκρουση με την Κίνα με παγκόσμιες επιπτώσεις.
Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, που ξεκίνησε επί προεδρίας Τραμπ, έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο σοβαρές και παρατεταμένες γεωπολιτικές και οικονομικές αναμετρήσεις της εποχής μας, διαπιστώνει το CNΝ, συγκεντρώνοντας γνώμες και σκέψεις ειδικών και αναλυτών, καθώς οι αγορές «χορεύουν» στους ρυθμούς των ανακοινώσεων του Aμερικανού προέδρου.
Στο έλεος των δασμών
Ο Τραμπ ανακοίνωσε την Τετάρτη μια τρίμηνη παύση όλων των «αμοιβαίων» δασμών που είχαν τεθεί σε ισχύ ώρες νωρίτερα, με εξαίρεση την Κίνα, βαθαίνοντας μια αντιπαράθεση που απειλεί να ισοπεδώσει το εμπόριο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Ο ρυθμός αυτής της κλιμάκωσης ήταν εκπληκτικός. Κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας, οι δασμοί του Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές αυξήθηκαν από 54%, σε 104%, σε 125% και σήμερα 145% - αριθμοί που προστίθενται στις υφιστάμενες εισφορές που είχαν επιβληθεί πριν από τη δεύτερη θητεία του προέδρου. Και η Κίνα ανταπέδωσε με τον ίδιο τρόπο, αυξάνοντας τους πρόσθετους, ανταποδοτικούς δασμούς σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ από το 84%, στο 125% σήμερα.
Παίρνοντας τα πράγματα με τη σειρά, η εμπορική στρατηγική του Τραμπ ήταν καθαρή. Στόχευε γενικά στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ αλλά σύντομα επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην Κίνα. Με αλλεπάλληλες αυξήσεις δασμών οι ΗΠΑ επιχείρησαν να πλήξουν τις κινεζικές εξαγωγές, απαιτώντας εμπορικές και τεχνολογικές υποχωρήσεις από το Πεκίνο. Η Κίνα, αντί να υποχωρήσει, απάντησε με δικούς της αντίστοιχους δασμούς.
Το Πεκίνο δεν θα κάνει πίσω εύκολα
Σύμφωνα με αναλυτές, αυτή η ανταλλαγή δασμών αποτελεί την ισχυρότερη ένδειξη για μια πιθανή «σκληρή αποσύνδεση» των δύο οικονομιών, δηλαδή την εγκατάλειψη της αμοιβαίας εξάρτησης που τις χαρακτήριζε για δεκαετίες.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, ο ισχυρότερος ηγέτης της Κίνας από την εποχή του Μάο, θεωρεί την αμερικανική επιθετικότητα ως μονομερή εκφοβισμό. Το Πεκίνο έχει ενισχύσει τον εθνικισμό στο εσωτερικό, παρουσιάζοντας τα αντίποινα ως αναγκαία απάντηση στην αμερικανική επιθετικότητα και είναι ένα αφήγημα που το χτίζει εδώ και χρόνια, ήδη από την πρώτη θητεία του Τραμπ. Τουλάχιστον αυτό εκτιμούν αναλυτές, σημειώνοντας ότι η Κίνα είναι αποφασισμένη να αντέξει.
Ο οικονομικός αναλυτής Jacob Gunter αναφέρει πως η Κίνα έχει μπει σε μια περίοδο «συνειδητής προσαρμογής», με σχέδια να στηρίξει την εσωτερική ζήτηση και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας της.
Η ρήξη μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων δημιουργεί ανησυχία για την παγκόσμια οικονομία. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι δασμοί του Τραμπ μπορεί να μειώσουν τις εξαγωγές της Κίνας στις ΗΠΑ κατά περισσότερο από 50% τα επόμενα χρόνια. Αυτό σημαίνει υψηλότερες τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές και σοβαρά προβλήματα για τις κινεζικές επιχειρήσεις, τουλάχιστον για ένα διάστημα.
