Στα μισά της διαδρομής μεταξύ της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, σε ένα από τα πιο ιστορικά και όμορφα μέρη της βορειοδυτικής Τουρκίας, βρίσκεται μια βαθιά κοιλάδα καλυμμένη από πυκνά πευκοδάση και ευλογημένη με ιαματικές πηγές.
Και σε αυτή την κοιλάδα υπάρχει κάτι που μοιάζει βγαλμένο από ταινία της Ντίσνεϊ: σειρές επί σειρές πανομοιότυπων, καστροειδών, πυργόσχημων οικημάτων.
Όταν η περιστασιακή πρωινή ομίχλη σκεπάζει τους γαλάζιους πύργους, πρόκειται για μια ονειρική σκηνή, αλλά όταν κοιτάξετε λίγο πιο προσεκτικά, κάτι φαίνεται να μην πηγαίνει καλά. Οι δρόμοι ανάμεσά τους είναι ημιτελείς. Τα συντρίμμια της οικοδομής γεμίζουν το έδαφος. Και δεν υπάρχει ούτε μια ψυχή στον ορίζοντα. Είναι μια παραμυθένια πόλη-φάντασμα, ένα φιλόδοξο, πολυτελές αναπτυξιακό σχέδιο που έπεσε θύμα κακοδιαχείρισης και παγκόσμιων οικονομικών ρευμάτων.
Το Burj Al Babas (Μπουρτζ Αλ Μπάμπας), όπως είναι γνωστό το μέρος, βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από την ιστορική πόλη Mudurnu, που κάποτε βρισκόταν στο σταυροδρόμι του Δρόμου του Μεταξιού και του Δρόμου της Κριμαίας. Με την πάροδο των ετών έχασε τη θέση του ως εμπορικός κόμβος, αναγεννήθηκε ως το κέντρο της τουρκικής βιομηχανίας πουλερικών και πιο πρόσφατα στράφηκε στον τουρισμό για την προώθηση της τοπικής οικονομίας, εν μέρει χάρη στις προσπάθειες της Διεύθυνσης Διαχείρισης του Μνημείου Πολιτιστικής Κληρονομιάς Mudurnu Cutural. Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν προτείνει ακόμη και να καταστεί η πόλη Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών ασπρόμαυρων οθωμανικών αρχοντικών της.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000, το Mudurnu και οι ιαματικές πηγές του είχαν προσελκύσει -όπως θα περίμενε κανείς- την προσοχή των κατασκευαστών ακινήτων και των επενδυτών, μεταξύ των οποίων και η Sarot Properties Group, η οποία είχε ήδη κατασκευάσει δύο ξενοδοχεία με ιαματικές πηγές στην περιοχή. Η Sarot προχώρησε σε μια μεγάλη ιδέα: το Burj Al Babas, μια συλλογή πολυτελών εξοχικών κατοικιών που απευθύνονταν σε πλούσιους Άραβες πελάτες. Θα υπήρχε ένα πολυτελές χαμάμ, ένα εμπορικό και ψυχαγωγικό κέντρο και πολλά άλλα.
Αμέσως, η εξέλιξη αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση διαφόρων ομάδων κατοίκων του Mudurnu. Αν και ορισμένοι είδαν την ανάπτυξη ως πηγή απασχόλησης που θα μπορούσε να ενισχύσει την τοπική οικονομία, πολλοί δυσανασχέτησαν με τη σχεδόν πλήρη περιφρόνηση της υφιστάμενης πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής και τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει στις τοπικές υποδομές. «Σχεδίασαν κάτι που πίστευαν ότι θα ικανοποιούσε τους προβλεπόμενους πελάτες τους, χωρίς να λάβουν υπόψη τους τη σύγκρουση του πολιτισμού με την ιστορία του Mudurnu», λέει η Ayse Ege Yildirim, πολεοδόμος με ειδίκευση στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και σύμβουλος της διεύθυνσης. «Δεν έχει σημασία ότι αυτό το τέρας δεν βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με το Mudurnu, επειδή ανάμεσά τους βρίσκεται ένας λόφος γεμάτος από δέντρα».
Παρά τις αντιδράσεις, το σχέδιο της Sarot ξεκίνησε το 2014, με περίπου 200 εκατομμύρια δολάρια να δαπανώνται για την κατασκευή 587 από τις 732 προγραμματισμένες βίλες. Αλλά όταν η οικονομική καταστροφή χτύπησε το 2018, καθώς τόσο η αγορά ακινήτων όσο και η παγκόσμια οικονομία επιδεινώθηκαν και η τουρκική λίρα έχασε την αξία της, η Sarot κήρυξε πτώχευση. Οι εργασίες στο εργοτάξιο σταμάτησαν. Αν και πολλές από τις βίλες έχουν ολοκληρωθεί -ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται από έξω- καμία από τις υπόλοιπες υποδομές δεν ολοκληρώθηκε.
Τώρα, φαίνεται ότι το Burj Al Babas έχει γίνει ένα διαφορετικό είδος τουριστικής έλξης, μια περίεργη στάση για όσους έρχονται να δουν το ιστορικό Mudurnu και την ειδυλλιακή λίμνη Suluklu κοντά. Αλλά η ιστορία δεν τελειώνει με μια ακριβή πόλη-φάντασμα. Το 2020, η Sarot βγήκε από την πτώχευση, σίγουρη ότι θα μπορούσε να πουλήσει αρκετές βίλες -100, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, για να αποπληρώσει το χρέος της και να συνεχίσει την ανάπτυξη. Πρόσφατα, ολόκληρο το έργο αποκτήθηκε από την NOVA Group Holdings, μια πολυεθνική αμερικανική εταιρεία. Ο Mujat Guler, Διευθύνων Σύμβουλος της NOVA Τουρκίας, λέει: «Ναι, αποκτήσαμε αυτό το έργο και μερικά ακόμη από τη Sarot. Θα συνεχίσουμε σύμφωνα με τον προγραμματισμό και, όπως και η Sarot, αναζητούμε ενεργά τις χώρες του Κόλπου για μελλοντικούς πελάτες».
Η Yildirm υπολογίζει ότι υπάρχουν μερικά πιθανά σενάρια για το τι θα μπορούσε να συμβεί στη συνέχεια. Το Burj Al Babas θα μπορούσε, ανάλογα με το σχέδιο της NOVA, να παραμείνει μια πόλη-φάντασμα και ένα περίεργο, ακριβό τουριστικό αξιοθέατο γι' αυτόν και μόνο τον λόγο. Εναλλακτικά, η NOVA θα μπορούσε να αποφασίσει να προχωρήσει και να ολοκληρώσει όλα τα τμήματα της τεράστιας ανάπτυξης. Και τέλος, αναρωτιέται αν θα μπορούσε να προχωρήσει με αυτό που αποκαλεί «αποκατεστημένο σχέδιο», με κατεδάφιση των περιττών μονάδων και αρχιτεκτονικές τροποποιήσεις για να αμβλυνθεί το «κιτς αποτέλεσμα». Το κατά πόσον το έργο μπορεί να διασωθεί -ή αν πρέπει να διασωθεί- είναι ακόμη άγνωστο.
Φωτογραφίες: Shutterstock