Αρνητικό πρόσημο στα μέχρι τώρα πεπραγμένα των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ στη Βρετανία με αφορμή τη συμπλήρωση την Κυριακή των πρώτων 100 ημερών στην εξουσία του κεντροαριστερού κόμματος βάζουν αναλυτές και ΜΜΕ.
Όταν αναλάμβανε το τιμόνι της Βρετανίας υποσχόμενος να φέρει την αλλαγή μετά από 14ετή κυριαρχία των Τόρηδων στον απόηχο της σαρωτικής νίκης των Εργατικών της 4ης Ιουλίου, ο Στάρμερ «σίγουρα δεν περίμενε ένα εύκολο ξεκίνημα, αλλά ίσως όχι και τόσο καταστροφικό», σχολιάζει η γαλλική εφημερίδα Le Monde.
«Είναι χαλαρά το χειρότερο ξεκίνημα κυβέρνησης εξ όσων θυμάμαι - όχι ότι οι Εργατικοί ήταν και τόσο δημοφιλείς», αναφέρει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου, Τιμ Μπέιλ, προσθέτοντας την φωνή του σε εκείνες που υποστήριζαν ότι ο εκλογικός θρίαμβος των Εργατικών τον Ιούλιο ήταν ουσιαστικά απόρροια της μεγαλύτερης ήττας των Συντηρητικών κι ότι οι Βρετανοί ψηφοφόροι δεν ήταν τόσο σίγουροι για την ψήφο τους προς το κόμμα του Στάρμερ, όσο για το ότι ήθελαν πάση θυσία να διώξουν τους Τόρηδες του Ρίσι Σούνακ από την εξουσία.
Βουτιά του Στάρμερ και των Εργατικών στις δημοσκοπήσεις
Μια σειρά λαθών από τις αρχές Ιουλίου έχουν ζημιώσει το πολιτικό κεφάλαιο του Βρετανού πρωθυπουργού, κάτι που αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις, την ώρα μάλιστα που η κυβέρνησή του ετοιμάζεται να παρουσιάσει έναν «επώδυνο» προϋπολογισμό για την ανάταξη της οικονομίας της χώρας.
Σύμφωνα με έρευνα της 8ης Οκτωβρίου της YouGov, της μεγαλύτερης εταιρείας δημοσκοπήσεων στη χώρα, πάνω από έξι στους δέκα Βρετανούς αποδοκιμάζουν τώρα τον Στάρμερ, ενώ το 47% των ψηφοφόρων του Εργατικού Κόμματος δήλωσε «μέχρι στιγμής απογοητευμένο» από τη γενική επίδοση της κυβέρνησης, κάτι που λογικά σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων άλλων κομμάτων είναι ακόμα πιο δυσαρεστημένο με τις εξελίξεις.
Τα σκάνδαλα της κυβέρνησης Στάρμερ
Το θέμα που επισκίασε το τελευταίο διάστημα όλα τα προβλήματα στη Βρετανία ήταν το σκάνδαλο των δωρεών που έγιναν δεκτές από τον Στάρμερ και κορυφαίους συνεργάτες του.
Τα βρετανικά ΜΜΕ κατακλύζονταν επί μέρες από αναφορές στα «freebies», δηλαδή τις δωρεές πολυτελείας που αφορούν στον ρουχισμό του πρωθυπουργού -με ετήσιες απολαβές 167.000 λιρών τώρα- και της συζύγου του, ή δωρεάν εισιτήρια συναυλιών της Τέιλορ Σουίφτ και ποδοσφαιρικών αγώνων που κοστίζουν κανονικά αρκετές χιλιάδες λίρες. Τα νέα για τα πανάκριβα δώρα -γυαλιά και ενδύματα πολυτελείας, αποδράσεις στην Ίμπιζα κ.α. πολλά- εξόργισαν τους Βρετανούς, πολλοί εκ των οποίων πασχίζουν να τα βγάλουν πέρα με το αυξημένο κόστος διαβίωσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο 62χρονος Κιρ Στάρμερ δέχτηκε 32.000 λίρες σε δωρεάν ένδυση και 20.000 λίρες σε διαμονή από τον λόρδο Γουαχίντ Άλι, γνωστό δωρητή του Εργατικού Κόμματος για αρκετά χρόνια, με τον Χένρι Νιούμαν, πρώην πολιτικό σύμβουλο των Τόρηδων, να καταγγέλλει στους Financial Times ότι ο πρωθυπουργός παρείχε στον Άλι προνομιούχα πρόσβαση στην Ντάουνινγκ Στριτ και να καλεί την κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει ποιος είναι ο ακριβής του ρόλος, ειδάλλως θα συνεχίσουν να κλιμακώνονται οι ανησυχίες περί νεποτισμού.
Ο Στάρμερ προσπάθησε να αμυνθεί αναφορικά με το σκάνδαλο, ενώ υποσχέθηκε να βάλει τέλος σε τέτοιες δωρεές, αλλά η βρετανική κοινή γνώμη δεν δείχνει να πείστηκε.
«Το πρόβλημα με τα freebies είναι εκείνο που επείγει τώρα περισσότερο από όλα να αφήσουν πίσω τους οι Εργατικοί, γιατί ζημίωσε την εικόνα τους. Μακροπρόθεσμα τα κύρια ζητήματα -όπως πάντα- είναι η οικονομία και το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αν η κυβέρνηση τα καταφέρει σε αυτούς τους τομείς, τότε έχει ελπίδες να ανακάμψει», λέει ο καθηγητής Μπέιλ.