Η JP Morgan υπολογίζει ότι η αύξηση των τιμών για τους Αμερικανούς λόγω των δασμών μπορεί να ισοδυναμεί με μια έμμεση φορολογία ύψους 860 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από την άλλη πλευρά, στην Κίνα, η κλίμακα των δασμών θα μπορούσε να οδηγήσει σε «εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία] και σε ένα «κύμα χρεοκοπίας» σε ολόκληρη την Κίνα, σύμφωνα με τον Victor Shih, διευθυντή του «Κέντρου Κίνας του 21ου αιώνα» του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. Εν τω μεταξύ, οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα θα μπορούσαν «να μηδενιστούν σχεδόν», πρόσθεσε.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον καθηγητή Victor Shih, η Κίνα διαθέτει μεγαλύτερη αντοχή από τις ΗΠΑ λόγω του πολιτικού της συστήματος, το οποίο δεν εξαρτάται από την άμεση λαϊκή έγκριση μέσω εκλογών. «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Κίνα έκλεισε την οικονομία της προκαλώντας ανεργία και δυσαρέσκεια χωρίς εσωτερική αμφισβήτηση», σημειώνει.
Το Πεκίνο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια τη στρατηγική διαφοροποίησης του εμπορίου του, προωθώντας σχέσεις με την Ευρώπη, τη Νοτιοανατολική Ασία και άλλες αναδυόμενες αγορές. Οι κινεζικές επιχειρήσεις έχουν μεταφέρει μέρος της παραγωγής τους σε χώρες όπως το Βιετνάμ και η Καμπότζη για να αποφύγουν τους δασμούς των ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, η Κίνα έχει επενδύσει στην τεχνολογική αυτονομία, αναπτύσσοντας δικές της αλυσίδες παραγωγής για κρίσιμα υλικά, όπως οι σπάνιες γαίες, και ενισχύοντας τις δυνατότητές της στους ημιαγωγούς και την τεχνητή νοημοσύνη. Οι επενδύσεις σε ρομποτική και σε τεχνολογίες αιχμής ενισχύουν την παραγωγική της βάση, καθιστώντας τη λιγότερο εξαρτημένη από τις ΗΠΑ.
Το 2025, η Κίνα βρίσκεται σε πολύ πιο ευνοϊκή θέση από ό,τι το 2018, υπογραμμίζει το δημοσίευμα του CNN. Το μερίδιο των αμερικανικών εξαγωγών έχει μειωθεί σημαντικά, και οι εξαγωγές προς άλλες αγορές έχουν ενισχυθεί. Οι κινεζικές αρχές έχουν εφαρμόσει μέτρα για την ενίσχυση της κατανάλωσης, τη μείωση του χρέους της τοπικής διοίκησης και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
Ο κόσμος μπροστά σε μια νέα σύγκρουση
Σύμφωνα με το κρατικό μέσο People's Daily, η Κίνα έχει πλούσια εμπειρία από τα τελευταία οκτώ χρόνια σε εμπορικές διαμάχες και είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πρόκληση. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η στρατηγική αντοχής της Κίνας της δίνει σαφές πλεονέκτημα σε έναν μακρόχρονο «οικονομικό πόλεμο φθοράς».
Καταλήγοντας, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση του CNN επισημαίνεται ότι η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας δεν είναι πια απλώς μια διαμάχη για εμπορικά ισοζύγια. Είναι ένας ανταγωνισμός γεωοικονομικός, γεωπολιτικός και τεχνολογικός. Η σκληρή στάση του Πεκίνου υποδηλώνει ότι δεν προτίθεται να επιστρέψει στην εποχή της εξάρτησης από τις ΗΠΑ, ενώ η Ουάσιγκτον δείχνει διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να περιορίσει την άνοδο της Κίνας.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν θα υπάρξει αποκλιμάκωση αλλά ποια από τις δύο δυνάμεις μπορεί να αντέξει περισσότερο. Και προς το παρόν, η Κίνα φαίνεται να έχει σχεδιάσει την επόμενη ημέρα με μεγαλύτερη υπομονή και ετοιμότητα. Όμως όλες οι εκτιμήσεις μοιραία υποτάσσονται στην ρευστότητα και στην ταχύτητα των εξελίξεων. Συνεπώς δύσκολα μπορεί κανείς να εκτιμήσει μακροπρόθεσμα τις όποιες συνέπειες με ασφάλεια.