«Φοίνικα της Βραζιλίας» αποκαλούν διεθνή ΜΜΕ τον Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.
Κι ίσως όχι άδικα, αφού πριν από μόλις τρία χρόνια ο νικητής του χθεσινού δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών της Βραζιλίας ήταν ακόμα στη φυλακή μετά την καταδίκη του σε δώδεκα χρόνια και ένα μήνα κάθειρξη για διαφθορά.
Αποκομμένος για ένα διάστημα από το συνδικάτο των μεταλλουργών του Σάο Μπερνάρντο ντο Κάμπο ο αρχηγός της αριστεράς Λούλα μεταφέρθηκε νύχτα και με ελικόπτερο σαν εγκληματίας στις 7 Απριλίου του 2018 στο κελί του στην Κουριτίμπα. Ο Τύπος τότε έκανε λόγο για έναν «τελειωμένο» Λούλα, «πολιτικά νεκρό» και θαμμένο στη ντροπή.
Από το κελί της φυλακής του Λούλα παρακολούθησε τη νίκη του φαβορί Ζαΐχ Μπολσονάρου στις προεδρικές εκλογές του Οκτωβρίου 2018, κι ακόμη χειρότερα είδε τον χειρότερο εχθρό του, τον δικαστή της επιχείρησης «Λάβα Τζάτο» που τον καταδίκασε, Σέρχιο Μόρο, να γίνεται υπουργός Δικαιοσύνης. Ο πρώην ηγέτης των εργατών, ιδρυτής του μεγάλου Εργατικού Κόμματος (PT), δημοφιλής πρόεδρος μιας χρυσής δεκαετίας (2003-2011), που ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα τον είχε αποκαλέσει «δημοφιλέστερο πολιτικό του κόσμου», δεν ήταν παρά μια σκιά του εαυτού του.
Ο Λούλα ήταν τότε 73 ετών, αλλά δεν κατέθεσε τα όπλα πιστεύοντας στο άστρο του. Γεννημένος στη φτώχεια στη βορειοανατολική Βραζιλία ο πρώην συνδικαλιστής είχε διαγράψει μια καριέρα μισού αιώνα στην πολιτική ζωή του τόπου και προέβλεψε ότι η ακροδεξιά δεν θα αντισταθεί στον πειρασμό της εξουσίας και ότι η Βραζιλία, αργά ή γρήγορα, θα στρεφόταν ξανά σε αυτόν. «Οι ισχυροί μπορούν να σκοτώσουν ένα, δύο, τρία τριαντάφυλλα, αλλά δεν μπορούν να εμποδίσουν τον ερχομό της άνοιξης!" », διαβεβαίωσε κατά την άφιξή του στη φυλακή.
Η μάχη του Λούλα από τη φυλακή κι η ακύρωση της καταδίκης του
Οι κατοπινές εξελίξεις τον δικαίωσαν. Στη φυλακή στην Κουριτίμπα, ο Λούλα δεν έμεινε αδρανής. Διάβαζε, αθλούταν, έδινε συνεντεύξεις, δεχόταν φίλους του από όλο τον κόσμο, την ώρα που οι δικηγόροι του έδιναν μάχες και απέσπασαν, προς έκπληξη όλων, στις 8 Νοεμβρίου 2019 μια ευνοϊκή απόφαση από το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο: ότι ουδείς μπορεί να φυλακιστεί πριν εξαντληθούν οι προσφυγές του, όπως απεφάνθη το ανώτατου δικαστικό όργανο της Βραζιλίας. Μετά από 580 ημέρες ο Λούλα βγήκε από τη φυλακή.
«Τίποτα δεν μπορεί να με νικήσει! (…) Βγαίνω έξω χωρίς μίσος», αναφώνησε ο Λούλα κατά την έξοδό του αγκαλιάζοντας τη νέα του σύντροφο, Ροζάντζελα, γνωστή ως «Janja», μια μαχητική κοινωνιολόγο του Εργατικού Κόμματος της Βραζιλίας. Κι επέστρεψε γρήγορα στο σωματείο των μεταλλουργών του Σάο Μπερνάρντο ντο Κάμπο, όπου τον περίμεναν χιλιάδες οπαδοί του με δάκρυα στα μάτια. Ενώπιον των υποστηρικτών του ο Λούλα διεμήνυσε ότι θέλει να «σώσει» τη Βραζιλία από το «πρότζεκτ μίσους» του Ζαΐχ Μπολσονάρου, εν μέσω αλαλαγμών του συγκεντρωμένου πλήθους σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα, που θύμιζε έναρξη προεκλογικής καμπάνιας.
Το επόμενο βήμα της επανόδου του Λούλα έγινε στις 8 Μαρτίου 2021, όταν δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου διέταξε να ακυρωθούν όλες οι καταδικαστικές αποφάσεις εις βάρος του αριστερού πρώην προέδρου της χώρας, ο οποίος ανέκτησε έτσι αμέσως τα πολιτικά του δικαιώματα. Εν μέσω της κρίσης του Covid-19, η δημοτικότητα του Μπολσονάρου κατέρρεε κι ο δρόμος άνοιγε διάπλατα για τον Λούλα για τις εκλογές του 2022 και την προεδρική εκστρατεία της μακράς πολιτικής καριέρας του.
