Σφοδρή επίθεση κατά του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξαπολύουν τα διεθνή ΜΜΕ λόγω της άρνησής του για ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, και σειρά τώρα παίρνει το πρακτορείο Bloomberg.
Ο δημοσιογράφος του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου ξεκινά το ρεπορτάζ του λέγοντας πως η περίπτωση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του πόσο ανεύθυνα συμπεριφέρεται είναι χαρακτηριστική τού όρου «εγωμανία».
Ο Andreas Kluth, όμως, δεν αποκλείει και το ενδεχόμενο ο Τούρκος πρόεδρος να το κάνει επίτηδες. «Ο Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με εκλογές τον Μάιο, τις οποίες, παρά τις μηχανορραφίες του, θα μπορούσε θεωρητικά να χάσει. Στην πορεία, προφανώς προσπαθεί να ενεργοποιήσει τις σκληροπυρηνικές και ισλαμιστικές βάσεις του εκλογικού σώματος, πράγμα που για τον ίδιο αυτό φαίνεται να σημαίνει πως πρέπει να ενεργεί σαν γεωπολιτικό ορκ», σημειώνει ο δημοσιογράφος.
Επισήμως, η Τουρκία είναι ένα από τα 30 μέλη του ΝΑΤΟ και, τυπικά, ακόμη και υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην πραγματικότητα, όμως, ο Ερντογάν υπονομεύει συχνά τη δυτική συμμαχία και την ΕΕ, ως μέρος της αντιδυτικής και νεο-οθωμανικής του επίθεσης. «Αυτό περιλαμβάνει ακόμη και απειλές για πόλεμο κατά της Ελλάδας, συμμάχου στο ΝΑΤΟ», επισημαίνει ο δημοσιογράφος του Bloomberg. Αλλά σημαίνει, κυρίως, μπλοκάρισμα της ένταξης στο ΝΑΤΟ δύο πρώην ουδέτερων χωρών της ΕΕ, της Φινλανδίας και της Σουηδίας.
Οκτώ μήνες μετά την αίτηση των σκανδιναβικών γειτόνων για ένταξη στη συμμαχία, μόνον η Ουγγαρία και η Τουρκία δεν έχουν επικυρώσει ακόμη την προσχώρησή τους, η οποία υποτίθεται ότι θα οριστικοποιηθεί στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, τον Ιούλιο. Πλέον, η Ουγγαρία έχει υποδείξει ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο, αφήνοντας μόνη την Τουρκία, δηλαδή τον Ερντογάν.
Ο Ερντογάν «είδε» στο αίτημα της Σουηδίας και τη Φινλανδίας την ευκαιρία να εκβιάσει ολόκληρο το ΝΑΤΟ
Ο Ερντογάν άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να επιτρέψει την ένταξη των Φινλανδών, αλλά ότι δεν έχει καμία διάθεση να κάνει το ίδιο και για τους Σουηδούς. Αυτό θέτει ένα νέο δίλημμα, τόσο για τις δύο σκανδιναβικές χώρες όσο και για τη συμμαχία. Πρέπει οι Φινλανδοί να προχωρήσουν και να ενταχθούν χωρίς τους Σουηδούς;
Γεωγραφικά, πολιτιστικά, ιστορικά, πολιτικά και στρατηγικά, η Σουηδία και η Φινλανδία σήμερα θεωρούν τους εαυτούς τους όχι ως ένωση, αλλά ως ζευγάρι. Οι Φινλανδοί, που μοιράζονται σύνορα 800 μιλίων με τη Ρωσία, είναι στρατιωτικά ισχυροί στην ξηρά, οι Σουηδοί στη θάλασσα και στον αέρα. Μαζί, θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν -ο ένας για τον άλλον και μαζί το ΝΑΤΟ- τη Βαλτική Θάλασσα έναντι μιας ρωσικής επίθεσης και να βοηθήσουν στην άμυνα της Εσθονίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Πολωνίας. Για όλους αυτούς τους λόγους, οι δύο χώρες υπέβαλαν αίτηση στο ΝΑΤΟ από κοινού. Με τη σειρά τους, οι περισσότεροι από τους συμμάχους τις αγκάλιασαν με ενθουσιασμό ως το δυναμικό δίδυμο στον Βορρά.
