Ώρα μηδέν για τη Βρετανία καθώς εκατομμύρια πολίτες θα σπεύσουν σήμερα στις κάλπες για τις βουλευτικές εκλογές, με τους Εργατικούς να είναι το μεγάλο φαβορί.
Οι κάλπες θα ανοίξουν σήμερα στις 07:00 τοπική ώρα (9 π.μ. ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 22:00 (00:00 ώρα Ελλάδας). Ο νικητής αναμένεται να κηρυχθεί τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής (5/7).
Οι Βρετανοί μπορούν να ψηφίσουν σε κάθε μία από τις 650 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, επιλέγοντας τον βουλευτή που θα εκπροσωπήσει την περιοχή τους. Ο ηγέτης του κόμματος που θα κερδίσει την πλειοψηφία (Εργατικοί ή Συντηρητικοί) αυτών των εκλογικών περιφερειών γίνεται πρωθυπουργός και μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Το 326 είναι ο μαγικός αριθμός των αναγκαίων εδρών για την απόλυτη πλειοψηφία.
Όλα δείχνουν ότι οι Εργατικοί είναι κοντά σε εκλογικό θρίαμβο καταλαμβάνοντας την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο νέο κοινοβούλιο.
Εάν δεν υπάρχει πλειοψηφία, οι νικητές πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια από άλλα μικρότερα κόμματα, ασκώντας την εξουσία ως κυβέρνηση μειοψηφίας - όπως έκανε η Συντηρητική Τερέζα Μέι μετά το αποτέλεσμα του 2017 - ή σχηματίζοντας συνασπισμό, όπως έκανε ο Ντέιβιντ Κάμερον μετά το 2010.
Ο ρόλος του βασιλιά
Ο βασιλιάς Κάρολος Γ' πρέπει να εγκρίνει τον σχηματισμό κυβέρνησης, την απόφαση για τη διεξαγωγή εκλογών και τη διάλυση του κοινοβουλίου. Επίσης, δεν πρόκειται ποτέ να αντιταχθεί στον πρωθυπουργό του ή να ακυρώσει τα αποτελέσματα των εκλογών κατά το εθιμικό δίκαιο που ισχύει στο πολιτικό σύστημα της Βρετανίας.
Πανηγυρική νίκη των Εργατικών δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι Εργατικοί ετοιμάζονται να διαλύσουν τους Συντηρητικούς, ωστόσο, υπάρχει ένα έλλειμμα εμπιστοσύνης που αφορά και τα δύο κόμματα.
Το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας δείχνει να εξασφαλίζει τη μεγαλύτερη πλειοψηφία από οποιοδήποτε κόμμα στη σύγχρονη ιστορία στις σημερινές βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με μια τελική προβολή εδρών του YouGov, που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη (3/7).
Η ανάλυση προβλέπει ότι οι Εργατικοί θα συγκεντρώσουν 431 έδρες, με τους Συντηρητικούς του πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να αναμένεται να κερδίσουν 102. Η ανάλυση δίνει στους Εργατικούς μια πλειοψηφία τουλάχιστον 212 εδρών. Το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων, αναφέρει ότι 89 έδρες θεωρούνται «κορώνα-γράμματα», καθώς η διαφορά μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης θέσης υπολογίζεται σε 5 ποσοστιαίες μονάδες ή λιγότερες.
Στο καλύτερο σενάριο, το αποτέλεσμα για τους Συντηρητικούς είναι σημαντικά χειρότερο συγκριτικά με το προηγούμενο χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα του κόμματος το 1906, όταν συγκέντρωσε 156 έδρες. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες αναμένεται να εξασφαλίσουν 72 έδρες και το κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ προβλέπεται να συγκεντρώσει 3 έδρες, σύμφωνα με την έρευνα.
Όπως φαίνεται στον πίνακα, σύμφωνα με το YouGov, το 52% των Βρετανών ανεξαρτήτως κομματικής προτίμησης, θεωρεί πως οι υποσχέσεις των συντηρητικών είναι κακές για τη χώρα, έναντι του 35% για τις υποσχέσεις των Εργατικών. Πλειοψηφικά θεωρούν τις υποσχέσεις μη βιώσιμες και μη ρεαλιστικές και στις δύο περιπτώσεις.
