Η οργή της Δύσης, οι νέες κυρώσεις και τα όπλα αιχμής ήρθαν πολύ αργά για τον άνδρα που βρέθηκε πυροβολημένος στο έδαφος στην πόλη Μπούκα της Ουκρανίας.
Το άψυχο σώμα του άνδρα ήταν ένα από τα πολλά που βρέθηκαν στο επίκεντρο της δημοσιότητας το περασμένο Σαββατοκύριακο, το οποίο θα μείνει στη μνήμη ως εκείνο με τις πιο φρικτές έως τώρα εικόνες από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτός ο άνδρας ήταν ακόμα ένας από τους άτυχους αμάχους, των οποίων η μοίρα ήρθε αντιμέτωπη με την αναίτια, βάρβαρη εισβολή του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Οι σκηνές που αποκαλύπτονται, καθώς τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρονται από το Κίεβο, φέρνουν μνήμες από τις φρικαλεότητες των ναζί στους Ουκρανούς στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όπως αναφέρει το CNN στην ανάλυσή του, αυτές οι εικόνες αποτελούν μόνο ένα στιγμιότυπο από το αιματηρό τίμημα που πληρώνουν οι Ουκρανοί άμαχοι για την εμμονή του Πούτιν στην ταπείνωση της Ρωσίας στον Ψυχρό Πόλεμο και συμπυκνώνει το πώς οι απαντήσεις του παγκόσμιου σκηνικού στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εν είδει στρατιωτικής δράσης, παλεύουν για να είναι εφάμιλλες ενός φαύλου πολέμου.
Η πρώτη αντίδραση της Δύσης στις ρωσικές φρικαλεότητες στην Μπούκα της Ουκρανίας
Η αίσθηση της αποστροφής για το τι συμβαίνει στην Ουκρανία δημιούργησε νέα ώθηση τη Δευτέρα για να κληθεί η Ρωσία να λογοδοτήσει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ουκρανία ξεκίνησαν νέα έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου στο προάστιο του Κιέβου (την Μπούκα), όπου βρέθηκαν δεκάδες πτώματα σκορπισμένα στο δρόμο.
Μέλη του Κογκρέσου κάλεσαν τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, να επιταχύνει την παροχή όπλων στην Ουκρανία για να ανατρέψει την εισβολή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις να αποδεχθεί αυτό που θα αποτελούσε ένα οδυνηρό οικονομικό πλήγμα, δηλαδή την πλήρη διακοπή των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου και άνθρακα.
Ο Μπάιντεν αντέδρασε στον ατελείωτο κατάλογο βαρβαρότητας και απανθρωπιάς τη Δευτέρα, ζητώντας περισσότερες κυρώσεις και τη διεξαγωγή δίκης για εγκλήματα πολέμου κατά του Πούτιν.
«Μπορεί να θυμάστε ότι δέχτηκα κριτική επειδή αποκάλεσα τον Πούτιν εγκληματία πολέμου. Είναι εγκληματίας πολέμου. Αυτός ο τύπος είναι βάναυσος», είπε χαρακτηριστικά ο Μπάιντεν.
Αλλά η τραγωδία που αποκαλύπτεται στην Ουκρανία είναι ότι όλα τα μέτρα που είναι έτοιμη να εξετάσει η Δύση για να τιμωρήσει τη Μόσχα και να επηρεάσουν τη μακροπρόθεσμη πορεία του πολέμου δεν μπορούν να κάνουν πολλά για να σώσουν τους αμάχους που στοχοποιούνται τώρα. Και είναι αμφίβολο εάν οποιαδήποτε από τις πιθανές απαντήσεις στην αιματοχυσία από τα στρατεύματα του Πούτιν θα επηρεάσει κάπως τον αδίστακτο Ρώσο ηγέτη.
Τα αντανακλαστικά των ηγετών να καταδικάζουν, να απαιτούν λογοδοσία και να επιτίθενται στον Πούτιν είναι κατανοητά. Είναι, όμως, κρίσιμο και για τον κόσμο να μη μουδιάζουν, αποδεχόμενοι την κατάσταση.
Αλλά θεωρείται απίθανο η Δύση να σταματήσει τις θηριωδίες του Πούτιν άμεσα, ειδικά από τη στιγμή που ο Ρώσος ηγέτης έχει αποδείξει πως έχει... ανοσία στην οργή για την ηθική. Και δεδομένης της κλίμακας της σφαγής που έχει ήδη διαπραχθεί, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων σε πολυκατοικίες, νοσοκομεία και καταφύγια, φαίνεται να έχει περάσει εδώ και καιρό το σημείο κάθε περιορισμού.