Όχι, όμως, και ο Ερντογάν. Σύμφωνα με τον Kluth, ο Τούρκος πρόεδρος είδε σε αυτό μια ευκαιρία να εκβιάσει ολόκληρη τη συμμαχία. Οι Σουηδοί, σύμφωνα με την αντίληψή του, ήταν πολύ επιεικείς απέναντι στις κουρδικές ομάδες που εκείνος θεωρεί τρομοκράτες, ενώ δεν πουλούσαν στην Τουρκία τα όπλα που ήθελε. Έτσι, η Άγκυρα έστειλε στη Στοκχόλμη μια λίστα με αιτήματα.
Οι Σουηδοί έχουν συμμορφωθεί με σχεδόν όλα αυτά τα αιτήματα. Έχουν καταστείλει τις κουρδικές ομάδες και έχουν υποδείξει ότι θα χαλαρώσουν τους περιορισμούς στις εξαγωγές όπλων, ώστε η Τουρκία να αγοράσει τον εξοπλισμό τους.
Το «πρόβλημα», όμως, είναι ότι εξακολουθούν να πιστεύουν στο κράτος δικαίου και στην ελευθερία του λόγου. Γι' αυτό δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τον Ερντογάν σε δύο συγκεκριμένα σημεία...
Το υφιστάμενο γεωπολιτικό πλαίσιο καθιστά τις διαφωνίες Ερντογάν σκανδαλώδεις
Πρώτον, δεν μπορούν απλώς να εκδώσουν στην Τουρκία όποιον ο Ερντογάν θα ήθελε να φυλακίσει. Αυτό περιλαμβάνει τον Bulent Kenes, έναν δημοσιογράφο που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με Κούρδους τρομοκράτες.
Ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι ο Kenes έχει δεσμούς με τον Φετουλάχ Γκιουλέν, έναν ισλαμιστή τον οποίο ο Ερντογάν κατηγορεί για απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Ο Kenes αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη. Ούτε έχει διαπράξει κάτι το οποίο αποτελεί έγκλημα στη Σουηδία. Στην πραγματικότητα, θα ήταν πολιτικός κρατούμενος στην Τουρκία. Έτσι το σουηδικό ανώτατο δικαστήριο μπλόκαρε την έκδοση. Σε μια χώρα με ανεξάρτητο δικαστικό σώμα, αυτό είναι το τέλος της ιστορίας, όπως οι Τούρκοι θα μπορούσαν -με θλίψη- να εκτιμήσουν.
Στη συνέχεια, ο Kluth αναφέρεται στο «πραγματικά λυπηρό περιστατικό απρόβλεπτης βλακείας που, παρ' όλα αυτά, θεωρείται νόμιμο στη Σουηδία για λόγους ελευθερίας του λόγου». Τις προηγούμενες ημέρες, ο Rasmus Paludan, ένας ακροδεξιός με διαβατήριο Δανίας και Σουηδίας, ο οποίος έχει καταδικαστεί στη Δανία για ρατσισμό και συκοφαντική δυσφήμιση, έκαψε ένα αντίγραφο του Κορανίου κοντά στην τουρκική πρεσβεία στη Στοκχόλμη...
«Αυτό ήταν ανόητο και προσβλητικό. Αλλά σε μια ελεύθερη χώρα επιτρέπεται να είσαι προσβλητικά ανόητος», σημειώνει ο αρθρογράφος του Bloomberg.
Οι Σουηδοί ζήτησαν συγγνώμη. Ο Ερντογάν προσποιήθηκε ότι δεν καταλάβαινε και χαρακτήρισε «νεκρή» την προσπάθειά της χώρας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Όπως, όμως, τονίζει και το διεθνές μέσο, αυτό που κάνει τις ατάκες του Ερντογάν τόσο σκανδαλώδεις είναι το γεωπολιτικό πλαίσιο -και αυτό είναι το μόνο που έχει σημασία: ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν διεξάγει έναν γενοκτονικό πόλεμο ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας εναντίον της Ουκρανίας και δεν χάνει ευκαιρία να πει στους Ρώσους ότι θεωρεί την Ουκρανία απλώς έναν εντολοδόχο του ΝΑΤΟ και της Δύσης.
