Ένας τιμωρητικός δασμός σε όλες τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία θα ήταν καλύτερη επιλογή από ένα σταδιακό εμπάργκο σε επιλεγμένα καύσιμα αναφέρει σε μία νέα ανάλυσή του το Ινστιτούτο Bruegel.
Αναλυτές του διακεκριμένου Think Tank στις Βρυξέλλες εξέφρασαν μια διαφορετική πρόταση σχετικά με τις νέες ενωσιακές κυρώσεις απέναντι στη Ρωσία, μέσα από ένα σύντομο άρθρο γνώμης.
Όπως αναφέρουν οι αναλυτές ( Ταγλιαπέτρα, Γούλφ και Ζάκμαν)- ειδικοί στα ενεργειακά, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να στοχεύσει το ρωσικό πετρέλαιο στο πλαίσιο του τελευταίου πακέτου κυρώσεων είναι λογικό ως ένας τρόπος για να αυξήσει την πίεση στη Μόσχα η Ευρώπη. Το πετρέλαιο είναι μια σημαντική πηγή «σκληρού νομίσματος» για τη Ρωσία και από την έναρξη των οικονομικών κυρώσεων έχει γίνει ζωτικής σημασίας σανίδα σωτηρίας για τη ρωσική οικονομία και κρίσιμη πηγή χρηματοδότησης για τον πόλεμο.Το ρωσικό πετρέλαιο θα μπορούσε να απαγορευτεί μέχρι το τέλος του έτους, με περιορισμούς στις εισαγωγές που θα εισαχθούν σταδιακά μέχρι τότε.
Αυτό απέχει πολύ από την καλύτερη επιλογή, εκτιμούν όμως οι τρεις αναλυτές του Brugel. Η μείωση των αγορών ρωσικού πετρελαίου στο μηδέν με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αφήσει ακόμα σε υψηλά επίπεδα τα ρωσικά έσοδα, ενώ συνεπάγεται επίσης αρκετές αρνητικές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες για την ΕΕ. Παραδόξως, ένα τέτοιο εμπάργκο μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε νίκη για τη Ρωσία, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, και απώλεια για την ΕΕ και την παγκόσμια οικονομία συνολικά.
Είναι θέμα «timing»
Το μεγαλύτερο ελάττωμα του σχεδίου που συζητείται αυτή τη στιγμή είναι ότι στη μεταβατική φάση του σταδιακού εμπάργκο, οι τιμές του πετρελαίου στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο θα μπορούσαν να αυξηθούν εν αναμονή των μειωμένων ρωσικών εξαγωγών.
Αυτή η τάση ξεκίνησε ήδη στα τέλη Απριλίου, όταν το πετρέλαιο σημείωσε άνοδο λόγω της αυξημένης πιθανότητας εμπάργκο της ΕΕ. Οι υψηλότερες τιμές προκαλούν πονοκέφαλο στις χώρες εισαγωγής. Ακόμη χειρότερα, θα μπορούσαν ακόμη και να υπεραντισταθμίσουν για τη Ρωσία τις σταδιακές απώλειες και βραχυπρόθεσμα δηλαδή, μεσούσης της στρατιωτικής σύγκρουσης, να είναι κερδισμένη η χώρα του Πούτιν.
Δεδομένης της δυναμικής του πολέμου, τέτοιες βραχυπρόθεσμες εξελίξεις ενδέχεται να έχουν ιδιαίτερη πολιτική σημασία στη Ρωσία, όπου ο κρατικός προϋπολογισμός και ο ίδιος ο πόλεμος χρηματοδοτείται από τέτοια έσοδα.
Χρόνος για εναλλακτική στους Ρώσους
Ένα δεύτερο θέμα «timing» είναι ότι η σταδιακή παύση των εισαγωγών θα δώσει επίσης στη Ρωσία χρόνο να αναπτύξει νέες στρατηγικές εξαγωγής πετρελαίου, καθιστώντας το εμπάργκο λιγότερο αποτελεσματικό. Ως εκ τούτου, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Janet Yellen, ζήτησε και προσοχή σχετικά με την απαγόρευση της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο.
