Ως μήνυμα σε αντίπαλες δυνάμεις -δηλαδή Τουρκία, Ρωσία και Κίνα - και ένδειξη της γεωστρατηγικής σημασίας μιας ολοένα και πιο ασταθούς περιοχής χαρακτηρίζει το Bloomberg την πρόσφατη κοινή στρατιωτική άσκηση Ελλάδας – ΗΠΑ, παρά ως ένδειξη κάποιας μεγάλης φιλίας.
«H Eλλάδα αναδεικνύεται σε κλειδί για τα αμερικανικά σχέδια αντιμετώπισης της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας και της Ρωσίας στην ανατολική Μεσόγειο στο μπρα ντε φερ χωρών για τους ενεργειακούς πόρους και τις υποδομές. Στην Ελλάδα βλέπουν τις ΗΠΑ ως τη μοναδική χώρα που μπορεί να βάλει φρένο στον επεκτατισμό της Τουρκίας, η οποία ζήτησε την περασμένη εβδομάδα στρατιωτική βοήθεια από την Ουάσιγκτον στον πόλεμο όπου έχει εμπλακεί στη Συρία, όπου αντιμάχεται δυνάμεις υποστηριζόμενες από τη Ρωσία. Η Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, ζήτησε συνεδρίαση των συμμάχων της σήμερα στις Βρυξέλλες μετά το θάνατο τουλάχιστον 33 Τούρκων στρατιωτών από αεροπορική επίθεση στη Συρία.
Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, είπε στη διάρκεια των ασκήσεων στις 19 Φεβρουαρίου ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είναι «ισχυρότερες παρά ποτέ» και η αμυντική συνεργασία είναι «συστατικό στοιχείο της». Η συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας επικυρώθηκε φέτος στην Αθήνα, λίγες εβδομάδες μετά τις επαφές του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Τι επιδιώκει η κυβέρνηση Τραμπ με την ενίσχυση των δεσμών με την Ελλάδα
Όπως αναφέρει το Bloomberg, «η ενισχυμένη συνεργασία με την Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με την Στρατηγική Εθνικής Άμυνας του Τραμπ, μια αλλαγή πολιτικής που αποβλέπει στο να εμποδίσει την επέκταση της Ρωσίας και της Κίνας σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ είχαν μακροχρόνιες στρατιωτικές και οικονομικές σχέσεις. Η Ελλάδα είναι επίσης μια σχετικά φιλοαμερικανική χώρα στην Ευρώπη, όπου πολλοί ηγέτες αντιδρούν στις πιέσεις [της Ουάσιγκτον] να πληρώσουν περισσότερα για αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη. “Πρόκειται για έναν ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων” είπε ο γ.γ. του Αμερικανικού Στρατού Ράιαν Μακάρθι την περασμένη εβδομάδα στη διάρκεια ενημέρωσης δημοσιογράφων στην Ουάσιγκτον. "Αν δεν είσαι εκεί να συνεργάζεσαι μαζί τους, κάποιος θα προσπαθήσει να καλύψει το κενό”».
Το Bloomberg θυμίζει ότι ΗΠΑ και Βρετανία επενέβησαν στην Ελλάδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να μην βρεθεί στο Σιδηρούν Παραπέτασμα κι ότι η χώρα μας είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 μαζί με την Τουρκία. Υπογραμμίζει ακόμη ότι στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης η Ελλάδα πούλησε τις εγκαταστάσεις στον Πειραιά στην κινεζική COSCO, επενδύσεις που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Μακάρθι. Και συνεχίζει:
«Η Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, που ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο χαρακτήρισε “πραγματικά καίριας σημασίας” όταν την υπέγραψε στην Αθήνα τον Οκτώβριο, ενισχύει την στρατιωτική συνεργασία με την επέκταση υποδομών και βελτιώσεις στη βάση της Σούδας στην Κρήτη, ενώ επιτρέπει τη χρήση του λιμένος της Αλεξανδρούπολης από τις ΗΠΑ.