Δημοσκοπήσεις: Προβάδισμα έως και 20 μονάδων στους Εργατικούς
Όλες οι δημοσκοπήσεις εδώ και πολύ καιρό δίνουν ξεκάθαρο και σταθερό προβάδισμα μέχρι και 20 ποσοστιαίων μονάδων στους Εργατικούς, με πιο πρόσφατη αυτή της εταιρείας Survation που εκτιμά ότι οι Εργατικοί μπορεί να εκλέξουν μέχρι και 484 βουλευτές από τους συνολικά 650. Αν αυτό συμβεί, θα τα πάνε καλύτερα ακόμη και από την ιστορική νίκη του Τόνι Μπλερ το 1997 με αντίπαλο τότε τον Τζον Μέιτζορ.
Αν οι προβλέψεις των δημοκοπικών εταιρειών βγουν αληθινές τότε οι Συντηρητικοί θα έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη ήττα στην ιστορία τους και οι Εργατικοί θα έχουν επιτύχει μια από τις μεγαλύτερες πλειοψηφίες στην βρετανική ιστορία, υπογραμμίζουν οι αναλυτές. Αξίζει δε να σημειωθεί πως στις προηγούμενες εκλογές του 2019 οι Συντηρητικοί είχαν εκλέξει 365 βουλευτές.
Απρόσιτες και μη ρεαλιστικές οι προεκλογικές υποσχέσεις Τόρις και Εργατικών
Το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών – IFS κατακεραυνώνει το Εργατικό και το Συντηρητικό κόμμα επειδή δεν κατάφεραν να δείξουν πώς θα πληρώσουν για τις προεκλογικές τους υποσχέσεις.
Επίσης, η πλειοψηφία των Βρετανών (57%) εκτιμά ότι οι προεκλογικές υποσχέσεις των Συντηρητικών είναι απρόσιτες και περίπου οι μισοί λένε το ίδιο για τις προεκλογικές υποσχέσεις των Εργατικών (47%). Το 62% για τους Συντηρητικούς και το 47% για τους Εργατικούς εκτιμά ότι τα σχέδια και των δύο κομμάτων είναι «μη ρεαλιστικά».
Το 52% των Βρετανών θεωρεί ότι οι προτάσεις των Συντηρητικών θα ήταν κακές για τη Βρετανία ενώ μόνο το 22% πιστεύει ότι θα ήταν καλές για τη χώρα. Αντίθετα, είναι διχασμένοι όσον αφορά τα σχέδια των Εργατικών, με το 37% να εκτιμά ότι θα ήταν καλά για το έθνος και το 35% ότι δεν θα ήταν.
Έρχεται μεγάλη συντριβή για τον Σούνακ
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός και ηγέτης των Συντηρητικών ή Τόρις, Ρίσι Σούνακ, προκήρυξε πρόωρες εκλογές πριν από ενάμιση μήνα, αιφνιδιάζοντας τους πάντες, καθώς μετά από τόσα κακά μαντάτα τους τελευταίους μήνες για την Ντάουνινγκ Στριτ, άρχισε να διαφαίνεται κάποιο φως στο οικονομικό τούνελ, όπως είπε ο ίδιος.
Επίσης πέρασε από το Κοινοβούλιο και το νομοσχέδιο «Ρουάντα» (σ.σ. τοποθέτηση αιτούντων άσυλο στην αφρικανική χώρα) για το μεταναστευτικό.
Αν ο Σούνακ όριζε για αργότερα τις εκλογές, τα πράγματα θα ήταν χειρότερα σύμφωνα με το Politico, επιχειρώντας να ερμηνεύσει τα κίνητρα του Βρετανού πρωθυπουργού, εκείνες τις μέρες.
Σύμφωνα με αναλυτές, ο Σούνακ δεν φαίνεται ότι θα αποτρέψει μια διαφαινόμενη εκλογική συντριβή, σύμφωνα με τέσσερις τελευταίες δημοσκοπήσεις.
Όλα δείχνουν πως μετά από 14 χρόνια κυβέρνησης των Συντηρητικών, έφτασε η ώρα για τους Εργατικούς του πρώην δικηγόρου Κιρ Στάρμερ να πάρουν τα ηνία της χώρας.
Ο Μπόρις επιχείρησε να σώσει αυτά που δεν σώζονται
Ο πρώην πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον επιχείρησε να σωθεί η αξιοπρέπεια των Συντηρητικών, καθώς στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωση του κόμματός του στο Λονδίνο, έριξε αρκετές από τις γνωστές ατάκες του όπως «μια μεγάλη νίκη των Εργατικών είναι σαν την έγκυο που δεν φοβάται». Εξέφρασε τον «κίνδυνο» μιας τεράστιας αυτοδυναμίας των Εργατικών και κάλεσε το κόσμο να μην ψηφίσει ούτε Εργατικούς ούτε το κόμμα Reform.
