Ο Ρίσι Σούνακ «ποντάρει» την πρωθυπουργία του στην ψηφοφορία για το νομοσχέδιο χορήγησης ασύλου της Ρουάντα, με το οποίο οι αιτούντες άσυλο στην Βρετανία θα στέλνονται στην αφρικανική χώρα, γράφει η βρετανική Mirror.
Αναμένεται ότι η σημερινή ημέρα θα είναι πολύ δύσκολη για τον Βρετανό πρωθυπουργό, με την ψηφοφορία να λαμβάνει χώρα γύρω στις 19:00 τοπική ώρα (17:00 ώρα Ελλάδας). Ακόμα και μια οριακή νίκη θα είναι γλυκόπικρη, καθώς το νομοσχέδιο πρέπει να περάσει ακόμα από τα στάδια ελέγχου, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει πολύς χρόνος για να καταρρεύσει το πλάνο του Βρετανού πρωθυπουργού.
Ο Σούνακ δέχτηκε ισχυρό πλήγμα τον περασμένο μήνα όταν οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου έκριναν ότι το προτεινόμενο σύστημα ασύλου είναι παράνομο.
Παρά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, ο πρωθυπουργός επέλεξε να συνεχίσει, καταρτίζοντας νομοθεσία έκτακτης ανάγκης για να την αναστήσει και συμφωνώντας μια νέα συνθήκη με τη Ρουάντα. Οι βουλευτές θα το ψηφίσουν σήμερα, με μια «ανταρσία» μόλις 29 Συντηρητικών να είναι απαραίτητη για να το ανατρέψουν, ένα αποτέλεσμα που θα μπορούσε κάλλιστα να ανατρέψει και τον πρωθυπουργό, σημειώνει το βρετανικό μέσο.
Ο Σούνακ είναι αποφασισμένος- «Stop the Boats»
Το σχετικό πρόγραμμα - το οποίο έχει ήδη δει την κυβέρνηση να δίνει 240 εκατομμύρια λίρες στο αφρικανικό κράτος - έχει απορριφθεί ως «τέχνασμα» από τους επικριτές του και έχει διχάσει τους Συντηρητικούς. Παρά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε από τις δύο χώρες τον περασμένο Απρίλιο, δεν έχει σταλεί ακόμη κανένας αιτών άσυλο που καταφθάνει την Βρετανία.
Ο πρωθυπουργός όμως είναι αποφασισμένος να το πάει μέχρι τέλους και συναντήθηκε σήμερα το πρωί με τους πιθανούς «αντάρτες» βουλευτές για να τους παρακαλέσει να μην διασπάσουν τη συνοχή του κόμματος, καταψηφίζοντας το νομοσχέδιο. Οι παρατάξεις της δεξιάς έχουν πει ότι το νομοσχέδιο πρέπει να τροποποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, αλλά η μετριοπαθής ομάδα One Nation λέει ότι δεν θα αντέξει δρακόντειες αλλαγές.
Ποιο είναι το σχέδιο;
Με λίγα λόγια, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υπογράψει συμφωνία με την κυβέρνηση της Ρουάντα, σύμφωνα με την οποία εκατοντάδες αιτούντες άσυλο θα μεταφερθούν αεροπορικώς στο αφρικανικό κράτος.
Αν και η κυβέρνηση λέει ότι η χώρα είναι ασφαλής και ότι οι άνθρωποι θα τύχουν καλής μεταχείρισης, πιστεύει επίσης ότι θα αποτρέψει τους ανθρώπους από το να προσπαθούν να φτάσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο με μη εγκεκριμένα μέσα, όπως μικρές βάρκες.
Σε όσους στέλνονται στη Ρουάντα θα μπορούσε να χορηγηθεί καθεστώς πρόσφυγα και να τους επιτραπεί να παραμείνουν εκεί. Εναλλακτικά, μπορούν να προσπαθήσουν να λάβουν άσυλο σε άλλη «ασφαλή τρίτη χώρα».
Πόσο έχει κοστίσει;
Την περασμένη εβδομάδα, μετά από μήνες μυστικότητας, το Υπουργείο Εσωτερικών αποκάλυψε τελικά ότι 240 εκατομμύρια λίρες έχουν παραδοθεί μέχρι στιγμής στη Ρουάντα.
Το ποσό αυτό θα αυξηθεί σε 290 εκατομμύρια λίρες αργότερα μέσα στο έτος και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο μέσω των ετήσιων πληρωμών.
Εν τω μεταξύ, μια πολυαναμενόμενη οικονομική αξιολόγηση εκτίμησε το καλοκαίρι ότι το σχέδιο θα κοστίσει 169.000 λίρες ανά άτομο.
Συν τοις άλλοις, υπάρχουν και τα νομικά έξοδα, τα οποία φέρεται να έχουν ξεπεράσει τα 2 εκατομμύρια λίρες. Αλλά αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμη περισσότερο, και το συνολικό κόστος για το σχέδιο δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί. Αλλά η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι θα εξοικονομήσει «δισεκατομμύρια» μακροπρόθεσμα, λόγω του κόστους στέγασης εξαιτίας της τεράστιας καθυστέρησης χορήγησης του ασύλου.
Πόσους αιτούντες άσυλο μπορεί να δεχθεί η Ρουάντα;
Η κυβέρνηση δήλωσε ότι δεν υπάρχει ανώτατο όριο στον αριθμό των ανθρώπων που μπορούν να σταλούν στη Ρουάντα. Αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι πόσοι άνθρωποι μπορούν να σταλούν αμέσως μόλις τεθεί σε λειτουργία το πρόγραμμα. Αυτή την εβδομάδα ο επίσημος εκπρόσωπος του πρωθυπουργού δεν ήταν σε θέση να πει ποια θα είναι η χωρητικότητα την πρώτη ημέρα λειτουργίας του προγράμματος.