Έχοντας αντλήσει πολύτιμα διδάγματα από το παρελθόν ο Λούλα αντί να οχυρωθεί στο Εργατικό Κόμμα, σύναψε τη μεγαλύτερη πολιτική συμμαχία στην ιστορία της Βραζιλίας με εννέα κόμματα να προσχωρούν στο συνασπισμό του με τίτλο «Πάμε μαζί για τη Βραζιλία». Πράσινοι, αριστεροί, μέλη του εργατικού κόμματος, κεντρώοι ακόμα και αρκετά στελέχη της συντηρητικής δεξιάς, όπως ο πρώην κυβερνήτης του Σάο Πάολο και πρώην αντίπαλος του Λούλα στις προεδρικές εκλογές, Τζεράλντο Αλκμίν, που δέχθηκε να κατέβει μαζί του ως υποψήφιος για την αντιπροεδρία.
Το δύσκολο στοίχημα του Λούλα μετά τη νίκη στις εκλογές
Αλλά η εκστρατεία αποδείχθηκε σκληρότερη του αναμενομένου, με το Εργατικό Κόμμα – συνώνυμο της διαφθοράς για πολλούς ψηφοφόρους – να τα βρίσκει σκούρα στην προσπάθεια να πείσει πλατιές μάζες ψηφοφόρων και τον Λούλα να πασχίζει να επενδύσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να δυσκολεύεται να προσεγγίσει το πολύ συντηρητικό ευαγγελικό εκλογικό σώμα.
Ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών της 2ας Οκτωβρίου εξελίχθηκε σε μια ψυχρολουσία για τον Λούλα, που εξασφάλισε παρά τα όσα προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις ισχνό προβάδισμα έναντι του ακροδεξιού αντιπάλου του με μόλις έξι εκατομμύρια περισσότερες ψήφους. Και το χειρότερο για τον αριστερό προεδρικό υποψήφιο ήταν ότι η παράταξη του Μπολσονάρου θριάμβευσε στο Κογκρέσο εξασφαλίζοντας σχεδόν διπλάσιες έδρες από εκείνες των περί τον Λούλα και εκλέγοντας τους κυβερνήτες στις πολιτείες του Ρίο ντε Τζανέιρο, της Μίνας Τζεράις, της Μπραζίλια και στο β΄γύρο και του Σάο Πάολο.
Ο Λούλα στα 77 του δεν ήταν έτοιμος για μια τέτοια εξέλιξη, αφού όπως δήλωσε πηγή από το περιβάλλον του, ήλπιζε σε μια άνετη νίκη και μια θριαμβευτική τελευταία θητεία στο ύπατο αξίωμα της Βραζιλίας. Ωστόσο, δεν το έβαλε κάτω ανακοινώνοντας γενναιόδωρα κοινωνικά επιδόματα, δημοσιεύοντας μια «επιστολή προς τους Ευαγγελικούς» κι υποσχόμενος ότι η κυβέρνησή του «δεν θα είναι αυτή του Εργατικού Κόμματος», αλλά θα αγκαλιάσει όλους τους Βραζιλιάνους, την ώρα που υποστηρικτές του «στόλιζαν» ενόψει του β΄ γύρου τον Ζαϊχ Μπολσονάρου στο Διαδίκτυο με κατηγορίες περί κανιβαλισμού, μασονίας κτλ.
Μετά την επιβεβαίωση από το ανώτατο εκλογοδικείο (TSE) της Βραζιλίας της νίκης του ο Λούλα δεσμεύτηκε πως θα αποκαταστήσει την κοινωνική «ειρήνη» και την «ενότητα» που «έχει ανάγκη» χώρα του και θα χτίσει μια «νέα Βραζιλία». Αλλά μετά από μια νίκη στο νήμα - με τη μικρότερη διαφορά μεταξύ δυο φιναλίστ στις προεδρικές εκλογές στη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής από την αποκατάσταση της δημοκρατίας, μετά το τέλος της στρατιωτικής χούντας (1964-1985) – και αντιμέτωπος με ένα εχθρικό Κογκρέσο, μια αβέβαιη οικονομική κατάσταση και μια διχασμένη χώρα, ουδείς γνωρίζει ποιο θα είναι το περιθώριο των ελιγμών του. «Αυτή η λαϊκή εντολή διακυβέρνησης κινδυνεύει να εξελιχθεί σε φιλί του θανάτου», προβλέπει ο πολιτικός επιστήμονας Εντουάρντο Μέλο. Το σίγουρο είναι ότι ο «Φοίνικας της Βραζιλίας» θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλο το ταλέντο του και τις δυνάμεις του για να αναστήσει τη χώρα του από τις στάχτες της.