Αυτό πάντως που σημειώνουν οι αναλυτές είναι πως δεν αναφέρθηκε καθόλου στα θετικά μιας ψήφου υπέρ των Συντηρητικών.
Τι κρίνεται με τα μικρότερα κόμματα
Τόσο οι Εργατικοί όσο και οι Συντηρητικοί μετρούν τις δυνάμεις τους απέναντι στα μικρότερα κόμματα, για να αποκτήσουν νέους οι να μην χάσουν τους ψηφοφόρους τους.
Η απογοήτευση του κόσμου από την διακυβέρνηση των Συντηρητικών είναι τεράστια όλα αυτά τα χρόνια με το κόμμα των Τόρις να δίνει μάχη για τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Από την μια του κόβει ψήφους το ακροδεξιό κόμμα Reform του Νάιτζελ Φάρατζ που οι δημοσκοπήσεις εκτιμούν ότι θα ξεπεράσει το 16% και από την άλλη οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες που διεκδικούν με αξιώσεις τη δεύτερη θέση καθώς εμφανίζονται να εκλέγουν 61 βουλευτές έναντι 64 των Συντηρητικών.
Ο Σούνακ την «πάτησε» όταν νωρίτερα ο Φάρατζ ο λαϊκιστικής ακροδεξιός ηγέτης ανακοίνωσε ότι τελικά θα συμμετάσχει στις εκλογές ηγούμενος του κόμματός του Reform.
Δεδομένης της πορονομιούχας θέσης των Εργατικών στις δημοσκοπήσεις, ο Στάρμερ είναι πιο καλά εξοπλισμένος για να δώσει τη μάχη του με τα μικρότερα κόμματα. Βόρεια των συνόρων, θα προσπαθήσει να τερματίσει την κυριαρχία του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP), εκμεταλλευόμενος μια δύσκολη περίοδο στην πρόσφατη ιστορία του κόμματος, που το είδε να αλλάζει δύο ηγέτες μέσα σε ένα χρόνο.
Σύμφωνα με το CNN, ο Στάρμερ θα πρέπει να έχει κατά νου το Κόμμα των Πρασίνων, το οποίο τον αμφισβήτησε από τα αριστερά και προσέλκυσε ορισμένους νεότερους φιλελεύθερους ψηφοφόρους. Στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, υπήρξαν επίσης ενδείξεις ότι η στάση των Εργατικών στον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα έβλαψε το κόμμα στις περιοχές με μουσουλμανική πλειοψηφία.
Οι τηλεμαχίες και η προεκλογική καμπάνια Σούνακ - Στάρμερ
Ο Στάρμερ και ο Σουνάκ έχουν έρθει αντιμέτωποι σε δύο τηλεοπτικές συζητήσεις, οι οποίες κατά καιρούς ήταν άσχημες και περιείχαν αμφισβητούμενες αξιώσεις - ιδιαίτερα έναν ισχυρισμό του Σουνάκ ότι οι Εργατικοί θα επιβαρύνουν τους Βρετανούς με χιλιάδες νέους φόρους, κάτι το οποίο οι Εργατικοί το έχουν αποκλείσει.
Η εκστρατεία του Εργατικού Κόμματος επικεντρώθηκε σε μια υπόσχεση για «αλλαγή», ενώ δεσμεύτηκε για σύνεση όσον αφορά τα οικονομικά του έθνους.
Ο Σουνάκ αγωνίστηκε να παραμείνει σε καλό δρόμο. Η απόφασή του όμως να φύγει νωρίτερα από τις επετειακές εκδηλώσεις της D-Day προκάλεσε οργή στη Βρετανία με τον ίδιο να αναγκάζεται να ζητήσει συγγνώμη.
Ποιος είναι ο Κιρ Στάρμερ, το μεγάλο φαβορί των εκλογών
Αντίπαλος του Ρίσι Σούνακ για την εξουσία είναι ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, ο οποίος όπως φαίνεται θα είναι και ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας.