Τι θα αφορά τελικά το εμπάργκο στο πετρέλαιο;
Ένα άλλο ερώτημα που προκύπτει είναι το τι ακριβώς περιλαμβάνει ένα εμπάργκο στο πετρέλαιο. Θα στόχευε το θαλάσσιο αργό πετρέλαιο ή και το πετρέλαιο αγωγών; Και τι γίνεται με τα παραγόμενα από πετρέλαιο προϊόντα, τα πετρελαιοειδή; Με λίγα λόγια, τι θεωρείται «ρωσικό πετρέλαιο»;
Η απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού αργού μπορεί να είναι απλή, αλλά η απαγόρευση εισαγωγών του- ήδη σε έλλειψη πετρελαίου ντίζελ από τη Ρωσία μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολη. Δεδομένου ότι τα προϊόντα πετρελαίου είναι εν μέρει υποκατάστατα, η αυστηρότερη προσφορά αργού θα αύξανε επίσης τις τιμές τους, οδηγώντας πιθανώς σε αντιστάθμιση των ρωσικών απωλειών.
Η στόχευση μόνο του ρωσικού θαλάσσιου πετρελαίου και όχι του πετρελαίου των αγωγών και των πετρελαιοειδών θα μείωνε σημαντικά την πίεση στις ρωσικές εξαγωγές.
Αντίποινα
Το τρίτο πρόβλημα του εμπάργκο που συζητείται αυτή τη στιγμή είναι ο κίνδυνος που μπορεί να προκύψει από τα αντίποινα του Κρεμλίνου, με την διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στην ΕΕ.
Η πρόσφατη διακοπή του εφοδιασμού στην Πολωνία και τη Βουλγαρία δείχνει ότι αυτή η πιθανότητα δεν πρέπει να αποκλειστεί. Και ενώ η ΕΕ πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι έτοιμη για διακοπή του φυσικού αερίου, ένα πλήρες εμπάργκο έχει αυξημένες πιθανότητες να συμβεί.
Συνοψίζοντας, ένα ισορροπημένο και μακροπρόθεσμο πρόγραμμα εμπάργκο μπορεί να είναι πολύ λιγότερο χρήσιμο πολιτικά από ό,τι πιστεύεται επί του παρόντος σε πολλούς πολιτικούς κύκλους.
Εναλλακτική
Αντίθετα, σύμφωνα με τη γνώμη των τριών αναλυτών του Bruegel, μια καλύτερη εναλλακτική θα ήταν ένα πιο ευέλικτο εργαλείο που μπορεί να αυξήσει/μειώσει την πίεση στη Ρωσία ανάλογα με την κατάσταση στην Ουκρανία. Ένας τιμωρητικός δασμός σε όλες τις ρωσικές εξαγωγές αργού πετρελαίου, προϊόντων πετρελαίου και φυσικού αερίου θα αντιμετωπίσει όλα τα ζητήματα που επισήμαναν στο Bruegel ότι θα προκύψουν με ένα πλήρες εμπάργκο. Θα μείωνε μάλιστα αμέσως τα ρωσικά έσοδα.
Ωστόσο, η Ρωσία θα εξακολουθούσε να έχει κίνητρο για εξαγωγές σε δυτικούς αγοραστές και, ως εκ τούτου, είναι απίθανο να κατασκευάσει γρήγορα νέα υποδομή για την εξαγωγή ορυκτών καυσίμων σε τρίτες χώρες.
Ένα τιμολόγιο θα μπορούσε επίσης να προσαρμοστεί ανάλογα με τις πολιτικές εξελίξεις. Ένας τιμωρητικός δασμός σε όλες τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία θα ήταν καλύτερη επιλογή από ένα σταδιακό σταδιακό εμπάργκο σε επιλεγμένα καύσιμα, καταλήγει αυτή η διαφορετική εκτίμηση στο ινστιτούτο Bruegel.