Για την κυβέρνηση Τραμπ η Ελλάδα είναι επίσης μια από τις χώρες της Ευρώπης που ξοδεύουν αρκετά για την άμυνά τους, δεδομένης της θέσης της. Η Ελλάδα ξοδεύει πάνω από το 2% του ΑΕΠ της, μια απαίτηση της αμερικανικής κυβέρνησης που έχει ενοχλήσει άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Γερμανία. Ο Μητσοτάκης αναβαθμίζει επίσης τα αμερικανικής κατασκευής F-16 της Ελλάδας.
Οι ανησυχίες της Αθήνας για τον επεκτατισμό της Τουρκίας
Αυτό που ανησυχεί την Ελλάδα είναι ότι η Τουρκία διεκδικεί δυναμικό ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο. Ενώ η Τουρκία και η Ρωσία βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα στην Λιβύη και τη Συρία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει συνάψει στενότερες σχέσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν καθώς μοιράζουν την περιοχή.»
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1990 λόγω της διαφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα που περιλαμβάνονται στην πρόσφατη συμφωνία της Άγκυρας με τη Λιβύη και τα τουρκικά σχέδια για αναζήτηση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές που διεκδικεί η Ελλάδα. Η Αθήνα επιδιώκει επίσης στην απομείωση της εξάρτησης της περιοχής από το ρωσικό αέριο και προωθεί το σχέδιο αγωγού που θα συνδέει το Αιγαίο με τη Βουλγαρία.
Ο Τσαγατάι Ερτζιγιές, ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, αμφισβήτησε την περασμένη εβδομάδα τις διεκδικήσεις της Ελλάδας στη θαλάσσια περιοχή γύρω από τα νησιά της στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο κι επέμεινε ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει τις έρευνες για υδρογονάνθρακες νότια της Κύπρου μέχρις ότου διασφαλιστούν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Η διεθνής πίεση «δεν θα λυγίσει την Τουρκία», είπε. “Οι ΗΠΑ, οι Αμερικανοί φίλοι μας μπορούν να υποστηρίξουν τον ελληνο-τουρκικό διάλογο”.
"Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να νιώσει η Τουρκία πολύ άνετα στην ανατολική Μεσόγειο"
Το Bloomberg υπογραμμίζει ότι «το κλίμα στις σχέσεις του Μητσοτάκη με τον Τραμπ έρχεται σε ευθεία αντίθεση με εκείνο με τον Ερντογάν, που είχε συχνά μια τεταμένη σχέση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Οι τελευταίες απέπεμψαν την Τουρκία από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 μετά την απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει τους S-400 από τη Ρωσία. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Μαρκ Έσπερ, αμφισβήτησε τον Δεκέμβριο την προσήλωση της Άγκυρας στο ΝΑΤΟ, μετά τις απειλές του Ερντογάν να κλείσει δύο σημαντικές εγκαταστάσεις αν του επιβληθούν κυρώσεις για τις στρατιωτικές σχέσεις με τη Ρωσία.
Οι ΗΠΑ αμφισβήτησαν την απόφαση του Ερντογάν να στείλει στρατεύματα υπέρ της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης στη Λιβύη, κίνηση που διατάραξε την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.»
Και καταλήγει με τις δηλώσεις του Καμράν Μποκαρί του Center for Global Policy στην Ουάσιγκτον: « “Οι ΗΠΑ είχαν πάντα μια προσέγγιση ισορροπίας δυνάμεων, ειδικά όταν ένας σύμμαχος, όπως η Τουρκία προσπαθεί να ενισχύσει την επιρροή της μονομερώς. Η Τουρκία έχει πολλά περισσότερα να προσφέρει στις ΗΠΑ απ’ ό,τι η Ελλάδα, αλλά οι ισχυροποίηση των δεσμών με τους Έλληνες είναι χρήσιμη καθώς η Ουάσιγκτον δεν θέλει να νιώσει πολύ άνετα η Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο”».