O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει βαλθεί να επιδιορθώσει τις σχέσεις της Τουρκίας με τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους και την Σαουδική Αραβία καθώς τα ρήγματα με τη Ρωσία, η νίκη του Τζο Μπάιντεν και η απειλή των ευρωπαϊκών κυρώσεων τον υποχρεώνουν σε μια αναθεώρηση της εξωτερικής του πολιτικής, αναφέρει το Bloomberg.
Μετά το δημοψήφισμα προ διετίας στη γείτονα και την έγκριση της μεταρρύθμισης του τουρκικού Συντάγματος που προέβλεψε την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου της χώρας, ο Ερντογάν άλλαξε γραμμή στην εξωτερική πολιτική και στην επιδίωξη στενότερων σχέσεων με τη Δύση ενισχύοντας τους δεσμούς με τη Μόσχα – κίνηση που τον αποξένωσε από συμμάχους στο ΝΑΤΟ. Αλλά οι τελευταίες εξελίξεις άλλαξαν τους σχεδιασμούς στην Άγκυρα, σημειώνει επικαλούμενο πηγές το πρακτορείο.
Τα αντικρουόμενα συμφέροντα Τουρκίας - Ρωσίας και οι εξελίξεις στις ΗΠΑ
Τα τουρκικά συμφέροντα έρχονται ολοένα και περισσότερο σε σύγκρουση με εκείνα της Ρωσίας καθώς οι δύο χώρες υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα στη Λιβύη και έχουν διαφορετικούς στόχους στη Συρία, ενώ πρόσφατα η Άγκυρα εισέβαλε στην αυλή της Ρωσίας στον Καύκασο υποστηρίζοντας στρατιωτικά και διπλωματικά το Αζερμπαϊτζάν στη σύγκρουση με την Αρμενία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Πρόσθετος παράγοντας που επηρεάζει τις τελευταίες κινήσεις του Ερντογάν είναι η ήττα στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, που επεσήμανε με κάθε ευκαιρία την προσωπική του σχέση με τον Τούρκο πρόεδρο ακόμη και σε περιόδους κρίσεων.
Η ξαφνική αγάπη του Ερντογάν για την Ευρώπη
Κι όλα αυτά την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες ετοιμάζονται να συζητήσουν στις 10 Δεκεμβρίου το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία του Ερντογάν -κίνηση στην οποία συνηγορεί και το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου - για τις μονομερείς ενέργειες της Άγκυρας στην ανατολική Μεσόγειο. «Οι κυρώσεις θα θέσουν σε κίνδυνο την ανάκαμψη της οικονομίας της Τουρκίας από τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία του κορωνοϊού λίγες μόνον εβδομάδας μετά την έναρξη από μια νέα ομάδα κορυφαίων αξιωματούχων των προσπαθειών να βάλουν φρένο στην κατρακύλα της τουρκικής λίρας», υπογραμμίζει το Bloomberg.
O Ερντογάν επέλεξε εσχάτως συμφιλιωτικούς τόνους. «Δεν έχουμε προβλήματα με καμία χώρα ή θεσμό που δεν μπορούν να επιλυθούν μέσω της πολιτικής, του διαλόγου και των διαπραγματεύσεων», είπε την Κυριακή υπογραμμίζοντας ότι βλέπει τη χώρα του ως «αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης» και καλώντας την ΕΕ να κάνει βήματα για την υπέρβαση των εμποδίων στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. «Εκφράζουμε την ίδια ευχή και για τις σχέσεις μας με τη σύμμαχό μας, την Αμερική», δήλωσε.
Αξιωματούχοι υπαινίχθηκαν ότι προκειμένου να αποφύγει αμερικανικές κυρώσεις η Τουρκία θα εξασφαλίσει ότι θα χρησιμοποιηθούν για συγκεκριμένο μόνον σκοπό οι ρωσικοί S-400, στη δοκιμή των οποίων προχώρησε πρόσφατα – και δεν θα εμπλακούν με τα συστήματα του ΝΑΤΟ, ενώ ο Ερντογάν έστειλε απεσταλμένο στις Βρυξέλλες με στόχο την αποκλιμάκωση των εντάσεων με την ΕΕ.
Δύσκολο στοίχημα για τον Ερντογάν η αποκατάσταση των σχέσεων με τη Δύση
Ωστόσο, όπως σημειώνει το πρακτορείο, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση η αποκατάσταση των σχέσεων με τη Δύση, που υποστηρίζει τους Κούρδους μαχητές ως συμμάχους στον πόλεμο κατά των τζιχαντιστών του ISIS στη Συρία κι ενώ οι ΗΠΑ στέλνουν στο δικαστήριο την τουρκική κρατική τράπεζα Halkbank με την κατηγορία ότι έσπασε τις κυρώσεις κατά του Ιράν.
