Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Ρίσι Σούνακ, έδωσε πέντε υποσχέσεις στον λαό του, παροτρύνοντας τους ψηφοφόρους να κρίνουν την κυβέρνησή του από το εάν αυτές οι δεσμεύσεις θα εκπληρωθούν.
«Χωρίς κόλπα, χωρίς ασάφεια, είτε είμαστε αποτελεσματικοί για εσάς είτε όχι», είπε ο Σούνακ στο Λονδίνο στην πρώτη του ομιλία για το νέο έτος. Με τη Βρετανία να βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά από κρίσεις που κυμαίνονται από τον υψηλό πληθωρισμό έως τη χαμηλή οικονομική ανάπτυξη και το καταρρέον Εθνικό Σύστημα Υγείας, είναι πολλά αυτά που να γίνουν. Ωστόσο, αρκετές από τις υποσχέσεις εναρμονίζονται με πολιτικές ή ανεξάρτητες προβλέψεις που έχουν ήδη ανακοινωθεί.
Πόσες σοβαρές είναι, λοιπόν, οι προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Σούνακ;
Ο Σούνακ ξεκίνησε από τα «εύκολα»: Μείωση του πληθωρισμού στο μισό
«Πρώτον, θα μειώσουμε τον πληθωρισμό στο μισό φέτος για να περιορίσουμε το κόστος ζωής και να προσφέρουμε στον κόσμο οικονομική ασφάλεια», είπε ο Σούνακ. Αυτό -θεωρητικά- είναι αρκετά απλό, ακόμα κι αν η κυβέρνηση δεν ελέγχει άμεσα τον πληθωρισμό (αυτή είναι δουλειά της Τράπεζας της Αγγλίας).
Ο ανεξάρτητος φορέας δημοσιονομικής επιτήρησης, το Γραφείο Προϋπολογισμού (OBR), προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί στο 3,8% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, από το ποσοστό-ρεκόρ του 11,1% το 2022. Ό,τι συμβεί με τις τιμές της ενέργειας θα καθορίσει εάν θα επιτευχθεί ο στόχος -και είναι ήδη χαμηλότερες από το αναμενόμενο. Εάν οι τιμές της ενέργειας εκτοξευθούν ξανά, ο Σούνακ θα μπορέσει να ισχυριστεί ότι το πρόβλημα ήταν εκτός του ελέγχου του.
Ο Σούνακ «παίζει με ασφάλεια» για την ανάπτυξη
«Δεύτερον, θα αναπτύξουμε την οικονομία, δημιουργώντας καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας και ευκαιρίες σε όλη τη χώρα», συνέχισε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας. Το OBR προβλέπει ότι η οικονομία θα είναι σε ύφεση για το 2023 συνολικά, αλλά θα σημειώσει ξανά ανάπτυξη το τελευταίο τρίμηνο προτού επεκταθεί ταχύτερα το 2024. Ο Σούνακ από την πλευρά του είπε ότι θέλει ανάπτυξη φέτος, ουσιαστικά εκφράζοντας τους αριθμούς του OBR.
Η πρόβλεψη του OBR για τον Νοέμβριο ολοκληρώθηκε σε ένα ιδιαίτερα ζοφερό σημείο του οικονομικού κύκλου και η κυβέρνηση αναμένεται να αποκαλύψει ορισμένες αναπτυξιακές πολιτικές στον προϋπολογισμό του Μαρτίου που μπορεί να συμβάλουν στην τόνωση των βραχυπρόθεσμων προοπτικών. Αλλά είναι πιο δύσκολος στόχος από τον πληθωρισμό.
Μείωση του χρέους της Βρετανίας σε βάθος πενταετίας υπόσχεται ο Σούνακ
«Τρίτον, θα διασφαλίσουμε ότι το εθνικό μας χρέος μειώνεται, ώστε να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε το μέλλον των δημόσιων υπηρεσιών», πρόσθεσε ο Σούνακ, χωρίς να ορίζει μια συγκεκριμένη ημερομηνίαως στόχο για τη μείωση του χρέους, αλλά μιλώντας για «μεσοπρόθεσμο στόχο». Αυτό προφανώς σημαίνει το 2027-28, που είναι η δηλωμένη προθεσμία της κυβέρνησης.
Σε αυτή τη βάση, το OBR τον βάζει να επιτύχει τον στόχο με διαθέσιμο 9 δισεκατομυρίων λιρών. Από τη δημοσίευση της πρόβλεψης, η βελτίωση στο κόστος δανεισμού της κυβέρνησης έδωσαν στον Σούνακ περίπου 10 δισεκατομμύρια λίρες επιπλέον περιθώριο. Αλλά οι πιέσεις στις δημόσιες δαπάνες είναι διαχρονικές.
Ο Σούνακ «μεταρρυθμίζει» το σύστημα υγείας της Βρετανίας
Τέταρτη υπόσχεση Σούνακ είναι η μείωση στις λίστες αναμονής του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) και οι άνθρωποι να λαμβάνουν τη φροντίδα που χρειάζονται πιο γρήγορα». Η έλλειψη λεπτομέρειας ή χρονοδιαγράμματος του δίνει άφθονο περιθώριο για να πετύχει τον σκοπό του. Οι θεραπείες που είναι σε εκκρεμμότητα στο NHS ανέρχονται σε 7,2 εκατομμύρια και έχουν δεσμευτεί χρήματα για να μειωθούν άμεσα. Τα επιπλέον 3,3 δισεκατομμύρια λίρες στα επόμενα 1+1 χρόνια θα πρέπει να πετύχουν τη μείωση της επείγουσας κρίσης στις λίστες αναμονής.
Μετά το 2025, την προθεσμία για τις επόμενες εκλογές, οι εφάπαξ πληρωμές τελειώνουν και οι προϋπολογισμοί περικόπτονται. Καθώς ο Σούνακ ζήτησε να κριθεί για αυτή του την υπόσχεση από το εκλογικό σώμα, φαίνεται πως κάνει ό,τι είναι δυνατό για να διασφαλίσει την υλοποίηση της υπόσχεσης πριν από τότε -ακόμα κι αν οι περικοπές σημαίνουν ότι οι λίστες αναμονής θα αυξηθούν ξανά μετά.
Για λύση στο μεταναστευτικό δεσμεύθηκε ο Σούνακ
«Πέμπτον, θα ψηφίσουμε νέους νόμους για να σταματήσουμε τα μικρά σκάφη με μετανάστες, διασφαλίζοντας ότι εάν έρθετε σε αυτή τη χώρα παράνομα, θα κρατηθείτε και θα απομακρυνθείτε γρήγορα», κατέληξε ο Σούνακ. Η δέσμευση για ψήφιση νόμου φαίνεται να είναι η πιο απλή υπόσχεση που μπορεί να δώσει ένας πολιτικός. Όμως, δεδομένου του «ανυπότακτου» των Τόρις και των προβλημάτων που είχε η κυβέρνηση για να περάσει την πολιτική απέλασης της Ρουάντα μέσω των δικαστηρίων, αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο από ό,τι αρχικά φαίνεται.
Περισσότεροι από 45.000 μετανάστες διέπλευσαν τη Μάγχη το 2022 για να φτάσουν στη Βρετανία, αριθμός ρεκόρ. Το 2021, 27 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο ναυάγιο ενός φουσκωτού. Η κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία με τη Γαλλία για τον περιορισμό των διελεύσεων μεταναστών και επικύρωσε το σχέδιό της για τη Ρουάντα στο Ανώτατο Δικαστήριο λίγο πριν από τα Χριστούγεννα.