Τα κομμένα επιδόματα των συνταξιούχων και οι εσφαλμένες αποφάσεις της κυβέρνησης
Αλλά και η υπουργός Οικονομικών του Στάρμερ, η Ρέιτσελ Ριβς, κατάφερε, με την απόφασή της να κόψει το επίδομα θέρμανσης για χιλιάδες συνταξιούχους, να εξοργίσει μεγάλη μερίδα της βρετανικής κοινής γνώμης, αλλά και να πυροδοτήσει αντιδράσεις ακόμη και από μέλη της αριστερής πτέρυγας των Εργατικών.
Η απόφαση ελήφθη κατόπιν ισχυρισμών περί δημοσιονομικής τρύπας 22 δισ. λιρών στα κρατικά ταμεία που άφησε η προηγούμενη κυβέρνηση των Τόρηδων.
Πλήγμα στο ίματζ της κυβέρνησης Στάρμερ κατάφερε και η απόφασή της για πρόωρη αποφυλάκιση εκατοντάδων κρατουμένων προκειμένου να αποσυμφορηθούν τα σωφρονιστικά καταστήματα της Βρετανίας. Η απόφαση αυτή φαίνεται πως θα συνεχίσει να βαραίνει την κυβέρνηση, η οποία έχει υποσχεθεί να χτίσει άμεσα περισσότερες φυλακές.
«Ήταν ένα ξεκίνημα γεμάτο σκαμπανεβάσματα. Η έκπληξη ήταν πόσο άσχημα τα πήγαν οι Εργατικοί. Επέτρεψαν στο σκάνδαλο των δωρεών να κυριαρχήσει στην ατζέντα και απέτυχαν να δώσουν σύντομα μια συντονισμένη απάντηση», λέει ο Άναντ Μένον, καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο King’s College του Λονδίνου.
Ένας μη χαρισματικός πρωθυπουργός
Δεν είναι λίγοι στο στρατόπεδο του κόμματος του Στάρμερ εκείνοι που εξηγούν τις δύσκολες πρώτες 100 μέρες στο τιμόνι της χώρας με την απειρία ενός κόμματος που είχε 14 χρόνια να βρεθεί στην εξουσία. «Όταν είσαι εκτός εξουσίας για μεγάλο χρονικό διάστημα και επιστρέφεις, σημειώνονται συχνά λάθη και γκάφες», λέει η πρώην βουλευτής και στέλεχος των Εργατικών Χάριετ Χάρμαν.
«Εκτός κι αν οι μέχρι τώρα αποτυχίες της κυβέρνησης των Εργατικών είναι η έκφραση της αδυναμίας του Κιρ Στάρμερ να διατυπώσει ένα όραμα και της έλλειψης πολιτικού του ταλέντου. Αυτή η κριτική για την έλλειψη χαρίσματος του νέου ηγέτη υπάρχει από τότε που ανέλαβε το τιμόνι των Εργατικών την άνοιξη του 2020», σχολιάζει η Monde.
Η έλλειψη πρωτοβουλιών και ηγεσίας είναι κάτι που θολώνει την προσωπικότητα του Στάρμερ. «Συμπεριφέρεται περισσότερο ως διευθύνων σύμβουλος και όχι ως πρόεδρος ενώ έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο», δήλωσε χαρακτηριστικά o καθηγητής Μπέιλ στους FT, που χαρακτήρισαν τον ηγέτη των Εργατικών «τεχνοκράτη πρωθυπουργό», κάτι που αυτομάτως τον καθιστά λιγότερο δημοφιλή στα λαϊκά στρώματα, τα οποία περιμένουν μια πιο ανθρώπινη προσέγγιση στα προβλήματά τους από μια κυβέρνηση με σοσιαλιστικό υπόβαθρο.
Η κατάθεση του προϋπολογισμού στις 30 Οκτωβρίου θα λύσει ίσως τις απορίες που υφίστανται αναφορικά με τις προθέσεις της κυβέρνησης Στάρμερ σχετικά με τους φόρους. Η πίεση στην υπουργό Οικονομικών Ριβς είναι σημαντική: από τη μία πλευρά από την επιχειρηματική κοινότητα που ανησυχεί για τους μελλοντικούς φόρους και από την άλλη από τους βουλευτές των Εργατικών που απαιτούν τη διάθεση κονδυλίων δισεκατομμυρίων λιρών στην Παιδεία, στις μεταφορές, στα νοσοκομεία και στην αποκατάσταση των δημόσιων υπηρεσιών.
Το Εργατικό Κόμμα διαθέτει μια ιστορική πλειοψηφία 403 επί συνόλου 650 εδρών στη Βουλή των Κοινοτήτων και η εντολή του Στάρμερ είναι φαινομενικά εξασφαλισμένη για τουλάχιστον μια τετραετία. Αλλά η κυβέρνησή του θα μπορούσε να παραλύσει εάν χάσει την εμπιστοσύνη των βουλευτών του και των ψηφοφόρων. Κι οι Τόρηδες, μετά από ταπεινωτική ήττα στις αρχές Ιουλίου, ήδη φαντασιώνονται μια γρήγορη επιστροφή τους στην Ντάουνινγκ Στριτ.