Πέρυσι, το Υπουργείο Εσωτερικών δήλωσε ότι η Ρουάντα θα διαθέτει καταλύματα για περίπου 200 άτομα στην αρχή. Όταν πάνω από 43.000 διελεύσεις μικρών σκαφών καταγράφηκαν σε 12 μήνες έως τον Ιούνιο του 2023, υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πόση διαφορά θα κάνει.
Το πρόβλημα με τα δικαστήρια
Υπάρχει ένας σοβαρός προβληματισμός σχετικά με το αν το σύστημα της αποστολής αιτούντων άσυλο στην Ρουάντα είναι πράγματι νόμιμο, με αποκορύφωμα την απόφαση-ορόσημο του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Τον Ιούνιο το Εφετείο έκρινε ότι δεν είναι νόμιμο, λέγοντας ότι το αφρικανικό κράτος δεν είναι ασφαλές μέρος για να στέλνει κανείς αιτούντες άσυλο. Προειδοποίησε επίσης ότι μια τέτοια πολιτική παραβιάζει τμήματα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η απόφαση του Εφετείου ανέτρεψε προηγούμενη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο είχε κρίνει ότι το σχέδιο είναι νόμιμο.
Αλλά το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, το Ανώτατο Δικαστήριο, φαίνεται ότι το τορπίλισε οριστικά τον περασμένο μήνα.
Παρά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, ο Σούνακ αρνείται πεισματικά να παραιτηθεί από την προώθηση του σχεδίου. Υποστηρίζει ότι είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσουν να διασχίζουν οι βάρκες την Μάγχη, κάτι που έχει δεσμευτεί να κάνει.
Έχοντας ρίξει τόσα πολλά χρήματα στο πρόγραμμα, η παραδοχή της ήττας θα πλήγωνε τον πρωθυπουργό, και η ιδέα παραμένει γενικά δημοφιλής μεταξύ των βουλευτών των Τόρηδων καθώς και μεταξύ των μελών του κόμματος, σημειώνει το δημοσίευμα.
Το αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο για την ασφάλεια της Ρουάντα (άσυλο και μετανάστευση), που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στις 6 Δεκεμβρίου, είναι το αποτέλεσμα της αντίδρασης της κυβέρνησης στην απόφαση του δικαστηρίου. Επιδιώκει να συντρίψει κάθε νομική οδό για προσφυγές και να επιτρέψει στο Κοινοβούλιο να αγνοήσει τα δικαστήρια, σχολιάζει η Mirror.
Εάν οι βουλευτές κηρύξουν τη Ρουάντα ασφαλή χώρα, όλα τα δικαστήρια θα πρέπει να κάνουν το ίδιο. Τα δικαστήρια θα αποκλειστούν επίσης από την εξέταση αιτημάτων που συνδέονται με τη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες και θα αποσυρθούν οι προστασίες που προβλέπονται από τον νόμο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αλλά δεν μπορεί να σταματήσει τους αιτούντες άσυλο να προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο. Ωστόσο οι υπουργοί θα μπορούν να αποφασίζουν αν θα συμμορφώνονται με τις εντολές που εκδίδει.
Είναι τελικά νόμιμο το νέο νομοσχέδιο;
Αυτό είναι το βασικό ερώτημα. Η κυβέρνηση λέει ναι και μάλιστα πήρε την ασυνήθιστη απόφαση να δημοσιεύσει περίληψη των νομικών συμβουλών που δόθηκαν στους υπουργούς. Καταλήγει: «Πρόκειται για μια νέα και αμφιλεγόμενη πολιτική, και το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρουάντα είναι οι πρώτες χώρες στον κόσμο που την θεσπίζουν από κοινού. Μια τέτοια καινοτόμος προσέγγιση ενέχει κινδύνους, αλλά υπάρχει μια σαφής νόμιμη βάση στην οποία μπορεί να προχωρήσει μια υπεύθυνη κυβέρνηση».
Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι. Κάποιοι νομικοί των Τόρηδων έχουν αμφιβολίες, υποστηρίζοντας ότι η νομοθεσία δεν προχωρά όπως πρέπει. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση αναγνώρισε ότι υπάρχει μια «εξαιρετικά στενή οδός για την ατομική προσφυγή» και παραδέχθηκε ότι ο αποκλεισμός των δικαστικών προσφυγών θα αποτελούσε «παραβίαση του διεθνούς δικαίου» και νομικά «ξένη προς τη συνταγματική παράδοση του Ηνωμένου Βασιλείου για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη».
Τι μπορεί να συμβεί αν ο Σούνακ χάσει την ψηφοφορία;
Μπορεί να μην τον αποτελειώσει, αλλά σίγουρα θα του προκαλέσει σοβαρή πολιτική ζημιά, υποστηρίζει η Mirror. Μια ήττα στο εμβληματικό του έργο, το οποίο ο Σούνακ ισχυρίζεται ότι είναι ζωτικής σημασίας για την υπόσχεσή του να σταματήσει τις βάρκες, θα αποτελούσε αφορμή για όσους προσπαθούν να τον ανατρέψουν.
Η κυβέρνηση λέει ότι δεν θα είναι ψήφος εμπιστοσύνης, που σημαίνει ότι η ήττα δεν φέρει εκλογές. Αλλά δεν λείπουν φωνές που θα μπορούσαν να υποβάλουν τις δικές τους επιστολές δυσπιστίας.