Η Ουκρανία προειδοποίησε τη Δευτέρα ότι σκηνές σαν αυτές από την Μπούκα μπορεί να είναι η «κορυφή του παγόβουνου» και ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε ότι αποκαλύπτονται χειρότερες φρικαλεότητες.
«Υπάρχουν ήδη πληροφορίες ότι ο αριθμός των θυμάτων μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος στην Μποροντιάνκα και σε ορισμένες άλλες απελευθερωμένες πόλεις. Σε πολλά χωριά των απελευθερωμένων περιοχών του Κιέβου, του Τσερνίχιφ και της Σούμι, οι κατακτητές έκαναν πράγματα που οι ντόπιοι δεν είχαν δει ούτε κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής πριν από 80 χρόνια» είπε ο Ζελένσκι, ο οποίος μίλησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το πρωί της Τρίτης.
Ο Πούτιν γνωρίζει τα όρια της Δύσης
Οι πιο σκληρές κυρώσεις που έγιναν ποτέ, το νέο καθεστώς της Ρωσίας ως παρίας του κόσμου και η πολιτιστική, διπλωματική, οικονομική και αθλητική της απομόνωση ακόμα δεν έχουν σταματήσει τον ισχυρό άνδρα του Κρεμλίνου. Δεδομένης της φαινομενικά ασφαλούς πολιτικής θέσης του Πούτιν, δεν δείχνει να ανησυχεί για τον χαρακτηρισμό «εγκληματίας πολέμου» και οι πιθανότητες να δικαστεί είναι ελάχιστες, εκτός αν γίνουν συγκλονιστικές πολιτικές αλλαγές στη Ρωσία.
Η περιφρόνηση της Ρωσίας για την έννοια της λογοδοσίας, εν τω μεταξύ, έλαμψε μέσα από τους παράλογους ισχυρισμούς της ότι οι Ουκρανοί σκηνοθέτησαν τις εικόνες με την ανάσυρση των πτωμάτων από ένα υπόγειο στην Μπούκα.
Οπλισμένος με το μεγαλύτερο απόθεμα πυρηνικών κεφαλών στον κόσμο, ο Πούτιν κατανοεί ότι η Δύση δεν είναι πρόθυμη να επέμβει απευθείας στην Ουκρανία και να διακινδυνεύσει μια καταστροφική σύγκρουση με τη Ρωσία, με μέτρα όπως η ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, για να σώσει τους αμάχους.
Ο Πούτιν προσφέρει ένα μάθημα στους άλλους δικτάτορες ότι θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να επιδιώξουν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Το είδος των δυτικών επεμβάσεων για τη διάσωση αμάχων σε μέρη όπως το Κοσσυφοπέδιο ή η Λιβύη απαγορεύονται στην Ουκρανία, απλώς και μόνο λόγω της υπονοούμενης ισχύος του οπλοστασίου του Ρώσου ηγέτη και των απειλών του για τη χρησιμοποίησή τους νωρίτερα στον πόλεμο.
Ογδόντα χρόνια από τότε που δικτάτορες όπως ο Αδόλφος Χίτλερ στη Γερμανία ή ο Ιωσήφ Στάλιν στη Σοβιετική Ένωση σκόρπισαν τον τρόμο εντός και εκτός των χωρών τους, ο Πούτιν δημιουργεί ένα απαίσιο θέαμα για τον 21ο αιώνα: αυτό ενός δικτάτορα που δεν μπορεί να σταματήσει κανείς.
Ένα ιδιαίτερο είδος ατιμωρησίας
Η προθυμία του Πούτιν να απορροφήσει τις τιμωρίες που είχαν ήδη επιβληθεί στη Ρωσία εξαιτίας της εισβολής, του προσέδωσε ένα ιδιαίτερο είδος ατιμωρησίας. Οι κυρώσεις στη ρωσική οικονομία και τους ολιγάρχες ενδέχεται να έχουν εξουθενωτικό αντίκτυπο μακροπρόθεσμα. Αλλά έχουν σαφώς αποτύχει ως αποτρεπτικό εργαλείο.
Ο Ρώσος ηγέτης φάνηκε, επίσης, πρόθυμος να ανεχθεί βαριές απώλειες μεταξύ των στρατευμάτων του λόγω της ηρωικής αντίστασης από τις ουκρανικές δυνάμεις. Η επαναξιολόγηση της ρωσικής στρατηγικής στην προσπάθεια εδραίωσης του ελέγχου στις ανατολικές περιοχές μπορεί, ωστόσο, να δείξει ότι ακόμη και ο Πούτιν μπορεί να συγκινηθεί από τα γεγονότα με την πάροδο του χρόνου.