Είναι πρώην δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο επάγγελμα, ενώ στη συνέχεια υπηρέτησε ως ανώτερος εισαγγελέας της Βρετανίας. Για τον Στάρμερ η πολιτική ήρθε στη ζωή του λίγο αργά. Έγινε βουλευτής των Εργατικών το 2015 και σε λιγότερο από πέντε χρόνια πήρε τα ηνία του κόμματος, μετά από μια θητεία ως σκιώδης γραμματέας του Brexit κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Στάρμερ κληρονόμησε ένα κόμμα που κλυδωνιζόταν από τη χειρότερη εκλογική του ήττα εδώ και γενιές, αλλά έδωσε προτεραιότητα στην αναθεώρηση της κουλτούρας – κοιτάζοντας τους αριστερούς υποστηρικτές του πρώην ηγέτη Τζέρεμι Κόρμπιν και ζητώντας δημόσια συγγνώμη για ένα μακροχρόνιο σκάνδαλο αντισημιτισμού που είχε αμαυρώσει τη θέση του κόμματος.
Προσπάθησε να διεκδικήσει το πολιτικό κέντρο της Βρετανίας και περιγράφεται από τους υποστηρικτές του ως ένα άτομο με αρχές και ως ένας σοβαρός ηγέτης με έμφαση στην αντιμετώπιση των συστημικών ζητημάτων που αντιμετωπίζει η Βρετανία. Αλλά οι αντίπαλοί του, τόσο στα αριστερά του κόμματός του όσο και στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, λένε ότι του λείπει χάρισμα και ιδέες και τον κατηγορούν ότι απέτυχε να παρουσιάσει ένα φιλόδοξο και ευρύ όραμα για το έθνος.
Οι υπόλοιποι που θα διεκδικήσουν την πρωθυπουργία
Μόνο ο Σουνάκ ή ο Στάρμερ έχουν ρεαλιστικές πιθανότητες να γίνουν πρωθυπουργοί, αλλά τα σχέδιά τους θα μπορούσαν να διαταραχθούν από ορισμένα μικρότερα κόμματα.
Ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο λαϊκιστής ακροδεξιός που ηγείται του Reform UK, ανακοίνωσε ότι θα θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές.
Ο Φάρατζ έχει επικρίνει τις ενέργειες του Σούνακ στο μεταναστευτικό και το κόμμα του του έχει πλησιάσει αρκετά τους Τόρις σε πολλές δημοσκοπήσεις. Η διατήρηση αυτού του επιπέδου υποστήριξης, την επόμενη ημέρα των εκλογών θα μπορούσε να προκαλέσει τον αποδεκατισμό των Τόρις στην κάλπη.
Ενώ ο Φάρατζ επιτίθεται στον Σούνακ από τα δεξιά, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, μια κεντρώα, φιλοευρωπαϊκή ομάδα, έχουν καταργήσει την υποστήριξη των Συντηρητικών σε εύπορες, νότιες περιοχές της Αγγλίας.
Δεδομένης της θέσης των Εργατικών στις δημοσκοπήσεις, ο Στάρμερ είναι πιο εξοπλισμένος για να δώσει τη μάχη του με τα μικρότερα κόμματα. Αρχικά, θα προσπαθήσει να τερματίσει τη μακρόχρονη κυριαρχία του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP) στις κάλπες.
Ωστόσο, θα πρέπει να ρίξει και ένα.. βλέμμα στο Κόμμα των Πρασίνων, το οποίο τον αμφισβήτησε από τα αριστερά και έχει προσελκύσει μερικούς νεότερους φιλελεύθερους ψήφους.
Στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, υπήρξαν σημάδια ότι η στάση των Εργατικών στον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς στη Γάζα είχε βλάψει το κόμμα στις πλειοψηφούσες μουσουλμανικές περιοχές.
Που θα κριθεί το αποτέλεσμα των εκλογών
Το Εργατικό Κόμμα προσπάθησε να κόψει τη φόρα στους Τόρις, ένα κόμμα που έχει κουράσει το έθνος εδώ και 14 χρόνια με το Brexit, με μια οικονομία να τραυλίζει και μια σειρά από σκάνδαλα.
Ο Στάρμερ έχει μιλήσει αρκετά για το κόστος ζωής που πλήττει τις βρετανικές οικογένειες και την χαοτική κατάσταση που υπάρχει στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) της χώρας.
Από τη πλευρά του, ο Σούνακ επικεντρώθηκε στη μετανάστευση. Το σύνθημά του «Σταματήστε τις βάρκες» δεν υλοποιήθηκε αλλά έγινε νόμος η ναυαρχίδα του για τη Ρουάντα. Επιχείρησε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι η οικονομία έχει στρίψει στη γωνία και τώρα που τα πράγματα πάνε καλύτερα δεν μπορεί ο λαός να διακινδυνεύσει μια αλλαγή στη διακυβέρνηση.