Ωστόσο, αντί να κατανοήσει αυτή τη στροφή ως ένα σημείο καμπής και να συνταχθεί με τους συμμάχους του, ο Ερντογάν συνεχίζει να παίζει και στις δύο πλευρές, στο ΝΑΤΟ και τη Μόσχα. Στο σημείο αυτό, ο Kluth αναφέρεται στη χρήση του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από τον Ερντογάν, το οποίο ανατρέπει την αμυντική υποδομή του ΝΑΤΟ. «Εδώ έρχεται μια δίκαιη ερώτηση: Σε περίπτωση που ο Πούτιν επιτεθεί σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, θα συμμετείχε ο Ερντογάν στην υπεράσπιση αυτού του συμμάχου;», διερωτάται ο δημοσιογράφος.
Τι πρέπει να κάνουν Φινλανδία, Σουηδία και ΝΑΤΟ εάν ο Ερντογάν επιμείνει στη στάση του
Τι πρέπει, λοιπόν, να κάνουν οι Φινλανδοί, οι Σουηδοί και το ΝΑΤΟ για αυτό το χάος; Πρώτον, θα πρέπει να περιμένουν τις εκλογές στην Τουρκία τον Μάιο. Ο Ερντογάν μπορεί να χάσει την προεδρία ή το πολιτικό κόμμα του να χάσει το κοινοβούλιο ή και τα δύο. Ένας νέος Τούρκος ηγέτης ή βουλευτής μπορεί κάλλιστα να είναι πιο σοφός. Και ακόμη κι αν ο Ερντογάν παραμείνει στην εξουσία, μπορεί να ξαναβρεί τη λογική μόλις τελειώσει η προεκλογική εκστρατεία. Είτε έτσι είτε αλλιώς, υπάρχει ακόμα μια πιθανότητα το ΝΑΤΟ να καλωσορίσει επισήμως τόσο τη Σουηδία όσο και τη Φινλανδία στο Βίλνιους, τον Ιούλιο.
Εάν, από την άλλη πλευρά, ο Ερντογάν διατηρήσει το αξίωμά του και συνεχίσει να παίζει με τη φωτιά, η Φινλανδία θα πρέπει να προχωρήσει μόνη της -με την ευλογία της Σουηδίας- και να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, η Σουηδία, η οποία έχει ήδη βαθιά υλικοτεχνικούς δεσμούς με το ΝΑΤΟ και διμερείς συμφωνίες με τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές δυνάμεις, θα πρέπει να συνεχίσει να ενσωματώνεται στη συμμαχία σαν να ήταν μέλος, με σκοπό να επισημοποιήσει την ένταξή της το συντομότερο δυνατό.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο Πούτιν δεν έχει καμία αμφιβολία ότι μια επίθεση είτε στη Σουηδία είτε στη Φινλανδία, είτε σε οποιαδήποτε χώρα του ΝΑΤΟ, θα απαντηθεί από ολόκληρη τη συμμαχία. Εν ολίγοις, ο Πούτιν πρέπει να ξέρει ότι θα έχανε.
Πέρα από όλα αυτά, στη σύνοδο στο Βίλνιους, οι σύμμαχοι θα πρέπει επίσης να κάνουν κάποιες προληπτικές εργασίες, αναφέρει ο Kluth, και εξηγεί: Όπως η ΕΕ, αλλά σε αντίθεση με σχεδόν κάθε άλλη συμμαχία -από τα Ηνωμένα Έθνη μέχρι το Συμβούλιο της Ευρώπης-, το ΝΑΤΟ δεν έχει μηχανισμό για να εκδιώξει ένα μέλος του που μετατρέπεται σε σαμποτέρ. «Είναι καιρός να εισαγάγουμε μια τέτοια ρήτρα. Δεν θα απευθύνεται σε κανένα μέλος συγκεκριμένα. Θα διευκρινίζει, απλώς, ότι η συμμαχία θα αμυνθεί, ακόμη και όταν ο εχθρός είναι εσωτερικός», καταλήγει ο αρθρογράφος του Bloomberg.