O Τζο Μπάιντεν είχε ταχθεί τον περασμένο Δεκέμβριο υπέρ μιας νέας προσέγγισης των ΗΠΑ έναντι στον «αυταρχικό» πρόεδρο Ερντογάν
και στήριξης της Ουάσιγκτον στην τουρκική αντιπολίτευση, ενώ η στρατιωτική συνεργασίας της Άγκυρας με τη Μόσχα σήμανε συναγερμό στους νατοϊκούς της συμμάχους που αναμένεται να επιδιώξουν κάποια σκληρή συμφωνία προτού αγκαλιάσουν και πάλι το προβληματικό παιδί της Συμμαχίας. Πέραν τούτων οι προκλήσεις της Τουρκίας στην αναζήτηση υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν ενοχλήσει την Ελλάδα και την Τουρκία, χώρια που ο Ερντογάν επιτέθηκε επανειλημμένα στον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν, τελευταία φορά με αφορμή τα σχόλια του τελευταίου για το Ισλάμ.
Στην ανάλυσή του το Bloomberg υπενθυμίζει ότι ο Τραμπ είχε αποπέμψει την Τουρκία από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35, αλλά το Κογκρέσο ζητά σκληρότερη τιμωρία για την προμήθεια των S-400 από τη Ρωσία και μελετά νομοσχέδιο που θα υποχρεώνει τον πρόεδρο των ΗΠΑ να επιβάλει κυρώσεις στην Άγκυρα.
Οι προσδοκίες της Άγκυρας
Όπως, όμως, αναφέρει το πρακτορείο, επικαλούμενο πάντα τις πηγές του, η Τουρκία ελπίζει ότι η προσήλωση του Μπάιντεν στην πολυμέρεια και τους διατλαντικούς δεσμούς θα τη βοηθήσουν στην αποκατάσταση των σχέσεων με τους νατοϊκούς εταίρους και θα βελτιώσουν τις πιθανότητές της να εξασφαλίσει πολυπόθητες συμφωνίες για οπλικά συστήματα, ποντάροντας στο στρατιωτικό αποτύπωμα της Άγκυρας στα πεδία των μαχών της Μέσης Ανατολής, που ενισχύουν τις ικανότητες της Συμμαχίας να αναχαιτίσει τις επεκτατικές επιδιώξεις της Μόσχας.
Η Τουρκία, είπαν οι ίδιες πηγές στο Bloomberg, θέλει να δώσει ώθηση στην αμυντική της βιομηχανία με την συμπαραγωγή με νατοϊκούς εταίρους αρμάτων μάχης, πυραύλων και πολεμικών αεροσκαφών. Πιέζει τον Καναδά να σταματήσει το εμπάργκο στις εξαγωγές συγκεκριμένων τεχνολογιών για μη επανδρωμένα αεροσκάφη και επιδιώκει συμφωνία με τη Γαλλία για τη συμπαραγωγή των πυραύλων Εurosam, καθώς η Ρωσία δεν έχει ανταποκριθεί στις προσδοκίες του Ερντογάν και των περί αυτόν για μεταφορά τεχνογνωσίας από τους S-400 ή συμπαραγωγή τους. Σε ανάλογες αξιώσεις της Άγκυρας έχουν σκοντάψει κι οι προσπάθειές της να αποκτήσει αμερικανικούς πυραύλους Patriot.
Την ίδια ώρα η Τουρκία αλλάζει στάση και έναντι της Σαουδικής Αραβίας με τον Ερντογάν να εκφράζει την επιθυμία για αποκατάσταση των σχέσεων της χώρας του με το Ριάντ σε τηλεφώνημα που είχε με τον βασιλιά Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ. Οι σχέσεις των δύο χωρών οδηγήθηκαν στα όρια της κατάρρευσης μετά τη δολοφονία τον Οκτώβριο του 2018 του σφοδρού επικριτή της ηγεσίας του Ριάντ, δημοσιογράφου της Washington Post Τζαμάλ Κασόγκι, στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ερντογάν είχε «σηκώσει» το θέμα και οι τουρκικές Αρχές απήγγειλαν κατηγορίες σε δύο κορυφαίους συνεργάτες του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, αλλά τώρα η Άγκυρα επιδιώκει να εστιάσουν οι δύο πλευρές σε διμερή ζητήματα, την ώρα που φαίνεται ότι χαλαρώνει και το ανεπίσημο μποϊκοτάζ τουρκικών προϊόντων στο Ριάντ.