Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν την Τετάρτη (15/11) ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ, και ο πρόεδρος της Ρουάντα, Πολ Καγκάμε.
Κατά τη διάρκεια της συνδιάλεξης που είχαν, οι δύο ηγέτες επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να κάνουν τη μεταναστευτική σύμπραξή τους να λειτουργήσει, ανέφερε το γραφείο του Σούνακ μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που έκρινε πως το σχέδιο της Μεγάλης Βρετανίας να στείλει αιτούντες άσυλο στη Ρουάντα είναι παράνομο.
«Και οι δύο ηγέτες επανέλαβαν τη σταθερή δέσμευσή τους να κάνουν τη μεταναστευτική σύμπραξή μας να λειτουργήσει και συμφώνησαν να λάβουν τα απαραίτητα βήματα προκειμένου να διασφαλίσουν ότι αυτή θα είναι μια ρωμαλέα και σύννομη πολιτική και πως θα σταματήσει τα σκάφη το ταχύτερο δυνατό», δήλωσε εκπρόσωπος του γραφείου του Βρετανού πρωθυπουργού, αναφερόμενος στους αιτούντες άσυλο που προσεγγίζουν το αγγλικό -και κατ' επέκταση βρετανικό- έδαφος με μικρά σκάφη μέσω της Μάγχης.
Πάντως, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάνθηκε την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου πως το σχέδιο της κυβέρνησης να στείλει αιτούντες άσυλο στη Ρουάντα είναι παράνομο, καταφέροντας έτσι σοβαρό πλήγμα στη μεταναστευτική πολιτική του Ρίσι Σούνακ και τη μείζονα προεκλογική υπόσχεσή του ενόψει των εκλογών της ερχόμενης χρονιάς.
Μεγάλη Βρετανία: Τι είναι το «Σχέδιο Ρουάντα»
Στις 14 Απριλίου 2022 ο τότε πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ανακοίνωσε πως το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψε μια διμερή συμφωνία με τη Ρουάντα, η οποία -εκτός των άλλων- προβλέπει πως για όσα άτομα μπαίνουν στη χώρα μέσω παράτυπων οδών η Μεγάλη Βρετανία θα μπορούσε να τα μεταφέρει στη Ρουάντα και εκεί να κριθεί το αίτημα τους για άσυλο.
Σύμφωνα με το σχέδιο αν τους χορηγηθεί το καθεστώς πρόσφυγα θα έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στη Ρουάντα. Αν όχι, θα μπορούσαν να υποβάλουν αίτηση για να εγκατασταθούν εκεί για άλλους λόγους ή να ζητήσουν άσυλο σε άλλη «ασφαλή τρίτη χώρα».
Μάλιστα, η συμφωνία θα είχε αναδρομική ισχύ, καθώς η εφαρμογή της αφορούσε όλους τους παράτυπους μετανάστες που μπήκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο από την 1η Ιανουαρίου 2022.
Η συμφωνία προβλέπει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος θα πληρώσει στη Ρουάντα ένα ποσό της τάξης των 175 εκατ. ευρώ.
Το σκεπτικό της βρετανικής κυβέρνησης είναι πως το λεγόμενο «Σχέδιο Ρουάντα» θα αποτελούσε αποτρεπτικό παράγοντα για τον αυξανόμενο αριθμό αιτούντων άσυλο που φτάνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο κυρίως με μικρά πλοία διασχίζοντας τη θάλασσα της Μάγχης. Πέρυσι, με αυτό τον τρόπο έφτασαν στο Ηνωμένο Βασίλειο 45.775 άτομα ενώ φέτος, μέχρι στιγμής, 27.000.
Για πρώτη φορά η βρετανική κυβέρνηση προσπάθησε να εφαρμόσει το μέτρο τον Ιούνιο του 2022, αλλά την τελευταία στιγμή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απέτρεψε πτήση που ήταν έτοιμη να μεταφέρει μετανάστες και πρόσφυγες στη Ρουάντα. Από τότε ξεκίνησε μια δικαστική διαμάχη μεταξύ των φιλανθρωπικών οργανώσεων υπέρ των προσφύγων και του βρετανικού κράτους
Τον Δεκέμβριο του 2022 το Ανώτερο Δικαστήριο του Λονδίνου έκρινε ότι το μέτρο είναι νόμιμο και δεν παραβιάζει τις υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου όπως αυτές προκύπτουν από τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1951 για τους πρόσφυγες.
Η οργάνωση Asylum Aid προσέφυγε στο Εφετείο του Λονδίνου, το οποίο φέτος τον Ιούνιο έκρινε ότι η Ρουάντα δεν είναι ασφαλής «τρίτη χώρα» και συνεπώς -όπως έλεγε η απόφαση του δικαστηρίου- δεν πρέπει να σταλούν εκεί αιτούντες άσυλο.
Η βρετανική κυβέρνηση, με τη σειρά της, προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου για να ξανακρίνει τη νομιμότητα του μέτρου. Όμως, το πρωί της Τετάρτης (15/11), αυτό απέρριψε και μάλιστα ομόφωνα την προσφυγή της βρετανικής κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση Σούνακ αναμένεται να ανακοινώσει πως θα αναβαθμίσει τη συμφωνία σε διμερή συνθήκη, γεγονός που σημαίνει ότι θα είναι πολύ πιο δύσκολο από ένα δικαστήριο να σταματήσει τη μεταφορά μεταναστών από το Ηνωμένο Βασίλειο στη Ρουάντα.