Από έξω, ο πόλεμος είναι μια στρατιωτική, διπλωματική και οικονομική καταστροφή για τη Ρωσία, μετά την αποτυχία της να καταλάβει βασικούς στόχους. Αλλά μπορεί ακόμα να είναι μια διεστραμμένη επιτυχία για τον Πούτιν, εάν ο στόχος του είναι απλώς να καταστρέψει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας και να δημιουργήσει μια παρέλαση νίκης για τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Έτσι, από πολλές απόψεις, παίζει ένα ασύμμετρο παιχνίδι με τη Δύση, της οποίας οι κυρώσεις και τα τιμωρητικά μέτρα βασίζονται σε μια πιο λογική άποψη για τα συμφέροντα της Ρωσίας και τους δικούς της περιορισμούς.
Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος αντέδρασε στη φρίκη που αναδύθηκε από την Ουκρανία, υποσχόμενος να επιταχύνει τον ρυθμό της στρατιωτικής, ανθρωπιστικής και οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο.
«Οι εικόνες από την Μπούκα αυξάνονται, τώρα δεν είναι ώρα για εφησυχασμό», δήλωσε τη Δευτέρα ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν.
Μια τέτοια βοήθεια θα μπορούσε να συντομεύσει τον πόλεμο και να μετριάσει τις επιθέσεις εναντίον αμάχων τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Όμως ο Πούτιν πολιορκεί και βομβαρδίζει πόλεις της Ουκρανίας εδώ και εβδομάδες. Εκατομμύρια άνθρωποι εκδιώχθηκαν ήδη από τη χώρα στη Δυτική Ευρώπη ως πρόσφυγες.
Μια νέα εκδοχή της δίκης της Νυρεμβέργης;
Παράλληλα, αυξάνεται η ώθηση για τη δημιουργία κάποιου είδους επίσημου μηχανισμού που θα καθιστά υπεύθυνους τους Ρώσους ηγέτες για εγκλήματα πολέμου. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Αρσένι Γιάτσενιουκ, είπε στο CNN τη Δευτέρα ότι η εισβολή ήταν η μεγαλύτερη καταστροφή στην Ευρώπη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ότι χρειάζεται ένα σύστημα δικαιοσύνης παρόμοιο με τη Δίκη της Νυρεμβέργης για τους εγκληματίες πολέμου.
«Πρέπει να προετοιμαστούμε αμέσως. Πρέπει να δημιουργήσουμε επειγόντως ένα είδος κοινής ερευνητικής ομάδας, προκειμένου να είμαστε έτοιμοι να βάλουμε τον Πούτιν στο σκαμνί και να τον δούμε πίσω από τα κάγκελα».
Αλλά η φύση του διεθνούς συστήματος μετά τον Ψυχρό Πόλεμο θα περιέπλεκε την εγκαθίδρυση ενός συστήματος που θα είχε παγκόσμια νομιμότητα.
Η Ρωσία, για παράδειγμα, είναι βέβαιο ότι θα ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε προσπάθεια εμπλοκής των Ηνωμένων Εθνών στην ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Η Κίνα θα επιδιώξει επίσης να εκτροχιάσει κάθε προσπάθεια επιβολής ευθυνών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεδομένης της δικής της καταστολής των Ουιγούρων Μουσουλμάνων, που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χαρακτηρίσει «γενοκτονία».
Ωστόσο, η δυσκολία προσαγωγής του Πούτιν στη Δικαιοσύνη δεν σημαίνει ότι οι Ρώσοι κατώτεροι στην αλυσίδα διοίκησης δεν μπορούν να διερευνηθούν, αν και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης δεν διεξάγει δίκες ερήμην. Η οργάνωση, ωστόσο, διεξάγει ήδη έρευνες στην Ουκρανία, η οποία έχει αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου, παρόλο που δεν είναι μέλος του.
Ένα δυνητικά σημαντικό νέο πλήγμα κατά της Ρωσίας θα μπορούσε να προέλθει από την Ευρώπη, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση επεξεργάζεται νέες κυρώσεις. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υποστήριξε την απαγόρευση των εξαγωγών ρωσικού άνθρακα και πετρελαίου στην ΕΕ μόλις αυτή την εβδομάδα.
Αλλά είναι αμφίβολο εάν άλλες μεγάλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, θα έφταναν τόσο μακριά, δεδομένων των ελλείψεων ενέργειας και της νέας έκρηξης στον ήδη υψηλό πληθωρισμό που θα προέκυπτε. Μια τέτοια κίνηση θα έκανε αναμφίβολα βήματα προόδου στην αποκοπή της χρηματοδότησης της Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αλλά, βραχυπρόθεσμα, θα δημιουργούσε δύο ερωτήματα: Είναι πράγματι ευάλωτος στις πιέσεις ο Πούτιν; Και πόσοι ακόμη Ουκρανοί πολίτες θα πρέπει να πεθάνουν μέχρι να γίνει;